Lấp lánh dưới đáy vực sâu: Một cách riêng để diễn đạt về nỗi đau

Người bình thường, văn đời thường, dung dị

Ngọc Quý tên thật là Phan Thị Ngọc Quý, sinh năm 1993, trong một gia đình thuần nông, ở một làng quê thuộc trung du xứ Nghệ. Cái nghèo của quê hương, làng xóm và gia đình đã tạo nên một hoàn cảnh xuất thân rất đặc trưng và định hình nên hành trình đi lên cho rất nhiều người đồng hương. Ấy là một tuổi thơ vất vả, sớm phải phụ giúp gia đình lao động để lo miếng cơm manh áo, là khi phải biết đồng áng thuần thục trước khi biết đánh vần cho tròn vành rõ chữ.

Rất nhiều người trong chúng ta đã từng như vậy, khi phải vượt thoát lên tất cả những khó khăn, thiếu thốn về vật chất, nuôi dưỡng ước mơ và khát vọng học để vượt nghèo, học để thoát khổ… 

Trong cái bình thường, dung dị của đời sống, Ngọc Quý có một tâm hồn nhạy cảm, rung động và tinh tế trước hiện thực đời sống. Những hiện thực ấy, đôi khi một người ít cảm xúc sẽ không để tâm đến, sẽ để mặc cho nó tự trôi chảy theo dòng thời gian, lùi xa vào quá vãng không tên. Còn đối với Ngọc Quý, những điều bình thường giản dị ấn chứa trong đó nhiều những cảm xúc đẹp đẽ về đời sống, về mối quan hệ và cảm xúc với những người sống bên cạnh cuộc đời mình.

Tác phẩm truyện dài “Lấp lánh dưới đáy vực sâu” của Ngọc Quý bắt đầu từ những chuyện hồn nhiên trong ánh mắt trong veo của một đứa trẻ lớn lên ở nông thôn, với một thế giới gần gũi với thiên nhiên, với ruộng đồng đồi núi, với cuộc sống sinh hoạt và lao động của một miền thôn dã. 

 Ai cũng có nỗi đau

Truyện của Ngọc Quý mới đọc qua tưởng như chỉ là những kỷ niệm về tuổi thơ, như một tấm vé đưa người đọc phiêu du về miền ký ức. Thế nhưng càng đọc, càng chiêm nghiệm và khám phá thì càng mới đi sâu được vào câu chuyện, hiểu được hết những chiêm cảm và gửi gắm của tác giả trong từng câu chữ.

“Lấp lánh dưới đáy vực sâu” có nhiều nhân vật được gọi tên nhưng trung tâm của câu truyện là ba nhân vật chính Quý, ba của Quý tên Đàn và mẹ của Quý. Trục quan hệ chính của câu truyện chính là mối quan hệ giữa ba nhân vật chính trong câu chuyện này.

Nhân vật ba của Quý là một người đàn ông nông dân tên là Đàn. Ông Đàn ngoài làm ruộng, trồng mía, làm mật thì còn có một nghề mang lại thu nhập chính là làm hương. Ông là một người nông dân thuần hậu, chất phác, chịu thương chịu khó như biết bao nhiêu những người Nghệ khác, dãi nắng dầm sương lo toan, chèo chống gia đình Ông có rất nhiều thứ nhưng mãi không sinh hạ con trai để nối dõi tông đường, bị người đời cạnh khóe, chê bai, coi thường. 

Trong nỗi đau, ông Đàn đã có lúc cay nghiệt với vợ con, đôi lúc đã trút tất cả những uẩn ức trong lòng xuống gia đình mình. Điều đó đã ảnh hưởng đến tuổi thơ của Quý, đã khiến cho cô trở thành một đứa trẻ nhiều suy tư, nhiều xúc cảm và nhạy cảm với hiện thực đời sống. 

Nhân vật mẹ, xuất hiện ít hơn, không có nhiều lời nói, việc làm mang cá tính mạnh mẽ hay nổi bật, nhưng lại là một hình tượng nghệ thuật sâu sắc trong tác phẩm. Chính người mẹ mới là người mang nặng nỗi đau “sinh toàn con gái”, đến mức phải vượt cạn một mình. 

Nhân vật Quý Tọoc – tác giả của câu truyện là người mang nỗi đau thân phận làm con gái, mang sự sợ hãi khi phải đối diện với những biến cố dữ dội của cuộc đời. Những nỗi đau nó như là chất xúc tác tạo nên phản ứng cảm xúc của tâm hồn Quý, giúp tuôn trào những trang văn chật vật nỗi niềm, chan chứa những rung động, những cảm xúc yêu thương. Trải qua những nỗi đau và biến cố, Quý không bị biến dạng tâm hồn, không bị méo mó nhân cách, mà ngược lại đã trưởng thành, lớn khôn một cách trong trẻo, mạnh mẽ, tràn đầy năng lượng nội sinh.

Tự chữa lành bằng hiểu và thương

Diễn đạt về nỗi đau một cách chân thật, phơi bày hết cảm xúc của mình, nhưng tác phẩm “Lấp lánh dưới đáy vực sâu” không phải dùng để đào cho cái hố uất hận, khổ đau thêm sâu, thêm ngăn cách con người với nhau. Mà ngược lại, tác phẩm chính là một bài tự học, một thể nghiệm của tác giả về việc sử dụng tình yêu thương để hàn gắn trái tim, tự chữa lành nỗi đau cho mình và cho mọi người.

Hành trình của nhân vật Ba là hành trình của người cư sĩ, sử dụng ánh sáng Phật pháp để tu sửa bản thân, để tự hoàn thiện mình, từng bước tốt dần lên. Nhân vật Quý trong câu chuyện cũng tự chữa lành bằng thứ tha, thấu hiểu cho nỗi đau của những người sống bên cạnh mình, thậm chí là những người gây ra oan nghiệt cho bản thân mình. Vượt qua tất cả những biến cố của tình yêu và hôn nhân, người mẹ của Quý vẫn lặng lẽ không tuyên ngôn điều gì, sự thứ tha, sự thấu hiểu và sự hy sinh của người mẹ tưởng như chuyện ngày thường, thế mà thật vĩ đại.

Đến cùng thì thông điệp xuyên suốt và sâu sắc nhất của tác phẩm này, của hành trình tự chữa lành mà tác giả đã trải qua chính là lời yêu thương và biết ơn sâu sắc, chân thành từ con tim. Lời yêu thương và biết ơn ấy trước hết là để gửi đến Ba, đến mẹ, đến gia đình ruột thịt thân thương. Biết thấu hiểu nỗi đau của người khác, biết yêu thương, thứ tha chính là cách để chúng ta trưởng thành một người lương thiện và tử tế.