Những câu chuyện đời phía sau khung kính tiệm vàng ở miền Tây

Tiệm vàng, vì thế, không đơn thuần là nơi giao dịch. Nó là nơi cất giữ niềm tin, nơi chứng kiến chuyện đời của hàng trăm người, từ người nông dân đổi lúa lấy vàng, cô dâu sắp cưới chọn đôi bông tai, đến bà mẹ đơn thân gửi lại sợi dây chuyền như một bảo chứng của tương lai con mình.

Ở tỉnh Đồng Tháp, bà Nguyễn Khánh, chủ tiệm vàng Vân Khánh, đã ngồi sau quầy kính hơn hai mươi năm. Và trong suốt chặng đường đó, bà không chỉ đếm, cân vàng. Bà đếm cả những giọt nước mắt, những lời tâm sự, những chuyện đời mà chính bà cũng không ngờ mình lại trở thành người giữ.

“Khách không chỉ tới mua bán. Có người tới chỉ để ngồi một chút, hỏi thăm vài câu, nhờ giữ hộ sợi dây chuyền rồi dặn: ‘Mai em gom thêm được 1 chỉ nữa, em lại đem tới’. Mình đâu thể từ chối mấy chuyện đó”, bà Khánh cười hiền.

Có người mẹ đơn thân từng đến, gói sợi dây chuyền nhỏ trong khăn tay cũ, nói: “Đây là món duy nhất em giữ lại từ hồi ba nó còn sống. Em gửi chị giữ giùm. Sau này con em học xong lớp 12, em lấy ra bán cho nó vô Sài Gòn học nghề”.

Ba năm sau, người phụ nữ ấy quay lại, nghẹn ngào mở khăn tay. Bà Khánh đưa ra đúng sợi dây ấy, không thêm không bớt. “Cổ khóc. Nói là nếu chỗ khác, chắc em đã không dám gửi rồi”.

Mỗi mùa gặt, lại có vài người nông dân ghé tiệm vàng. Họ đem theo một bọc tiền nhỏ là tiền bán lúa sau khi trừ chi phí để đổi lấy vàng cất dần. “Không ai dạy họ làm vậy, mà họ tự thấy vàng là thứ giữ được cho mai sau”, bà Khánh nói.

Thỉnh thoảng, bà lại gặp những trường hợp dở khóc, dở cười: khách hỏi mua dây chuyền không phải cho người yêu, mà để… làm lành sau cãi vã. Có người trẻ tới hỏi: “Chị thấy tặng bạn gái lắc tay hay bông tai hợp hơn?”, rồi ngồi kể từ chuyện quen nhau ra sao, tới chuyện bị gia đình phản đối thế nào.

Thậm chí, có khách nữ tới, không mua gì, chỉ để hỏi bà: “Chị ơi, nếu chồng em giấu vàng riêng, mà em phát hiện, em nên làm gì?”. Bà Khánh không cười, chỉ nhẹ nhàng: “Em phải coi ảnh giấu vì lo xa hay vì không tin em. Đừng nóng. Vàng mất còn lấy lại được, niềm tin mất thì khó”.

“Tôi không học tâm lý, nhưng làm nghề này lâu, nghe nhiều, hiểu nhiều. Mình không phán xét ai. Chỉ nói theo cái gì mình thấy đúng”, bà Khánh nói.

Nhiều người tưởng làm tiệm vàng là việc của cân, đo, đếm. Nhưng với bà Khánh, việc lớn nhất là giữ chữ tín. “Vàng rớt giá còn gỡ được, uy tín rớt một lần là mất luôn”.

Theo bà Khánh, vàng không phải là sự phô trương, mà là một hình thức tiết kiệm thầm lặng nhưng sâu sắc. Không ít người dân quê chọn cách đổi tiền mặt thành vài phân, vài chỉ vàng mỗi khi có điều kiện. Họ cất trong tủ thờ, giắt vào khăn tay, hoặc gửi tạm nơi tiệm vàng quen biết.