Uống thuốc hạ sốt bao lâu thì có tác dụng? Lưu ý khi sử dụng

Uống thuốc hạ sốt là biện pháp phổ biến giúp giảm nhiệt độ cơ thể khi bị sốt, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn. Hiểu rõ về thời gian tác dụng, liều lượng và lưu ý khi dùng thuốc hạ sốt sẽ giúp kiểm soát cơn sốt an toàn. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây!

Sốt là gì?

Sốt là một phản ứng của cơ thể nhằm chống lại tác nhân gây bệnh, thường gặp nhất là do nhiễm khuẩn. Đây không phải là một căn bệnh mà là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Khi nhiệt độ cơ thể đo ở nách từ 37,5°C trở lên, được coi là sốt.

Nguyên nhân gây sốt rất đa dạng bao gồm nhiễm trùng, tác động của môi trường như say nắng hoặc phản ứng sau khi tiêm vắc-xin. Khi bị sốt, nhịp tim thường tăng, thân nhiệt có thể dao động từ nhẹ đến cao, thậm chí lên đến 40°C. Nếu sốt quá cao (trên 39°C) có thể dẫn đến co giật, nguy hiểm hơn là tử vong nếu không được kiểm soát kịp thời.

1 Thuốc hạ sốt là gì? Phân loại thuốc hạ sốt phổ biến hiện nay

Thuốc hạ sốt là nhóm dược phẩm giúp giảm nhiệt độ cơ thể khi bị sốt. Chúng hoạt động bằng cách tác động lên trung tâm điều nhiệt của cơ thể hoặc ức chế các chất gây viêm, từ đó làm giảm sốt và giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn. Hiện nay, có hai nhóm thuốc hạ sốt phổ biến là:

• Paracetamol: là loại thuốc hạ sốt và giảm đau phổ biến, thường được sử dụng để điều trị sốt do nhiều nguyên nhân khác nhau. Paracetamol không có tác dụng chống viêm mà chủ yếu giúp giảm sốt bằng cách điều chỉnh vùng não kiểm soát thân nhiệt, bạn có thể tìm thấy Paracetamol trong các loại thuốc phổ biến như Efferalgan 500, Panadol Extra, Hapacol 650,...
• Nhóm thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): không chỉ giúp hạ sốt mà còn có tác dụng chống viêm và giảm đau bằng cách ức chế quá trình sản xuất prostaglandin - một chất gây viêm trong cơ thể. Các loại NSAIDs phổ biến gồm ibuprofen, aspirin và naproxen.

Paracetamol và NSAIDS là hai loại thuốc hạ sốt phổ biến

2 Khi nào cần uống thuốc hạ sốt?

Việc sử dụng thuốc hạ sốt không chỉ dựa vào mức nhiệt độ mà còn phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của người bệnh, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Nếu trẻ có nhiệt độ dưới 38°C và vẫn tỉnh táo, không quấy khóc hay khó chịu thì chưa cần thiết phải dùng thuốc. Trong một số trường hợp, việc vội vàng sử dụng thuốc có thể che giấu triệu chứng bệnh, gây khó khăn trong việc chẩn đoán nguyên nhân sốt.

Tuy nhiên, nếu nhiệt độ cơ thể cao hơn 38,5°C thì cha mẹ có thể cân nhắc cho trẻ uống thuốc hạ sốt để giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn. Mức nhiệt 38,5°C chỉ mang tính tham khảo, nếu trẻ có biểu hiện mệt mỏi, khó chịu ngay cả khi nhiệt độ chưa đạt đến ngưỡng này thì vẫn có thể dùng thuốc. Đặc biệt với trẻ có tiền sử sốt cao co giật, cần cho uống thuốc hạ sốt sớm để ngăn ngừa biến chứng.

Bố mẹ nên đưa trẻ đi khám ngay nếu trẻ bị sốt kèm theo các dấu hiệu nghiêm trọng như:

• Trẻ dưới 3 tháng tuổi bị sốt.
• Nhiệt độ vượt quá 40°C và không giảm sau 2 giờ dùng thuốc.
• Trẻ có biểu hiện lừ đừ, đau đầu, chóng mặt, cứng cổ, khó thở, nổi ban đỏ hoặc từ chối uống nước.

Ngoài ra, cần đưa trẻ đi khám trong vòng 24 giờ nếu:

• Trẻ từ 3 - 6 tháng tuổi bị sốt (trừ trường hợp sốt do tiêm vắc-xin).
• Sốt kéo dài hơn 24 giờ mà không xác định được nguyên nhân, đặc biệt với trẻ dưới 2 tuổi.
• Sốt kéo dài hơn 3 ngày hoặc giảm trong khoảng 24 giờ nhưng sau đó tái phát.

Việc theo dõi và xử lý sốt đúng cách giúp đảm bảo an toàn cho trẻ, tránh biến chứng nguy hiểm và hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh.

Cha mẹ nên cân nhắc cho trẻ uống thuốc hạ sốt khi trẻ sốt trên 38,5°C

3 Uống thuốc hạ sốt bao lâu thì có tác dụng?

Thời gian tác dụng của thuốc

Thời gian thuốc hạ sốt phát huy tác dụng phụ thuộc vào loại thuốc được sử dụng. Hai loại thuốc phổ biến nhất là acetaminophen (paracetamol) và ibuprofen, mỗi loại có đặc điểm riêng về tốc độ và thời gian tác dụng.

Acetaminophen có tác dụng hạ sốt khá nhanh, giúp giảm nhiệt độ cơ thể chỉ sau 30 phút kể từ khi sử dụng. Tuy nhiên, hiệu quả của thuốc không kéo dài lâu. Ngược lại, ibuprofen có thể mất nhiều thời gian hơn để bắt đầu tác dụng nhưng lại mang lại hiệu quả kéo dài hơn, duy trì khả năng hạ sốt trong ít nhất 4 giờ sau khi uống.

Lưu ý: Sử dụng thuốc dạng sủi, siro hoặc viên uống tan nhanh thường có tác dụng sớm hơn so với viên nén thông thường, do được hấp thu nhanh qua dạ dày.

Các yếu tố ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc

Yếu tố ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc:

• Dạng thuốc: Siro hoặc viên sủi hấp thu nhanh hơn viên nén.
• Thời điểm uống: Nếu uống khi bụng rỗng, thuốc phát huy nhanh hơn, nhưng có thể gây khó chịu dạ dày.
• Cân nặng & liều dùng: Trẻ em cần tính liều theo cân nặng (thường 10-15 mg/kg/lần đối với Paracetamol).
• Tình trạng bệnh lý: Người có bệnh gan, thận hoặc rối loạn chuyển hóa có thể giảm khả năng hấp thu hoặc kéo dài tác dụng.

Dưới đây là một số lưu ý về tác dụng của thuốc:

• Trước khi uống thuốc, nên đo nhiệt độ cơ thể để theo dõi hiệu quả của thuốc.
• Sau 30 - 60 phút mà nhiệt độ vẫn không giảm, cần kiểm tra lại xem thuốc có bị đổi màu, quá hạn sử dụng hay không.
• Nếu sau 30 phút vẫn chưa có dấu hiệu hạ sốt, có thể cân nhắc uống liều thứ hai theo hướng dẫn.
• Tuyệt đối không dùng quá 6 liều/ngày để tránh nguy cơ quá liều và tác dụng phụ nguy hiểm.

Acetaminophen có tác dụng hạ sốt khá nhanh

4 Hướng dẫn dùng thuốc hạ sốt hiệu quả, an toàn

Để thuốc hạ sốt phát huy tác dụng tốt nhất và đảm bảo an toàn, cần tuân thủ các nguyên tắc quan trọng sau:

• Sử dụng đúng liều lượng và tần suất: dùng thuốc theo hướng dẫn, không tự ý tăng liều để đẩy nhanh hiệu quả, tránh gây tác dụng phụ nguy hiểm.
• Lưu ý khi dùng thuốc dạng hỗn dịch (lỏng): đối với thuốc hạ sốt dạng hỗn dịch cần lắc kỹ chai trước khi sử dụng để đảm bảo thuốc được trộn đều, tránh tình trạng hoạt chất lắng xuống đáy.
• Bổ sung nước và điện giải: khi sốt hạ, cơ thể thường ra nhiều mồ hôi và dễ dẫn đến mất nước. Do đó, cần bổ sung nước và điện giải kịp thời, đặc biệt với trẻ nhỏ. Lúc này nên cho trẻ uống nhiều nước ấm giúp cơ thể nhanh phục hồi.

Khi sử dụng thuốc hạ sốt, cần lựa chọn loại thuốc phù hợp với từng độ tuổi để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết theo từng nhóm tuổi:

• Người lớn từ 18 tuổi trở lên: có thể sử dụng acetaminophen, ibuprofen, naproxen và aspirin để hạ sốt. Tránh sử dụng aspirin nếu có tiền sử viêm loét dạ dày hoặc rối loạn đông máu.
• Trẻ từ 4 - 17 tuổi: acetaminophen và ibuprofen là hai loại thuốc hạ sốt an toàn cho trẻ trong độ tuổi này. Không dùng aspirin cho trẻ trừ khi có chỉ định từ bác sĩ do nguy cơ gây hội chứng Reye. Naproxen có thể sử dụng cho trẻ từ 12 tuổi trở lên nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
• Trẻ nhỏ hơn 3 tuổi: acetaminophen và ibuprofen có thể sử dụng, nhưng phải tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ nếu trẻ dưới 2 tuổi. Không tự ý dùng aspirin cho trẻ nhỏ vì có thể gây nguy hiểm. Với trẻ dưới 3 tháng tuổi, cần liên hệ bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

Tránh sử dụng aspirin để hạ sốt nếu có tiền sử viêm loét dạ dày

5 Một số lưu ý khi sử dụng thuốc hạ sốt

Tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng thuốc hạ sốt

Thuốc hạ sốt là phương pháp phổ biến giúp kiểm soát thân nhiệt khi bị sốt. Tuy nhiên, việc lạm dụng hoặc sử dụng sai cách có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn, ảnh hưởng đến sức khỏe.

• Hệ tiêu hóa và gan: đau bụng, rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, xuất huyết tiêu hóa, loét dạ dày... Gan cũng có nguy cơ bị tổn thương, biểu hiện qua vàng da, vàng mắt, chán ăn, sụt cân.
• Thận: độc thận, làm suy giảm chức năng lọc của thận.
• Thần kinh: đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi.
• Hô hấp: khởi phát cơn hen ở người có tiền sử hen suyễn.
• Phản ứng dị ứng: nổi mẩn, ngứa, phát ban, gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt.
• Thị lực: giảm thị lực.

Lạm dụng thuốc hạ sốt có thể gây ảnh hưởng đến gan

Ai không nên dùng thuốc hạ sốt?

Thuốc hạ sốt giúp kiểm soát thân nhiệt hiệu quả nhưng nếu sử dụng sai cách có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi dùng thuốc hạ sốt:

• Không sử dụng ibuprofen cho trẻ dưới 6 tháng tuổi: ibuprofen chỉ an toàn cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên. Nếu trẻ dưới độ tuổi này bị sốt, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào.
• Không dùng sản phẩm nhiều thành phần hạ sốt cho trẻ dưới 6 tuổi: các sản phẩm này có thể chứa thuốc thông mũi hoặc thuốc giảm ho, dễ gây quá liều hoặc tác dụng phụ không mong muốn.
• Không dùng aspirin trong ba tháng cuối của thai kỳ trừ khi có chỉ định của bác sĩ: aspirin có thể gây ảnh hưởng đến thai nhi, do đó phụ nữ mang thai nên hạn chế sử dụng thuốc này.
• Không dùng ibuprofen và naproxen khi mang thai trừ khi có chỉ định của bác sĩ, có thể sử dụng ibuprofen hoặc naproxen nếu bạn đang cho con bú: phụ nữ mang thai nên tránh dùng ibuprofen và naproxen vì có thể gây nguy hiểm cho thai nhi nhưng có thể sử dụng khi đang cho con bú nếu được bác sĩ cho phép.
• Không sử dụng paracetamol quá 10 ngày trừ khi có chỉ định của bác sĩ: nếu sốt kéo dài hơn 10 ngày, người bệnh nên đi khám để tìm nguyên nhân thay vì tự ý tiếp tục sử dụng thuốc.

Phụ nữ mang thai nên tránh dùng ibuprofen

Lưu ý khi dùng thuốc hạ sốt

Thuốc hạ sốt có thể giúp kiểm soát nhiệt độ cơ thể nhưng nếu cơn sốt không giảm hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường, người bệnh cần chú ý những điều sau:

• Nếu đã dùng thuốc nhưng sốt không hạ hoặc chỉ giảm nhẹ nên đi khám để tìm nguyên nhân chính xác.
• Trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi: khi nhiệt độ đo trực tràng từ 38°C trở lên, cần liên hệ với bác sĩ ngay.
• Trẻ dưới 2 tuổi: nếu sốt kéo dài hơn 24 giờ, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám.
• Trẻ trên 2 tuổi: nếu sốt kéo dài hơn 72 giờ, cần tìm đến cơ sở y tế để kiểm tra.
• Mọi lứa tuổi: nếu nhiệt độ cơ thể vượt quá 40°C, cần được thăm khám ngay.

Xem thêm: Thuốc Efferalgan uống trước hay sau ăn thì tốt nhất?

Ngoài ra, cần liên hệ với bác sĩ nếu người bệnh có các triệu chứng đi kèm như đau họng, đau tai, ho kéo dài hoặc có bệnh lý nền như tim mạch, tiểu đường…

Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu sốt kèm theo các dấu hiệu nguy hiểm như:

• Khó thở.
• Lú lẫn.
• Đau khi đi tiểu.
• Co giật.
• Đau đầu dữ dội.
• Cổ cứng.
• Sưng tấy bất thường.

Việc theo dõi và xử lý đúng cách khi bị sốt sẽ giúp đảm bảo an toàn và tránh các biến chứng nguy hiểm.

Trẻ dưới 2 tuổi nếu sốt kéo dài hơn 24 giờ thì nên đưa trẻ đi gặp bác sĩ

Xem thêm:

• Cách hạ sốt nhanh cho trẻ theo độ tuổi và các lưu ý ba mẹ không nên bỏ qua
• Sốt từng cơn, hay tái lại là bệnh gì? Nguyên nhân và cách điều trị 

Để uống thuốc hạ sốt an toàn và hiệu quả, hãy tuân thủ đúng liều lượng, theo dõi tình trạng cơ thể và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết. Nếu thấy bài viết hữu ích, đừng quên chia sẻ để nhiều người cùng biết cách sử dụng thuốc hạ sốt đúng cách!