Bác sĩ chỉ cách cấp cứu cho người bị sốc nhiệt do nắng nóng

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Nga, Khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, thời gian này, cả nước đang trải qua một đợt nắng nóng cao độ với nhiệt độ ngoài trời thường xuyên trên 40 độ C.

Điều kiện thời tiết khắc nghiệt như vậy rất dễ dẫn đến các vấn đề sức khỏe do nóng như cháy nắng, chuột rút, ngất, say nắng…trong đó nguy hiểm nhất là sốc nhiệt (Heat Stroke).

Sốc nhiệt là tình trạng nguy hiểm đến tính mạng do tiếp xúc nhiệt độ cao gây ra. Nếu không được cấp cứu kịp thời nạn nhân có thể tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề. Trong điều kiện thời tiết còn nắng nóng kéo dài, mỗi cá nhân, cơ quan, đơn vị cần có các biện pháp dự phòng phù hợp khi lao động, hoạt động trong nhiệt độ cao nhằm giảm thiểu nguy cơ say nắng và sốc nhiệt.

Những đối tượng có nguy cơ cao bị sốc nhiệt là người già, trẻ em, người mắc bệnh lý mạn tính như bệnh tim mạch, gan, ung thư…, những người lao động ngoài trời như công nhân, nông dân, vận động viên thể thao, bộ đội huấn luyện ngoài thao trường…

Thực tế thăm khám bệnh hàng ngày, bác sĩ Nguyễn Thị Nga nhận thấy, thời tiết nắng nóng khắc nghiệt làm không ít người nhập viện trong tình trạng  hôn mê sâu, sốt cao trên 40 độ C, trụy tim mạch, tổn thương chức năng gan, thận và rối loạn đông máu nặng.

Các bệnh nhân trên đều có đặc điểm chung là lao động nhiều giờ trong điều kiện nắng nóng, không nghỉ ngơi và bổ sung nước đầy đủ.

Khi có biểu hiện choáng ngất và hôn mê, nhưng do chưa kịp sơ cứu kịp thời nên khi được đưa vào viện đã trong tình trạng sốc nhiệt nặng, tổn thương nhiều cơ quan nghiêm trọng.

Mặc dù đã được cấp cứu điều trị tích cực bằng hạ thân nhiệt, lọc máu liên tục…, tuy nhiên bệnh nhân vẫn đang nguy kịch đến tính mạng và di chứng nặng nề về thần kinh, hôn mê kéo dài.

Do đó, các biện pháp dự phòng, nhận biết và xử trí ban đầu khi bị sốc nhiệt đóng vai trò quan trọng.

Dấu hiệu nhận biết sốc nhiệt gồm:

Những người lao động, hoạt động trong thời tiết nắng nóng, có thể có các triệu chứng ra mồ hôi nhiều, đau cơ, yếu cơ, chuột rút, chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn, nôn hoặc ngất.

Nếu có biểu hiện sốt cao > 39 - 40 độ C, da khô, nóng, rối loạn ý thức như mê sảng, co giật, hôn mê, là biểu hiện tiến triển đến sốc nhiệt. Đây là tình trạng đe dọa đến tính mạng, cần được xử trí tại chỗ ngay, đồng thời gọi ngay tới đơn vị cấp cứu để đưa đến các cơ sở y tế kịp thời.

Cách xử trí ban đầu

Việc phát hiện và xử trí tại chỗ khi xảy ra say nắng hoặc sốc nhiệt là cực kỳ quan trọng vì thân nhiệt cao kéo dài sẽ dẫn đến nguy cơ tổn thương thần kinh và các cơ quan khác không hồi phục.

Xử trí tại chỗ:

- Nhanh chóng di chuyển nạn nhân ra khỏi khu vực nắng nóng vào nơi mát mẻ.

- Đặt nạn nhân nằm xuống, cởi bớt quần áo

- Sử dụng nước lạnh hoặc khăn ướt phủ lên toàn bộ cơ thể đồng thời dùng quạt thổi vào để tăng cường hạ nhiệt

- Cho uống nước ngay nếu còn tỉnh và không nôn nhiều.

- Gọi ngay xe cấp cứu để chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất

Trên đường vận chuyển:

- Mở điều hòa hoặc cửa sổ xe cứu thương.

- Tiếp tục đắp khăn ướt và nước lạnh lên cơ thể.

- Truyền dịch tĩnh mạch nếu có thể. Theo dõi sát nhiệt độ cơ thể

Các biện pháp phòng tránh sốc nhiệt ngày nắng nóng

- Mặc áo chống nắng, kính bảo hộ khi ra ngoài trời nắng.

- Bố trí thời gian làm việc ngoài trời và nghỉ ngơi hợp lý, tránh tiếp xúc môi trường nhiệt độ cao quá lâu.

- Uống đủ nước, tránh mất nước và muối khi làm việc ngoài trời nóng.

- Tăng cường rèn luyện sức khỏe, tăng khả năng thích nghi với thời tiết khắc nghiệt.

- Tăng cường giáo dục, cảnh báo về tác hại của gắng sức khi trời nóng.

- Huấn luyện, hướng dẫn cách xử trí khi gặp các vấn đề liên quan đến nắng nóng.