Báo cáo chấn động của Liên Hiệp Quốc mang tên '1,5 độ C': Chỉ còn 12 năm để cứu Trái Đất

Những nhà khoa học khí hậu hàng đầu có những bằng chứng và lý do để đưa ra lời cảnh báo, trong vòng 12 năm tới, chúng ta phải thay đổi cấu trúc xã hội hiện có để tránh những hậu quả thảm khốc nhất mà hiện tượng nóng lên toàn cầu mang lại. 

Với tên gọi "Bản Báo cáo 1,5 độ C", dựng nên từ 6.000 nghiên cứu khoa học bởi 133 tác giả, báo cáo tổng hợp lại mọi hiểu biết của con người về khoa học khí hậu, nghiên cứu những chính sách hiện tại ảnh hưởng ra sao tới bầu không khí ta đang cùng hít thở. Dự án khởi động năm 2015.

Tính tới năm 2050, ta phải đạt được mức thải khí carbon dioxide cân bằng – lượng thải ra phải bằng hoặc tương đương lượng được hấp thụ, bị tiêu hủy, để có thể giữ cho mức nhiệt độ tăng dưới mốc 1,5 độ C. Mức vừa nêu được tính toán bởi những nhà khoa học khí hậu đang làm việc cho Liên Hợp Quốc.

Để có thể đạt được mức thải CO2 cân bằng, lượng CO2 phải giảm 45% so với hiện tại vào năm 2030 – chỉ 12 năm nữa.

Jim Skea, chủ tịch bộ phận Working Group III thuộc Ban Biến đổi Khí hậu Liên Chính phủ rằng giữa thế kỉ này, lượng than con người sử dụng phải được giảm xuống mức đủ để duy trì hoạt động chung, và việc dùng công nghệ hiện đại để loại bỏ CO2 khỏi bầu không khí là không thể tránh khỏi.

Nếu con người không đạt được những mốc trên và để nhiệt độ Trái Đất tăng thêm quá 1,5 độ C, sinh mạng hàng trăm triệu người sẽ bị đe dọa, hàng trăm triệu người khác sẽ thiếu nước sạch, nạn đói ở vùng Sahara, vùng Châu Phi cận Sahara, Địa Trung Hải, Trung Âu và vùng Amazon tại Nam Mỹ sẽ trở nên trầm trọng hơn.

Những bệnh lây lan do nhiệt độ cao sẽ bùng phát. Năng suất ngô, gạo và lúa mì sẽ giảm một nửa và thậm chí kéo theo giảm cả về giá trị dinh dưỡng.

Các nhà khoa học tính toán, với tốc độ xả thải hiện tại, Trái Đất tăng 4,8 độ C vào năm 2100, so với nhiệt độ thời tiền công nghiệp.

"Giới hạn việc tăng nhiệt độ xuống 1,5 độ C không phải việc bất khả thi", chủ tịch Ban Biến đổi Khí hậu Liên Chính phủ, ông Hoesung Lee nói. "Nhưng mọi khía cạnh xã hội của ta sẽ phải thay đổi".

Về cơ bản, sẽ phải thay đổi mọi cách chúng ta tạo năng lượng, quản lý các ngành công nghiệp, xây dựng thành phố, hệ thống giao thông, dùng đất canh tác, khai thác khoáng sản... Chúng ta phải thay đổi nếu còn muốn có tương lai.

Những thay đổi mà "Báo cáo 1,5 độ C" nhắc tới sẽ làm thay đổi cấu trúc xã hội hiện có. Để cắt giảm nhiên liệu hóa thạch nói chung, chúng ta sẽ phải chuyển sang dùng điện, năng lượng gió, năng lượng mặt trời, năng lượng nguyên tử, xăng sinh học.

Bên cạnh đó, cần thêm công nghệ triệt tiêu CO2 hiệu quả, những hệ thống hiện tại có tiềm năng, nhưng vẫn chưa dựng được thành quy mô lớn.

Báo cáo còn cho rằng cần giảm số lượng phương tiện lưu thông như ô tô, máy bay, tàu thuyền..., tăng khả năng tiếp cận của cư dân với phương tiện chạy điện, chuyển sang sử dụng các cách di chuyển không tốn năng lượng chất đốt như xe đạp và đi bộ.

Ta phải cứu lấy rừng và biển, những hệ sinh thái mà ta vẫn phá hủy bấy lâu nay. Tốc độ tăng trưởng của năng lượng tái tạo đang trên đà lên nhưng chưa đủ nhanh.

"Nói thẳng, thì chúng tôi đã gửi thông điệp tới chính phủ các nước", Jim Skea nói. "Chúng tôi đã làm phần việc của mình, đã truyền đi những gì mình muốn nói, giờ là trách nhiệm của họ, quyết định xem có thực hiện hay không".

Chủ tịch Ban Biến đổi Khí hậu Liên Chính phủ Hoesung Lee nói, "Nóng lên độ nào cũng rất đáng ngại".

Hiện chúng ta còn chưa đạt được mốc giới hạn 1,5 độ C, giải pháp duy nhất hiện tại theo "Báo cáo 1,5 độ C" là thay đổi toàn bộ cấu trúc xã hội và kinh tế hiện tại.