Bí quyết lựa chọn thực phẩm tươi ngon, an toàn với sức khỏe

Dưới đây là hướng dẫn của ThS.BS Nguyễn Văn Tiến, Viện Dinh dưỡng Quốc gia để các bà nội trợ biết cách chọn lựa thực phẩm tươi ngon mà an toàn cho sức khỏe. Có nhiều nhóm thực phẩm được tiêu thụ hàng ngày, tương ứng với mỗi nhóm thực phẩm có những cách lựa chọn phù hợp như sau:

- Nhóm ngũ cốc nguyên hạt như gạo tẻ, gạo nếp, đậu xanh, đậu đen và nhóm hạt cung cấp chất béo như lạc, vừng…: Hạt phải khô, không bị ẩm mốc, các hạt đều nhau, trong, không đục, màu sắc tự nhiên không bị biến đổi. Nếu cắn thử thấy hạt giòn, không vỡ vụn. Ngửi mùi có mùi thơm đặc trưng.

Đặc biệt với gạo, không nên mua các loại gạo được xay xát quá kỹ thường có màu quá trắng do đã mất gần hết lớp ngoài của gạo (hay còn gọi là lớp áo) chứa nhiều vitamin, chất khoáng như sắt, kẽm, một số vitamin nhóm B, đặc biệt là vitamin B1 và chất xơ. Lớp lõi trong của gạo có thành phần tinh bột là chủ yếu.

Do vậy, muốn ăn gạo ngon thì nên chọn gạo mới theo mùa vụ. Gạo có mùi hương nhẹ nhàng, không có mùi ẩm mốc. Cắn hạt gạo thấy cứng, giòn không bị mục, nhai vài hạt gạo thấy có vị ngọt, thơm là gạo ngon. Nên để gạo nơi khô ráo, tránh ẩm thấp dễ bị nấm mốc và làm giảm chất lượng và hàm lượng dinh dưỡng.

- Nhóm thịt: Thịt lợn, thịt gà, thịt bò… Chọn miếng thịt dẻo, thơm mùi đặc trưng, không hôi, không có mùi lạ, bề mặt miếng thịt không có lớp màng bao phủ, lấy ngón tay ấn sẽ thấy đàn hồi tốt và không chảy nước.

Màu sắc bình thường: Thịt lợn màu hồng tươi, thịt bò màu đậm vừa phải (không quá sẫm), thịt trâu màu tím đỏ. Khối thịt săn chắc, có độ dính, mềm và đàn hồi cao, ngón tay ấn vào thịt tạo thành vết lõm nhưng không để lại dấu vết khi nhấc ngón tay ra.

Mỡ lợn màu trắng, dày bì không có những chấm xuất huyết màu đỏ tím, không bị những mảng bầm tím, tụ máu. Cắt thịt không thấy có nước, thịt không hao, chỗ vết cắt có màu sáng, khô. Kiểm tra phần thịt nạc và lưỡi không được có ấu trùng sán màu trắng nhỏ bằng hạt gạo.

- Nhóm cá, hải sản: vảy cá xếp đều, trắng, không bong tróc, không có các dấu hiệu bất thường. Mang cá khép chặt, nếu lấy tay nâng mang cá lên xem sẽ thấy mang cá màu hồng tươi mà không phải màu tía.

Cá tươi thì mắt cá to, sáng trong, hơi lồi ra ngoài. Chất nhờn trên thân mình phải trong, nhớt và không có mùi lạ.

Các loại hải sản nên mua khi chúng còn sống, không mua hải sản đã bị ôi. Chọn mực, nên chọn con to, dày mình, trắng trong, thịt chắc không bị nát, lớp màng màu nâu bao quanh đều bên ngoài đối với mực nang.

Với mực ống thì chọn con có lớp thịt màu sáng hơi hồng, đầu vẫn dính chặt vào thân, túi mực chưa bị vỡ. Lưu ý, mực kém tươi là mực đã chuyển sang màu hơi xanh ngà, thịt nhão, đầu không dính chặt với thân, mùi rất tanh.

Chọn tôm, thân phải săn chắc, vỏ còn cứng, màu trắng trong chứ không đục hay ngả sang đỏ, vàng. Phần đầu dính chặt vào thân, các càng của tôm vẫn còn nguyên, không có mùi tanh ươn.

- Nhóm rau: Rau củ tươi là rau củ không héo, màu xanh hoặc màu đặc trưng mà không bị biến dạng. Cánh lá cứng cáp, không mềm, thân cây rau không có nhớt. Cuống lá rau phải còn xanh, cứng.

Không nên mua những bó rau có cọng to hơn bình thường, không nên chọn loại rau khi tươi bẻ thấy quá giòn, lá màu xanh sẫm, nhìn từ xa mặt trên của lá rất bóng và mướt, vì rau này dùng quá nhiều đạm hoặc phân bón lá.

Rau an toàn thường không bóng bẩy, không xanh mướt như những loại rau được phun thuốc kích thích. Lá và thân nhỏ, hơi cứng. Các loại rau có những lỗ thủng lấm chấm do sâu gây ra. Khi luộc rau, nước rau có màu xanh của diệp lục, vắt chanh vào màu xanh hơn, không có mùi lạ.

- Nhóm quả: Chọn quả không bị nứt, vỏ không thủng, quả không dập nát, lõi cành bên trong màu xanh, thơm mùi nhựa. Không chọn quả khô, héo, quắt, thâm dập chuyển màu.

Không nên chọn những trái quá lớn, những quả da xanh bóng, có vết nứt, bị dập nát hoặc những quả có các vết lấm tấm trên cuống và không chọn quả có mùi, vị khác thường. Nên chọn quả còn tươi, nguyên vẹn, không bị trầy xước, màu sắc tự nhiên, cảm giác quả phải nặng tay, giòn chắc.

Nên chọn thực phẩm theo mùa. Hạn chế mua những hoa quả trái vụ, nhất là các tháng cuối mùa. Vì vào thời điểm này thời tiết không thuận lợi, sâu bệnh phát triển nhiều, người trồng phải sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích sinh trưởng với liều lượng vượt mức an toàn và dùng đến cận ngày thu hoạch.

- Nhóm sữa và chế phẩm sữa như sữa tươi, sữa tiệt trùng, phomat…: cần chọn sản phẩm có ghi đầy đủ nhãn mác, hạn sử dụng. Sản phẩm màu đặc trưng, không chuyển màu, có mùi thơm của sữa.

- Nhóm thực phẩm qua chế biến như giò, chả, thịt hun khói, đồ đông lạnh…: cần chọn sản phẩm có thương hiệu, cơ sở sản xuất uy tín, đầy đủ nhãn mác, thành phần dinh dưỡng, ngày sản xuất, hạn sử dụng.

Khi chọn được thực phẩm đóng hộp cần chú ý: Hình dáng bên ngoài của vỏ hộp phải mới, bóng sáng, không gỉ, hộp kín, không phồng (phồng do vật lý, phồng do hóa học, phồng do vi sinh vật).

Hình dáng bên trong khi mở hộp, lớp véc ni còn nguyên vẹn, không hoen ố, không có mùi vị tanh của kim loại, không có mùi khó chịu của H2S (sulfua hydro) hoặc NH3 (ammoniac), có mùi vị thơm ngon đặc biệt và đặc trung của từng loại thực phẩm. Nếu bên trong đồ hộp có một trong những đặc điểm không tốt như trên thì không nên sử dụng.