Xét nghiệm giang mai: Khi nào cần làm và bao lâu có kết quả

Quan hệ tình dục không an toàn, xuất hiện vết loét nhỏ hoặc phát ban đỏ có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh giang mai. Đây là bệnh lây truyền qua đường tình dục nguy hiểm, có thể gây tổn thương tim mạch, thần kinh hoặc lây sang thai nhi nếu không phát hiện sớm. Cùng tìm hiểu quy trình, thời điểm và độ chính xác của các xét nghiệm giang mai để chủ động bảo vệ sức khỏe qua bài viết sau!

1 Bệnh giang mai là gì và vì sao cần xét nghiệm sớm

Giang mai là bệnh nhiễm trùng do xoắn khuẩn Treponema pallidum gây ra, một loại vi khuẩn có hình xoắn ốc, dễ lây lan qua quan hệ tình dục không an toàn (âm đạo, dương vật, miệng, hậu môn) hoặc từ mẹ sang con trong thai kỳ.

Ở giai đoạn đầu, bệnh thường chỉ gây vết loét nhỏ, không đau, khiến nhiều người chủ quan hoặc nhầm lẫn với tổn thương da thông thường. Tuy nhiên, nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu, gây tổn thương tim mạch, thần kinh, mắt, gan và để lại di chứng vĩnh viễn.

Việc xét nghiệm sớm giúp phát hiện bệnh ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng, từ đó tăng khả năng điều trị khỏi hoàn toàn, đồng thời ngăn ngừa lây nhiễm cho bạn tình hoặc thai nhi.

Hình ảnh bệnh giang mai

2 Khi nào cần xét nghiệm giang mai

Đối tượng nên xét nghiệm

Bạn nên xét nghiệm giang mai nếu thuộc một trong các nhóm sau:

• Có quan hệ tình dục không an toàn hoặc nhiều bạn tình.
• Đã nhiễm HIV hoặc mắc bệnh lây truyền khác (lậu, chlamydia).
• Nam quan hệ đồng giới (MSM).
• Phụ nữ mang thai, nên xét nghiệm trong lần khám thai đầu tiên và trước khi sinh.

Xem thêm: Các bệnh lây qua đường tình dục - 11 bệnh phổ biến cần cảnh báo

Dấu hiệu nghi ngờ cần xét nghiệm sớm

• Xuất hiện vết loét nhỏ, không đau ở cơ quan sinh dục, miệng hoặc hậu môn.
• Phát ban đỏ ở lòng bàn tay, bàn chân, rụng tóc loang, sưng hạch.
• Cảm thấy mệt mỏi, sốt nhẹ, giảm cân không rõ nguyên nhân.

Các dấu hiệu nghi ngờ cần xét nghiệm giang mai

Thời điểm xét nghiệm chính xác nhất

• Sau 4-6 tuần kể từ lần phơi nhiễm hoặc ngay khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên.
• Nếu kết quả âm tính nhưng vẫn nghi ngờ, nên xét nghiệm lại sau 3 tháng để đảm bảo độ chính xác.

3 Các phương pháp xét nghiệm giang mai hiện nay

Hiện nay có ba nhóm chính: xét nghiệm gián tiếp (huyết thanh học), xét nghiệm trực tiếp và test nhanh.

Xét nghiệm gián tiếp (huyết thanh học)

Nhóm này phát hiện kháng thể chống lại vi khuẩn Treponema pallidum trong máu.

• Không đặc hiệu: RPR (Rapid Plasma Reagin) hoặc VDRL (Venereal Disease Research Laboratory) - dùng để sàng lọc ban đầu và theo dõi hiệu quả điều trị.
• Đặc hiệu: TPHA (Treponema Pallidum Hemagglutination Assay), TPPA, FTA-ABS - dùng để xác nhận kết quả dương tính.

Ưu điểm: dễ thực hiện, chi phí hợp lý.

Nhược điểm: có thể xuất hiện âm tính giả ở giai đoạn sớm hoặc dương tính giả do bệnh tự miễn.

Độ chính xác trung bình: RPR 80-90%, TPHA 95%.

Xét nghiệm trực tiếp

Nhằm phát hiện chính xác vi khuẩn trong mẫu bệnh phẩm:

• Soi kính hiển vi nền tối: quan sát trực tiếp xoắn khuẩn Treponema pallidum.
• Xét nghiệm DFA: sử dụng kháng thể huỳnh quang để nhận diện vi khuẩn.
• PCR (Polymerase Chain Reaction): phát hiện ADN của vi khuẩn - là phương pháp hiện đại và chính xác nhất, độ chính xác > 95%.

Ưu điểm: phát hiện sớm ngay cả khi chưa xuất hiện kháng thể.

Nhược điểm: chi phí cao, yêu cầu phòng xét nghiệm chuyên sâu.

Xét nghiệm nhanh (Rapid Test)

Cho kết quả trong 10-15 phút, có thể thực hiện tại nhà hoặc cơ sở y tế.

Độ nhạy: 85-98%, độ đặc hiệu: 93-98%.

Lưu ý: test nhanh chỉ cho biết đã từng nhiễm giang mai, không xác định được bệnh còn hoạt động hay không.

Xét nghiệm mẫu máu để phát hiện vi khuẩn giang mai

3 Chi phí và thời gian xét nghiệm giang mai

Bảng chi phí xét nghiệm giang mai tham khảo:

Tổng thời gian xét nghiệm thường dao động từ 15 phút - 3 ngày, tùy loại xét nghiệm và cơ sở thực hiện.

4 Quy trình và cách đọc kết quả xét nghiệm

Quy trình cơ bản

Bước 1: Lấy mẫu xét nghiệm

• Mẫu có thể là máu, dịch tiết từ vết loét, hoặc dịch não tủy (trong trường hợp nghi ngờ giang mai thần kinh).
• Thao tác lấy mẫu được thực hiện trong môi trường vô trùng, chỉ gây cảm giác châm nhẹ, không đau nhiều.

Bước 2: Phân tích mẫu

• Tùy vào chỉ định của bác sĩ, mẫu được kiểm tra bằng các xét nghiệm như RPR (Rapid Plasma Reagin), TPHA (Treponema Pallidum Hemagglutination Assay) hoặc PCR (Polymerase Chain Reaction).
• Các xét nghiệm này giúp phát hiện kháng thể hoặc ADN của xoắn khuẩn giang mai để xác định tình trạng nhiễm bệnh.

Bước 3: Trả kết quả

• Thông thường, kết quả sẽ có trong 1 - 3 ngày làm việc.
• Với test nhanh, người bệnh có thể nhận kết quả sau 10 - 15 phút.

Cách đọc kết quả xét nghiệm 

Âm tính: Chưa phát hiện kháng thể hoặc vi khuẩn Treponema pallidum. Tuy nhiên, nếu xét nghiệm quá sớm sau phơi nhiễm, có thể cho kết quả âm tính giả, nên cần làm lại sau 3 tháng nếu vẫn nghi ngờ.

Dương tính: Có thể người bệnh đang hoặc đã từng mắc giang mai. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ chỉ định làm thêm xét nghiệm đặc hiệu (như TPHA, FTA-ABS) để xác nhận chắc chắn.

Kết quả giả: Một số bệnh lý khác như viêm gan, lao, bệnh tự miễn hoặc phụ nữ mang thai có thể gây dương tính giả, vì vậy việc đọc và kết luận kết quả phải do bác sĩ chuyên khoa thực hiện.

Lưu ý trước khi xét nghiệm

• Không cần nhịn ăn, vì xét nghiệm giang mai không bị ảnh hưởng bởi thức ăn.
• Có thể cảm thấy đau nhẹ thoáng qua khi lấy máu hoặc dịch tiết.
• Thông báo cho bác sĩ nếu bạn đang dùng kháng sinh, thuốc điều hòa miễn dịch hoặc corticoid, vì các thuốc này có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả.
• Nếu đã từng mắc giang mai và đang theo dõi sau điều trị, nên thực hiện xét nghiệm định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ để đánh giá hiệu quả điều trị.

Xem thêm:

• Bệnh giang mai lây qua đường nào và cách phòng tránh hiệu quả
• Các triệu chứng giang mai ở nam sớm nhất qua các thời kỳ
• Những bệnh lây qua hôn nhau - 11 bệnh lây qua hôn nhau bạn cần lưu ý

Xét nghiệm giang mai là bước cần thiết giúp phát hiện sớm, điều trị đúng hướng và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Nếu từng có quan hệ không an toàn hoặc xuất hiện dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh nên chủ động đến cơ sở y tế uy tín để được xét nghiệm và tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa. Việc phát hiện sớm không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe bản thân, mà còn ngăn ngừa lây nhiễm cho bạn đời và cộng đồng.