Sốt siêu vi: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả

Sốt siêu vi là một bệnh lý truyền nhiễm phổ biến do virus gây ra với các triệu chứng khó chịu như sốt cao, mệt mỏi ở cả người lớn và trẻ em. Hãy cùng tìm hiểu về triệu chứng sốt siêu vi và hướng dẫn điều trị hiệu quả qua bài viết dưới đây nhé!

1 Sốt siêu vi là gì?

Sốt siêu vi (Viral Fever) là thuật ngữ chung chỉ tình trạng sốt và các triệu chứng toàn thân khác gây ra bởi sự xâm nhập của các loại virus vào cơ thể. Đây là một nhóm bệnh rộng, bao gồm các loại virus phổ biến như cúm (Influenza), Adenovirus, Rhinovirus, Rotavirus, hoặc các loại virus gây sởi, thủy đậu.

Sốt siêu vi là tình trạng sốt do virus gây ra

Bạn có thể phân biệt sốt do virus và sốt do vi khuẩn dựa vào các đặc điểm sau đây: 

2 Nguyên nhân gây sốt siêu vi

Một số loại virus gây sốt siêu vi bạn cần biết

Sốt siêu vi xảy ra khi cơ thể bị tấn công bởi nhiều loại virus khác nhau, kích hoạt hệ miễn dịch phản ứng để tiêu diệt tác nhân gây bệnh. Một số nhóm virus gây sốt siêu vi phổ biến gồm:

Virus đường hô hấp:

• Virus cúm (Influenza virus) gây cúm mùa, đặc trưng bởi sốt, ho, đau nhức cơ thể.
• Rhinovirus là nguyên nhân chính gây cảm lạnh thông thường, thường kèm sốt nhẹ, sổ mũi.
• Coronavirus (SARS-CoV-2) có thể gây triệu chứng nhẹ đến nặng, bao gồm sốt và khó thở.

Virus lây qua muỗi đốt:

• Virus Dengue gây sốt xuất huyết, sốt cao, phát ban, đau cơ và khớp.
• Virus Zika có thể gây sốt nhẹ nhưng nguy hiểm cho thai phụ do nguy cơ dị tật thai nhi.
• Virus Chikungunya gây sốt kèm đau khớp dữ dội kéo dài.

Virus đường tiêu hóa:

• Rotavirus (thường gặp ở trẻ em) gây tiêu chảy cấp, nôn và sốt.
• Norovirus dễ lây qua thực phẩm, gây đau bụng, nôn và sốt nhẹ.

Virus gây phát ban:

• Virus sởi (Measles virus) gây sốt cao và phát ban đỏ khắp cơ thể.
• Virus Rubella gây sốt nhẹ và phát ban, đặc biệt nguy hiểm cho phụ nữ mang thai.

Virus lây qua đường máu:

• Virus viêm gan A, B, C có thể gây sốt kèm vàng da do tổn thương gan.
• HIV cũng có thể gây sốt trong giai đoạn nhiễm sớm khi cơ thể phản ứng với virus. 

3 Sốt siêu vi có lây không?

Sốt siêu vi là bệnh có khả năng lây truyền, tùy theo loại virus mà mức độ lây lan có thể khác nhau. Các con đường lây truyền chủ yếu bao gồm:

• Hít phải giọt bắn: Virus thường lây qua giọt bắn đường hô hấp khi người bệnh ho hoặc hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết như nước mũi, nước bọt.
• Ăn uống phải thực phẩm nhiễm virus: Thức ăn hoặc nước uống bị ô nhiễm có thể chứa virus, gây nhiễm trùng sau khi tiêu thụ - điển hình là Norovirus hoặc Enterovirus.
• Bị côn trùng hoặc động vật cắn: Một số virus được truyền qua muỗi, ve hoặc động vật mang mầm bệnh. Ví dụ như virus Dengue (gây sốt xuất huyết) và virus dại (Rabies).
• Dùng chung vật dụng cá nhân: Việc dùng chung đồ dùng cá nhân (khăn, cốc, muỗng) cũng có thể khiến người khỏe mạnh mắc bệnh.
• Tiếp xúc với dịch cơ thể: Việc trao đổi dịch cơ thể (máu, tinh dịch) với người nhiễm bệnh có thể truyền virus, điển hình như viêm gan B hoặc HIV.

Thời điểm dễ lây nhất là từ 1 – 2 ngày trước khi khởi sốt đến 3 – 5 ngày đầu của giai đoạn có triệu chứng.

Việc tiếp xúc với dịch tiết nước bọt cũng có thể lây nhiễm virus

4 Triệu chứng sốt siêu vi

Triệu chứng thường gặp chung

Tuỳ thuộc vào từng loại virus mà các triệu chứng có thể khác nhau, dưới đây là biểu hiện thường gặp nhất khi nhiễm virus:

• Sốt cao (38 - 40 °C), ớn lạnh, đau đầu, mệt mỏi.
• Đau cơ, đau họng, sổ mũi, ho nhẹ
• Buồn nôn, tiêu chảy. 
• Có thể kèm theo phát ban nhẹ. 

Triệu chứng sốt siêu vi ở người lớn

Người lớn thường cảm thấy mệt mỏi, đau nhức toàn thân, chán ăn, có thể kèm đau khớp, đau họng hoặc đau đầu dữ dội. Một số trường hợp có cảm giác kiệt sức vài ngày sau khi hết sốt.

Triệu chứng sốt siêu vi ở trẻ em

Sốt siêu vi ở trẻ em thường khởi phát đột ngột với cơn sốt cao 38 - 40°C, khiến trẻ quấy khóc, bỏ bú hoặc chán ăn. Kèm theo đó, trẻ có thể nôn ói, tiêu chảy, sổ mũi và đôi khi xuất hiện phát ban nhẹ trên da. Ở những trường hợp thân nhiệt tăng nhanh, đặc biệt là trẻ nhỏ, có thể xảy ra co giật do sốt cao, cần được theo dõi và xử lý kịp thời. ,

Tình trạng sốt cao khiến bé quấy khóc, bỏ ăn

5 Biến chứng của sốt siêu vi

Nếu không được chăm sóc đúng cách, người bệnh có thể gặp phải các biến chứng sau:

• Mất nước, rối loạn điện giải do sốt kéo dài.
• Viêm phổi, viêm não, viêm màng não.
• Co giật do sốt cao ở trẻ nhỏ.
• Hậu COVID hoặc mệt mỏi sau nhiễm virus. 

6 Dấu hiệu sắp khỏi sốt siêu vi

Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy cơ thể đang bước vào giai đoạn hồi phục:

• Nhiệt độ cơ thể hạ dần và ổn định: Sốt giảm hoặc hết hẳn, không tăng trở lại.
• Cơ thể bớt mệt mỏi: Giảm đau đầu, đau cơ, tinh thần tỉnh táo hơn.
• Cải thiện ăn uống và giấc ngủ: Người bệnh bắt đầu ăn ngon, ngủ sâu.
• Mồ hôi toát ra: Da dẻ hồng hào hơn, tiểu tiện bình thường.

7 Chẩn đoán sốt siêu vi

Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn như mạch, nhiệt độ và huyết áp nhằm đánh giá mức độ sốt và phản ứng của cơ thể. Sau đó, bác sĩ tiến hành khám họng, nghe phổi và quan sát da để nhận biết các dấu hiệu bất thường nếu có. 

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu giúp bác sĩ xác định và phân biệt sốt siêu vi với các bệnh lý nhiễm trùng khác. Kết quả thường cho thấy số lượng bạch cầu giảm – dấu hiệu đặc trưng của nhiễm virus, trong khi tiểu cầu thường bình thường hoặc giảm nhẹ tùy mức độ bệnh.

Bác sĩ có thể thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra tác nhân gây sốt

Test nhanh loại trừ bệnh khác

Bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm nhanh để loại trừ các bệnh cấp tính nguy hiểm:

• Test nhanh Sốt xuất huyết (Dengue). 
• Test nhanh Cúm (Influenza A/B). 
• Test nhanh COVID-19. 

8 Cách điều trị sốt siêu vi

Điều trị triệu chứng

Người bệnh cần thực hiện các biện pháp sau đây để giúp cơ thể mau hồi phục và giảm bớt khó chịu: 

• Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh làm việc nặng để cơ thể có thời gian phục hồi.
• Uống nhiều nước hoặc bổ sung dung dịch oresol nhằm bù nước và điện giải nếu có nôi ói, tiêu chảy. 
• Dùng thuốc hạ sốt (paracetamol hoặc ibuprofen) theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.
• Ăn thức ăn mềm, dễ tiêu, tránh đồ cay nóng và nhiều dầu mỡ.
• Lau người bằng nước ấm, theo dõi thân nhiệt thường xuyên để kịp thời xử trí nếu sốt kéo dài hoặc tăng cao.

Điều trị đặc hiệu

Trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng virus đặc hiệu, chẳng hạn như Oseltamivir cho bệnh cúm A hoặc Acyclovir trong điều trị Herpes. Tuy nhiên, việc sử dụng các thuốc này cần được theo dõi và kê đơn bởi bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

9 Khi nào cần gặp bác sĩ?

Sốt siêu vi có cần nhập viện không?

Bạn cần lập tức đưa người bệnh hoặc trẻ em đến cơ sở y tế gần nhất nếu xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo sau:

• Sốt trên 39 °C, không hạ sau khi đã dùng thuốc hạ sốt đúng liều hoặc sốt kéo dài trên 3 ngày.
• Nôn ói nhiều, tiêu chảy nhiều, có dấu hiệu mất nước (môi khô, mắt trũng, tiểu ít).
• Co giật (đặc biệt ở trẻ em), lú lẫn, li bì, mệt lả.
• Đau đầu dữ dội, khó thở, thở nhanh, đau ngực.
• Phát ban xuất huyết (xuất hiện chấm đỏ li ti không mất đi khi ấn vào).

Bạn cần đến gặp bác sĩ ngay khi có dấu hiệu mệt lả, nôn ói dữ dội

Nơi khám sốt siêu vi uy tín

Đối với các trường hợp nghi ngờ sốt siêu vi, bạn nên lựa chọn chuyên khoa Truyền nhiễm – Nhi khoa tại các bệnh viện uy tín để được chẩn đoán và tư vấn điều kịp thời, tránh các biến chứng đáng tiếc:

• Tại Hồ Chí Minh: Bệnh viện Đại học Y dược, Bệnh viện Gia Định, Bệnh viện Nhiệt Đới.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

10 Cách chăm sóc và phòng ngừa tại nhà

Để chăm sóc và phòng ngừa sốt siêu vi tại nhà hiệu quả, người bệnh cần tuân thủ chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng hợp lý giúp cơ thể nhanh hồi phục và tránh tái nhiễm. Một số hướng dẫn quan trọng bao gồm:

• Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh ra gió hoặc tắm nước lạnh khi còn sốt.
• Uống đủ nước, ăn cháo loãng, súp và trái cây tươi để bổ sung năng lượng và vitamin.
• Lau mát bằng nước ấm, theo dõi thân nhiệt thường xuyên để kịp thời hạ sốt khi cần.
• Tiêm ngừa đầy đủ các virus phổ biến như cúm, sởi, thủy đậu và COVID-19 để phòng bệnh lâu dài.

Tiêm phòng đầy đủ là cách tốt nhất để phòng bệnh

11 Các câu hỏi thường gặp

Sốt siêu vi có nên tắm không?

Bạn có thể tắm bằng nước ấm khi người bệnh không còn rét run. Tuy nhiên, bạn nên tắm nhanh, tránh gió lùa và không nên ngâm mình lâu.

Dấu hiệu phân biệt sốt siêu vi và sốt xuất huyết?

Sốt siêu vi thường không có hiện tượng chảy máu cam, tiểu cầu không giảm sâu, còn sốt xuất huyết thường kèm phát ban xuất huyết và mệt nhiều vào ngày 3 - 5.

Sốt siêu vi mấy ngày là hết?

Thông thường, sốt siêu vi sẽ kéo dài từ 3 - 7 ngày. Nếu các triệu chứng không cải thiện hoặc sốt vẫn kéo dài hơn 7 ngày, người bệnh cần tái khám để được chẩn đoán loại trừ các bệnh lý khác.

Sốt siêu vi uống nước dừa được không?

Nước dừa giúp bù nước và điện giải khi bị sốt siêu vi. Tuy nhiên, bạn cần tránh uống quá nhiều cùng một lúc khi cơ thể còn quá yếu hoặc đang lạnh bụng.

Xem thêm:

• Trẻ sốt siêu vi mấy ngày hết? Cách chăm sóc cho bé mau hết bệnh
• Bệnh sốt vàng: Nguyên nhân, dấu hiệu, biến chứng và cách điều trị
• Sốt dai dẳng và kéo dài không rõ nguyên nhân và cách chữa trị hiệu quả

Việc nhận biết sớm, theo dõi sát triệu chứng và bù nước đầy đủ giúp người bệnh mau hồi phục, tránh biến chứng nguy hiểm. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho bạn bè và người thân cùng biết nhé!