Bạn có đang cố gắng đến kiệt sức chỉ để được chấp nhận?

Hãy tự hỏi mình những câu dưới đây:

Bạn có sợ phải từ chối? sợ phải nói “không” dù trong lòng rất muốn?

Bạn có thường xuyên nói xin lỗi, kể cả những việc nhỏ nhặt như gửi email chậm hoặc lỡ va vào cái bàn?

Bạn có sợ những cuộc xung đột? Chỉ vì không muốn không khí căng thẳng nên cứ im lặng, né tránh việc tranh luận, dù phải chịu thiệt thòi.

Bạn có luôn cố giải thích thật cặn kẽ khi buộc phải từ chối ai đó? 

Bạn có chăm chỉ hơn mức cần thiết… chỉ để được sếp, đối tác hay ai đó công nhận?

Bạn có sợ phải đưa ra lựa chọn? Dù là đi ăn, đi chơi hay làm việc, bạn thấy nhẹ nhõm nhất khi người khác lên tiếng chọn trước, vì bạn ngại làm người quyết định?.

Bạn có luôn ưu tiên người khác trước bản thân? Chẳng hạn trong một cuộc họp, bạn thường chọn ngồi lặng lẽ lắng nghe và ghi chép, hơn là đứng lên nêu vấn đề của mình.

Bạn có luôn sẵn lòng giúp đỡ, làm chỗ dựa cho tất cả… ngoại trừ chính mình?

Bạn có quá dễ dàng tha thứ?

Nếu trả lời "có" cho phần lớn những câu hỏi này, thì bạn chắc hẳn là một "people pleaser", kiểu người luôn làm hài lòng người khác.

Việc luôn cố gắng làm hài lòng người khác thoạt nghe có vẻ là một phẩm chất tích cực: lịch sự, khiêm nhường, dễ gần.

Nhưng nếu điều đó đồng nghĩa với việc luôn sự hy sinh cảm xúc và nhu cầu cá nhân, thì nó không còn là sự tử tế, mà là một cơ chế ứng phó thiếu lành mạnh.

Và có thể dẫn đến hàng loạt hệ lụy về tâm lý, sức khỏe và các mối quan hệ.

Nghiên cứu đăng trên Journal of Anxiety Disorders cho thấy, những người có xu hướng "people-pleasing" thường bị rối loạn lo âu xã hội, vì họ sống trong nỗi sợ bị từ chối hoặc sợ làm người khác thất vọng.

Họ dễ trở thành đối tượng bị thao túng, lợi dụng trong các mối quan hệ cá nhân và công việc.

Theo tiến sĩ Brené Brown, chuyên gia tâm lý, những người hay làm hài lòng người khác có xu hướng đánh đổi sự chính trực của bản thân để giữ hòa khí. Ông khẳng định:

“Bạn không thể luôn tử tế với người khác mà không làm tổn thương chính mình, trừ khi bạn biết nói 'không'.”

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, do tình trạng stress mãn tính vì luôn cố làm hài lòng người khác, các people pleaser thường có nguy cơ cao mắc các bệnh tự miễn như: Lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, tuyến giáp, vảy nến, viêm loét đại tràng… vv

Làm sao để thoát ra?

• Đừng giải thích quá nhiều.Bạn không cần phải biện minh khi từ chối một cuộc hẹn, một lời nhờ vả hay khi bạn muốn dành thời gian chăm sóc bản thân. Chỉ cần một câu đơn giản: “Tôi không thể,” hoặc “Hiện tại tôi không rảnh,” là đủ.  Nhớ nhé, không phải lúc nào nói “không” cũng cần phải đi kèm lý do.

• Hãy cho phép bản thân làm người khác thất vọng.Nhiệm vụ của bạn không phải là làm tất cả mọi người vui vẻ hay ổn thỏa. Nếu ai đó thấy thất vọng khi bạn từ chối, hãy nhắc nhở chính mình rằng, đó là cơ hội để họ học cách tự chăm sóc nhu cầu của bản thân.
• Thứ ba, đừng luôn miệng nói “xin lỗi”  Thay vì cứ hở ra là“Xin lỗi vì…”, hãy thử nói: “Cảm ơn bạn đã thông cảm…” hoặc “Mong bạn hiểu cho…” Những thay đổi nhỏ này có thể tạo ra những tác động lớn trong việc xây dựng mối quan hệ lành mạnh.
• Lắng nghe phản ứng của cơ thể.

       Có khi nào bạn chỉ mới nghĩ đến việc từ chối ai đó thôi mà đã thấy căng thẳng, lo lắng, thậm chí tìm cách né tránh? Đó có thể không chỉ là một thói quen… mà là dấu hiệu của những vết thương cũ chưa lành.

Nhà tâm lý học Philippa Perry, tác giả “Cuốn sách bạn ước cha mẹ mình từng đọc”, chỉ ra rằng, nhiều người lớn lên trong môi trường mà tình yêu thương và sự chấp nhận chỉ đến khi họ “ngoan ngoãn” làm hài lòng cha mẹ hoặc người chăm sóc.

Khi ấy, đứa trẻ buộc phải đè nén mong muốn của bản thân để đáp ứng kỳ vọng từ cha mẹ. Dần dần, chúng tin rằng: Giá trị của mình chỉ tồn tại khi có thể khiến người khác hài lòng.

Hãy bắt đầu bằng việc nhận diện nỗi sợ ấy chính là tiếng nói của “đứa trẻ bên trong”, chứ không phải con người trưởng thành mà bạn đang là.

Tập nói “không” từ những tình huống nhỏ, an toàn, và dần xây dựng niềm tin rằng: Giá trị của bạn không nằm ở việc bạn làm được gì cho người khác, mà ở chính con người bạn.

• Học cách đặt ra và giữ vững ranh giới

 Ranh giới là tấm bản đồ giúp bạn tìm về con người thật của mình. Khi ai đó vượt quá giới hạn, đừng ngại nói:

“Cách nói đó khiến tôi không thoải mái. Lần sau, có thể nói khác đi không?”

“Tôi không thích điều anh vừa nói. Mình hãy dừng lại ở đây nhé.”

Những câu nói đơn giản này chính là bước khởi đầu cho một bạn phiên bản mới, kiên cường và biết yêu thương bản thân hơn.

• Và cuối cùng, hãy để người khác nghĩ, cảm nhận và nói về bạn theo cách họ muốn.

 Bạn không thể kiểm soát suy nghĩ của người khác, và bạn cũng không cần phải làm điều đó. Những gì họ nghĩ hay nói phản ánh con người họ, chứ không phải con người bạn.  

Bạn không cần phải cố gắng trở thành một phiên bản hoàn hảo để được ai đó chấp nhận.

Có một kiểu bình yên mà không ai có thể lấy đi được, đó là khi bạn thôi bận tâm người khác nghĩ gì về mình… Bạn chấp nhận và yêu thương bản thân vô điều kiện.