Thảo quyết minh có tác dụng gì? 11 bài thuốc tốt cho sức khỏe

Thảo quyết minh thường được nhiều người hái lấy hạt về nấu nước uống thay trà nhưng ít ai biết nó có những tác dụng rất tuyệt vời đối với cơ thể. Ngoài ra, rất nhiều bài thuốc dùng thảo quyết minh là nguyên liệu để trị bệnh. Hãy cùng bài viết khám phá xem thảo quyết minh có tác dụng gì nhé!

1 Giới thiệu về cây thảo quyết minh

Mô tả cây thảo quyết minh

Thảo quyết minh là một cây thân thảo, cao 0,3 - 0,9m, có khi cao tới 1,5m. Lá mọc so le, kép, lông chim dài chẵn, gồm 2 - 4 đôi lá chét. Lá chét hình trứng mở rộng ở đầu lá, dài 3 - 5cm, rộng 15 - 25mm. Hoa mọc từ ở các kẽ lá, màu vàng tươi.

Quả là một giáp hình trụ dài, dài khoảng 12 - 14cm, rộng khoảng 4mm, bên trong chứa chừng 25 hạt có hai đầu vát chéo. Bên ngoài hạt có màu nâu nhạt hoặc lục nâu, bóng. Vị hạt nhạt, hơi đắng và nhầy.

Bộ phận dùng làm thuốc của thảo quyết minh là hạt, gọi là quyết minh tử. Thân và lá cây có thể dùng để nấu canh hay xào, ăn kèm cơm để hỗ trợ an thần, ích gan tiêu độc.

Thảo quyết minh là một cây thân thảo, cao khoảng 0,3 - 0,9m

Phân bố, thu hái - chế biến

Thảo quyết minh mọc hoang ở nhiều địa phương trên cả nước, phổ biến ở một số tỉnh thành như Hòa Bình, Phú Thọ, Nghệ An, Cao Bằng, Quảng Ninh.

Thời gian tốt nhất để thu hái thảo quyết minh là vào tháng 9 - 11. Lúc này quả chín đều phù hợp để thu hái, bào chế thành dược liệu. Sau khi thu hái quyết minh tử, mang về phơi khô, đập dập, lấy hạt và phơi cho hạt khô hoàn toàn.

Tháng 9 - 11 là thời điểm thích hợp để thu hái thảo quyết minh

Thành phần hóa học

Thảo quyết minh có chứa nhiều thành phần có hoạt tính sinh học như chất nhầy, chất béo, protein, crysophanola, anthraglycosid, màu tự nhiên, tanin,… Những chất này đều có tác dụng mang lại lợi ích cho sức khỏe con ngư

Hạt thảo quyết minh chứa nhiều thành phần hóa học khác nhau

2 Tác dụng của thảo quyết minh

Theo Y học cổ truyền

Trong Đông y, thảo quyết minh là dược liệu có vị nhạt, hơi đắng, có chất nhầy, sau khi sao qua thì có vị ngọt, đắng, hơi mặn, tính hơi hàn. Đồng thời, dược liệu được quy vào 2 kinh thận và can (gan) với các công dụng như thanh can, lợi thận, khử phong, nhuận tràng, sáng mắt.

Từ đó, thảo quyết minh dùng trong các bài thuốc chủ trị nhiều chứng bệnh như bệnh về mắt, táo bón, mất ngủ, hắc lào, chàm, cao huyết áp, viêm gan và hỗ trợ điều trị Parkinson.

Theo Y học cổ truyền, thảo quyết minh có công dụng như thanh can, lợi thận...

Theo Y học hiện đại

Theo các nghiên cứu của y học hiện đại, chiết xuất thảo quyết minh chứa nhiều thành phần hóa học có tác dụng dược lý. Dưới đây là một số công dụng nổi bật của thảo quyết minh:

• Tác dụng nhuận tràng: Hoạt chất anthranoid trong thảo quyết minh có tác dụng gia tăng sự co bóp của ruột giúp cho sự tiêu hóa được tăng cường, đại tiện dễ dàng, phân mềm không lỏng, trị táo bón.
• Tác dụng an thần: Nghiên cứu dùng thảo quyết minh bằng đường uống trên thỏ đã cho thấy tác dụng an thần gồm các biểu hiện trên điện não đồ như làm tăng các thành phần sóng chậm, giảm sóng nhanh, giảm hoạt hóa với các tế bào thần kinh của thể lưới và vỏ não.
• Tác dụng kháng khuẩn, kháng nấm: Dịch chiết cồn từ hạt thảo quyết minh có tác dụng ức chế các loại vi khuẩn như tụ cầu khuẩn, trực khuẩn bạch hầu, trực khuẩn đại tràng, thương hàn, phó thương hàn. Cao nước từ hạt có tác dụng ức chế một số nấm gây bệnh ngoài da.
• Tác dụng hạ huyết áp, hạ lipid máu: Các nghiên cứu chỉ ra rằng thảo quyết minh có vai trò trong việc hạn chế hình thành mảng xơ vữa động mạch, giúp hạ cholesterol toàn phần và triglycerid, kiểm soát nồng độ lipid trong máu và làm hạ huyết áp.

Ngoài ra, thảo quyết minh còn có các tác dụng khác như bổ thận, mát gan, an thần, hạ huyết áp, trị chứng mờ mắt, đau mắt đỏ,...

Theo y học hiện đại, thảo quyết minh giúp nhuận tràng, kích thích nhu động ruột

3 Các bài thuốc từ thảo quyết minh hiệu quả

Bài thuốc trị đau mắt đỏ, đau đầu do phong nhiệt

Thảo quyết minh chủ trị trong các bệnh về mắt như và giúp điều trị tốt chứng đau mắt đỏ. Bài thuốc dưới đây dùng cho người bệnh mắc đau mắt đỏ và ngoài ra còn giúp trị đau đầu do phong nhiệt. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Chuẩn bị:

• Thảo quyết minh sao vàng: 12 gam.
• Phòng phong, hoàng liên: mỗi vị 8 gam.
• Thăng ma, cam thảo: mỗi vị 2 gam.
• Sài hồ, cúc hoa, đạm trúc điệp: mỗi vị 12 gam
• Tế tan: 2 gam.

Sắc kỹ các dược liệu, nấu, chiết lấy nước uống hàng ngày, mỗi ngày một thang.

Bài thuốc thảo quyết minh giúp hỗ trợ điều trị chứng đau mắt đỏ hiệu quả

Bài thuốc trị viêm màng tiếp hợp cấp

Bài thuốc từ thảo quyết minh giúp hỗ trợ người bệnh viêm màng tiếp hợp cấp với các triệu chứng như mắt sưng đau, đỏ, chảy nước mắt nhiều. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Chuẩn bị:

• Thảo quyết minh: 16 gam.
• Thạch quyết minh, cúc hoa, hoàng cần, mạn kinh tử, mộc tằng, bạch thược: mỗi vị 12 gam.
• Thạch cao: 20 gam.
• Xuyên khung: 6 gam.

Sắc tất cả các dược liệu, nấu, chiết lấy nước thuốc, uống mỗi ngày 1 thang.

Thảo quyết minh giúp giảm triệu chứng của viêm màng tiếp hợp cấp

Bài thuốc chữa đau đầu do huyết áp cao

Qua nghiên cứu, người ta dùng thảo quyết minh để trị chứng đau đầu, hoa mắt, đặc biệt gây ra bởi tình trạng tăng huyết áp.

Cách thực hiện bài thuốc như sau:

• Thảo quyết minh: 20 gam.
• Có thể phối hợp thêm bạch tật lê, câu đằng: mỗi vị 12 gam.
• Rửa sạch rồi sắc với nước thành thuốc, uống hàng ngày.

Bài thuốc thảo quyết minh chữa đau đầu do huyết áp cao

Bài thuốc trị đau nửa đầu

Bài thuốc từ thảo quyết minh có tác dụng tốt để trị chứng đau nửa đầu. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Chuẩn bị:

• Thảo quyết minh, dã cúc hoa: mỗi vị 12 gam.
• Xuyên khung, mạn kinh tử, phòng phong, hoàng liên: mỗi vị 8 gam.
• Thăng ma, cam thảo: mỗi vị 4 gam.
• Tế tân: 2 gam

Sắc các dược liệu trên, lọc bỏ bã, chắt lấy nước thuốc uống.

Bài thuốc thảo quyết minh giúp trị chứng đau nửa đầu

Bài thuốc trị táo bón mãn tính

Do có chứa hoạt chất anthraglycosid, thảo quyết minh có tác dụng làm tăng nhu động, tăng co bóp ruột, nhờ đó làm tăng cường tiêu hóa, đại tiện dễ dàng. Vì vậy, các bài thuốc từ thảo quyết minh được dùng để trị bệnh táo bón mãn tính.

Người dùng có thể sử dụng một trong 2 bài thuốc dưới đây:

Bài thuốc 1:

• Sắc dược liệu với nước, uống như nước trà.
• Dùng đều đặn hàng ngày.

Bài thuốc 2:

• Phối hợp thảo quyết minh và me chín (bỏ hạt) với tỷ lệ 1:1
• Sấy khô tán thành bột mịn rồi trộn với mật ong, vo thành viên hoàn to bằng hạt ngô.
• Mỗi lần uống từ 10 – 20 gam trước khi đi ngủ.

Người mắc chứng táo bón mạn tính có thể dùng các bài thuốc từ thảo quyết minh

Bài thuốc trị hắc lào, chàm, nấm ở trẻ nhỏ

Cao lỏng cồn từ thảo quyết minh có tác dụng kìm hãm sự phát triển của các loại vi khuẩn như bạch hầu, tụ cầu khuẩn, trực khuẩn, vi khuẩn thương hàn, phó thương hàn. Vì vậy, thảo quyết minh được dùng trong điều trị bệnh hắc lào, nấm ngoài da như chàm trẻ em. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Chuẩn bị:

• Thảo quyết minh: 20 gam.
• Giấm: 5 ml.
• Rượu: 40 – 50 ml.

Cho tất cả các nguyên liệu trên vào bình và ngâm trong vòng 10 ngày. Sau đó, lấy phần dịch chiết thu được thoa lên vùng da bị bệnh, thực hiện đều đặn hàng ngày đến khi da lành lại.

Hắc lào, chàm, nấm ở trẻ nhỏ có thể chữa trị bằng các bài thuốc từ thảo quyết minh

Bài thuốc trị nấm âm đạo

Cao lỏng nước của thảo quyết minh có tác dụng ức chế một số loại nấm gây bệnh ngoài da, có tác dụng kháng khuẩn, kháng nấm, có lợi trong việc chữa trị nấm âm đạo ở phụ nữ.

Cách thực hiện bài thuốc như sau:

• Sắc 40 gam thảo quyết minh với nước.
• Dùng nước thuốc thu được để rửa và xông âm đạo hàng ngày, thực hiện liên tục trong vòng 10 ngày.

Bài thuốc từ thảo quyết minh giúp trị nấm âm đạo

Bài thuốc điều trị mỡ máu tăng cao

Thảo quyết minh có vai trò trong việc hạn chế hình thành mảng xơ vữa động mạch, hạ triglycerid máu và cholesterol máu toàn phần, hạ huyết áp, kiểm soát nồng độ lipid trong máu. Vì vậy, bài thuốc từ thảo quyết minh giúp điều trị mỡ máu tăng cao.

Cách thực hiện bài thuốc như sau:

• Sắc kỹ 50 gam dược liệu với nước.
• Nước thuốc thu được chia thành 3 lần uống trong ngày, mỗi ngày uống 1 thang.

Các bài thuốc từ thảo quyết minh giúp giảm tình trạng mỡ máu cao

Bài thuốc thảo quyết minh trị can thận âm hư

Theo Đông y, thảo quyết minh có tính bình vào các kinh can, thận và có tác dụng thanh can, ích thận, tốt với người mắc can thận âm hư. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Chuẩn bị:

• Thảo quyết minh: 15 gam.
• Sa uyển tử, câu kỷ tử, bạch tật lê, nữ trinh tử: mỗi vị 12 gam.

Sắc các dược liệu trên với nước, dùng uống hàng ngày.

Bài thuốc từ thảo quyết minh giúp chữa chứng can thận âm hư

Bài thuốc cỏ ngọt thảo quyết minh hỗ trợ hạ huyết áp

Thảo quyết minh kết hợp với cỏ ngọt có giúp hỗ trợ hạ huyết áp, đặc biệt là trường hợp tăng huyết áp thể can, thận âm hư. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Chuẩn bị:

• Thảo quyết minh sao cháy: 12 gam.
• Cỏ ngọt: 6 gam.
• Cúc hoa: 4 gam.
• Hoa hòe sao vàng: 10 gam.

Hãm dược liệu trên với nước sôi, dùng uống nhiều lần trong ngày thay nước chè. Để thấy được hiệu quả rõ rệt với bài thuốc, người bệnh cần kiên trì sử dụng liên tục trong 3 – 4 tuần.

Thảo quyết minh kết hợp cỏ ngọt giúp hỗ trợ hạ huyết áp

Thảo quyết minh giúp giảm béo

Những năm gần đây, các kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy, thảo quyết minh có tác dụng giảm cân vô cùng hiệu quả. Có nhiều cách dùng thảo quyết minh để cho tác dụng giảm béo như:

Cách 1:

• Thảo quyết minh sao thơm và tán thành bột mịn.
• Sau đó, chiêu bột bằng nước sôi để nguội hoặc dùng 20-30g bột, cho vào phin cà phê, lọc qua nước sôi lấy nước uống trong ngày.
• Ngày uống 3 lần, mỗi lần 3 gam.

Cách 2:

• Hạt muồng và sơn tra phối hợp với tỷ lệ 1:1.
• Tán nhỏ, trộn đều.
• Hãm nước sôi uống như uống trà.
• Mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần dùng 6-10 gam bột thuốc.

Cách 3:

• Hạt thảo quyết minh (sao thơm): 10 gam.
• Lá sen: 8g.
• Cát cánh, cam thảo: mỗi vị 4 gam
• Sắc nước uống thay trà trong ngày.

Cách 4:

• Hạt thảo quyết minh, nhân trần, kim anh tử: liều lượng bằng nhau.
• Tất cả phơi hoặc sấy khô rồi đem tán nhỏ, trộn đều.
• Hãm nước sôi như pha trà uống.
• Ngày uống 2-3 lần, mỗi lần dùng 3-6 gam.

Cách 5:

• Hạt muồng, bồ hoàng: liều lượng bằng nhau.
• Hạt muồng sao thơm tán thành bột mịn, sau đó trộn đều với bồ hoàng.
• Dùng nước sôi hãm như pha trà
• Hàng ngày dùng 15 gam bột thuốc, chia ra uống trong ngày.

Một số bài thuốc từ thảo quyết minh với tác dụng giảm béo

4 Liều dùng và lưu ý khi sử dụng thảo quyết minh

Cách dùng - liều dùng

Thảo quyết minh được dùng với liều thông thường khoảng 5 – 10 g trong ngày, dưới dạng thuốc bột, thuốc sắc, thuốc viên hoặc có thể kết hợp với một số vị thuốc khác.

Tuy nhiên, liều dùng cụ thể của thảo quyết minh phụ thuộc vào tuổi tác, tình trạng sức khỏe và tình trạng bệnh mắc phải. Vì vậy, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng vị thuốc này trong điều trị.

Thảo quyết minh được dùng với liều thông thường khoảng 5 – 10 g trong ngày

Lưu ý khi sử dụng thảo quyết minh

Trong quá trình uống thảo quyết minh để hỗ trợ điều trị bệnh, người dùng cần lưu ý những điểm sau:

• Không nên sử dụng ở người bị tiêu chảy, tiểu đường hay huyết áp thấp.
• Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú cần thận trọng khi dùng đồng thời nên tham khảo ý kiến người có chuyên môn trước khi dùng.
• Xác định chính xác dược liệu trước khi dùng, tránh nhầm lẫn với các loài khác như cây điền thanh, cây lục lạc lá tròn,…
• Các bài thuốc trên đây chỉ mang tính chất tham khảo, trước khi dùng như một bài thuốc, người bệnh cần trao đổi với bác sĩ chuyên môn để đảm bảo an toàn và hiệu quả tốt nhất.

Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thảo quyết minh như một bài thuốc

Xem thêm:

• Lá vối có tác dụng gì? Tác dụng, lưu ý khi dùng và bài thuốc
• Kỷ tử là gì? Khám phá 7 tác dụng của kỷ tử trong y học, làm đẹp
• Rau diếp cá có tác dụng gì? 17 lợi ích và lưu ý khi sử dụng diếp cá

Hy vọng bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức về công dụng của thảo quyết minh đối với sức khỏe. Hãy cùng chia sẻ cho người thân và bạn bè cùng biết nhé!