Ăn uống vô độ cũng là biểu hiện của rối loạn tâm thần, 10 dấu hiệu không nên bỏ qua

Mắc rối loạn tâm thần vì bị chê béo

Có tình cảm với một bạn trai trong lớp, nhưng cô gái trẻ bị từ chối với lý do "cô béo". Cô gái trẻ bắt đầu không hài lòng với hình dáng cơ thể mình, cô luôn tự thấy mình béo dù bản thân cao 1m55 và nặng 50kg. Suốt ngày bận tâm và lo lắng mình béo nên cô gái tìm cách giảm cân.

Cô tự bỏ ăn 2 bữa trong ngày và chỉ ăn một bữa salad vào buổi trưa. Chế độ ăn thiếu khoa học được cô duy trì suốt nửa năm và cô sút 8kg, người gầy đi trông thấy, các cơ trên cơ thể trở nên nhão dần, quần áo mặc rộng thùng thình.

Lúc này, cô gái bắt đầu có sở thích mãnh liệt đối với các loại thực phẩm có hàm lượng calo cao, ăn các bữa có một lượng rất lớn thực phẩm giàu calo khoảng 5-6 lần một tháng. Việc người bệnh ăn uống vô độ, lặp đi lặp lại rồi cảm thấy hối hận ngay sau bữa ăn và tự gây nôn. Cách làm này khiến cổ họng cô luôn bị viêm hoặc đau, các vấn đề về răng do xói mòn men răng do nôn mửa. Bệnh nhân lạm dụng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc lợi tiểu, gây rối loạn tiêu hoá, nhu động ruột tổn thương, thích uống nhuận tràng. Bệnh nhân cuồng tập thể dục, người suy kiệt vẫn tập 2-3 lần/ngày, luôn thiếu tự tin về ngoại hình… Bệnh nhân ít khi đi ra khỏi nhà, ít tiếp xúc với mọi người hơn, các thú vui trước đây đều giảm. Bệnh nhân trở nên dễ cáu gắt, bực tức hơn, kết quả học tập kém hơn trước.

Đây là một ca bệnh điển hình về ăn vô độ tâm thần được các bác sĩ Viện Sức khỏe Tâm thần, BV Bạch Mai tiếp nhận điều trị. Bệnh nhân đến khám và được chẩn đoán ăn vô độ tâm thần, một bệnh rối loạn tâm thần, phải nhập viện để điều trị tích cực (dùng thuốc, kết hợp liệu pháp nhận thức - hành vi).

Theo ThS.BS Vũ Sơn Tùng, Viện Sức khỏe Tâm thần, BV Bạch Mai, ăn vô độ tâm thần đặc trưng bởi các giai đoạn ăn vô độ tái diễn, sự bận tâm quá mức đến cân nặng, bệnh nhân dùng các biện pháp cực đoan để giảm tác dụng gây béo của thức ăn đã dùng (thanh lọc, móc họng gây nôn, dùng thuốc xổ ngay sau ăn…).

Bệnh thường khởi phát ở tuổi vị thành niên và thanh niên, hiếm gặp ở trẻ trước tuổi dậy thì hoặc người trên 40 tuổi. Đặc biệt, bệnh chủ yếu gặp ở nữ giới, với tỷ lệ nữ/nam là 3/1. Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất là ở phụ nữ 20 - 29 tuổi.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh ăn vô độ tâm thần. Bệnh có thể do yếu tố di truyền, những người trong gia đình có thành viên mắc chứng rối loạn ăn uống có nguy cơ mắc 28 - 74%. Ngoài ra, một nguyên nhân quan trọng dẫn đến bệnh ăn vô độ tâm thần là tâm lý - xã hội, nhất là ở các bạn trẻ tuổi dậy thì. Ở độ tuổi này, trẻ hay bị sang chấn tâm lý khi bị bạn bè miệt thị về cân nặng, về hình dáng, bị chê béo, chê mập, thậm chí bị bắt nạt. Đây là yếu tố quan trọng thúc đẩy trẻ thanh thiếu niên (đặc biệt là nữ giới) mắc rối loạn ăn vô độ tâm thần.

Dấu hiệu nhận biết ăn vô độ tâm thần

ThS.BS Vũ Sơn Tùng chia sẻ, để phát hiện sớm bệnh ăn vô độ tâm thần cần chú ý đến các dấu hiệu sau:

- Cân nặng của cơ thể bình thường hoặc trên trung bình một chút nhưng luôn bị ám ảnh về cân nặng.

- Lặp đi lặp lại việc ăn vô độ và không thể ngừng ăn.

- Tự gây nôn.

- Tập thể dục quá mức.

- Gặp các vấn đề men răng do thường gây nôn.

- Lạm dụng thuốc nhuận tràng, nhu động ruột bị tổn thương.

- Mệt mỏi, ít năng lượng.

- Thiếu tự tin về bản thân và ngoại hình.

- Xuất hiện cảm giác bản thân ăn nhiều, chán ghét bản thân.

- Than phiền, chán nản, bận tâm quá mức về cơ thể.

Người mắc chứng ăn vô độ nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như: tổn thương, viêm dạ dày, đau họng hoặc xuất huyết tiêu hóa. Với trường hợp lạm dụng thuốc nhuận tràng, người bệnh có thể gặp tình trạng rối loạn tiêu hóa mất trương lực cơ, mất cân bằng điện giải, rối loạn nhịp tim, thiếu máu. Bệnh nhân ăn uống vô độ cũng có thể gặp các vấn đề rối loạn kinh nguyệt hoặc rối loạn chức năng tình dục.

Ngoài ra, người bị bệnh ăn vô độ tâm thần thường kèm thêm các rối loạn tâm thần khác như rối loạn trầm cảm, lo âu, tâm thần do sử dụng chất, chiếm tỷ lệ khoảng 30-50%. Những trường hợp nhẹ chỉ cần trị liệu tâm lý, nặng hơn thì cần dùng thuốc, kết hợp điều trị biến chứng, dùng thuốc điều biến não…

Để tránh gặp phải những hậu quả đáng tiếc, bác sĩ Tùng khuyến cáo, khi gặp các vấn đề rối loạn ăn uống, mọi người nên đi khám chuyên khoa để được tư vấn và điều trị đúng cách. Đặc biệt, bệnh nhân ăn vô độ có các đặc điểm nổi bật: Ăn một lượng thức ăn lớn hơn mọi người và mất kiểm soát đối với việc ăn uống, đồng thời, tự gây nôn, lạm dụng thuốc nhuận tràng, thuốc lợi tiểu và nhịn ăn từng giai đoạn, tập luyện quá mức. Luôn luôn nghĩ tới việc ăn uống và thèm ăn mãnh liệt.