Tìm giải pháp mạnh mẽ cải thiện mức sinh thấp tại Việt Nam

Sáng 10/11, Hội Phụ sản Việt Nam chủ trì, phối hợp cùng Tổng cục Dân số Kế hoạch hóa Gia đình và Công ty TNHH Merck Healthcare Việt Nam tổ chức hội thảo "Mức sinh thấp tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp".

Việt Nam đang đối diện với mức sinh chênh lệch, 21 tỉnh mức sinh thấp

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết, trên Thế giới, mức sinh ở hầu hết các châu lục đều liên tục giảm và giảm xuống rất thấp so với mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ 15-49 tuổi), đặc biệt tại các quốc gia Châu Âu, Hàn quốc, Nhật Bản.

Tại những nước có mức sinh thấp dẫn đến thiếu hụt nguồn lao động, nảy sinh các vấn đề về già hóa dân số và chăm sóc người cao tuổi. Thực trạng mức sinh thấp hiện nay dự báo tình trạng thiếu lao động sẽ phổ biến trên toàn thế giới sau 2055, ảnh hưởng đến phát triển không bền vững về con người, một thách thức hàng đầu của nhân loại trong thế kỷ 21.

Trong thời gian qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong công tác dân số, trong đó tốc độ gia tăng dân số đã được khống chế thành công, đạt mức sinh thay thế từ năm 2006 và tiếp tục duy trì cho đến nay, nước ta đã bước vào thời kỳ cơ cấu dân số vàng từ 2007 đã đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam trong hơn 30 năm đổi mới.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng, mặc dù nước ta đã duy trì mức sinh thay thế, nhưng hiện nay Việt Nam đang đối mặt với thực trạng chênh lệch mức sinh đáng kể giữa các vùng. Bên cạnh 33 tỉnh có mức sinh cao thì hiện có 21 tỉnh, thành phố có mức sinh thấp, thậm chí một số tỉnh mức sinh đã rất thấp, tập trung ở khu vực Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long và duyên hải miền Trung.

Các tỉnh mức sinh thấp có quy mô dân số là 37,9 triệu người chiếm khoảng 39,4% dân số cả nước sẽ tác động rất lớn đến phát triển bền vững cho cả nước. Đáng chú ý, mức sinh thấp không chỉ diễn ra ở một số đô thị, nơi có điều kiện kinh tế phát triển mà còn xuất hiện ở nhiều tỉnh có điều kiện kinh tế xã hội còn khó khăn ở khu vực đồng bằng sông Cửu long, nơi chiếm vai trò quan trọng trong việc sản xuất nông nghiệp, đảm bảo an ninh quốc gia về lương thực.

Bên cạnh đó, Việt Nam là một trong các quốc gia tỷ lệ vô sinh cao (khoảng 7,7%), (trong đó vô sinh nguyên phát là 3,9% và vô sinh thứ phát là 3,8%), ảnh hưởng đến hàng triệu cá nhân, cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn chờ mong hạnh phúc làm cha, mẹ. Trong điều kiện kinh tế tiếp tục tăng trưởng nhanh, đô thị hóa ngày càng nhanh, sự hội nhập quốc tế ngày càng sâu, rộng, xu hướng ít con càng lan rộng. Mức sinh thấp kéo dài sẽ để lại nhiều hệ lụy như già hóa dân số nhanh, thiếu hụt lao động, ảnh hưởng đến an sinh xã hội, phát triển kinh tế... 

Tìm giải pháp mạnh mẽ cải thiện mức sinh thấp ở Việt Nam

Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương đánh giá Hội thảo "Mức sinh thấp tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp" do Hội Phụ sản Việt Nam chủ trì, phối hợp cùng Tổng cục Dân số Kế hoạch hóa Gia đình và Công ty TNHH Merck Healthcare Việt Nam tổ chức là hoạt động rất cần thiết, góp phần đáp ứng các yêu cầu và nhiệm vụ của Chương trình Điều chỉnh mức sinh phù hợp với các vùng, đối tượng đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, để tìm ra các giải pháp mạnh mẽ cải thiện mức sinh thấp ở Việt Nam.

Tại hội thảo, các đại biểu đã phân tích 3 vấn đề sau:

Thứ nhất, thực trạng và các yếu tố tác động đến mức sinh thấp, từ đó thảo luận các nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới để thực hiện mục tiêu tăng mức sinh tại vùng mức sinh thấp; 

Thứ hai, Việt Nam chưa có kinh nghiệm khuyến khích tăng mức sinh ở vùng mức sinh thấp trong bối cảnh còn nhiều hạn chế về nguồn lực đầu tư. Các đại biểu để đề ra các biện pháp nhằm vận động, kêu gọi sự chia sẻ, hỗ trợ về tài chính và kỹ thuật từ cộng đồng quốc tế.

Thứ ba, hiện nay, tỷ lệ vô sinh của Việt Nam ở mức cao, chúng ta cần thảo luận những giải pháp can thiệp, hỗ trợ trong thời gian tới để giúp cho cá nhân, cặp vợ chồng hiếm muộn được hưởng hạnh phúc làm cha mẹ, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.

GS. TS. Nguyễn Viết Tiến, Nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội Phụ sản Việt Nam cũng cho biết thêm, một trong những vấn đề quan trọng là tỷ lệ vô sinh của Việt Nam ở mức cao, chúng ta cần thảo luận những giải pháp can thiệp, hỗ trợ trong thời gian tới để giúp cho cá nhân, cặp vợ chồng hiếm muộn được hưởng hạnh phúc làm cha mẹ, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.

 Ông Alexandre de Muralt, Phó Chủ tịch Châu Á - Thái Bình Dương, Merck Healthcare chia sẻ: Với dự án Fertility Counts, chúng tôi muốn góp phần tạo những giá trị xã hội gia tăng, bao gồm: Tạo ra các mầm sống, cải thiện sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, giáo dục về nhận thức sinh sản, cũng như chẩn đoán và tiếp cận điều trị hiếm muộn sớm cho các cặp vợ chồng mong con ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam. Hy vọng, những đề xuất về chính sách hỗ trợ sinh sản có thể đóng góp vào các chính sách về dân số hợp lý và hiệu quả mà chính phủ Việt Nam đã và đang triển khai.