Lãnh đạo Bộ Y tế yêu cầu truy tận gốc cơ sở sản xuất thuốc giả

Nghiêm trị hành vi sản xuất, kinh doanh thuốc giả

Bộ Y tế vừa tổ chức  đồng thời đưa ra các giải pháp siết chặt quản lý và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật trong lĩnh vực này.

Phát biểu tại Hội nghị Hội nghị trực tuyến toàn quốc nhằm đánh giá thực trạng sản xuất, buôn bán thuốc và thực phẩm chức năng giả vừa diễn ra, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, tình trạng thuốc giả, thực phẩm chức năng giả và sữa giả vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và làm suy giảm niềm tin vào hệ thống y tế.

Tuy đã có đầy đủ các quy định pháp luật, nhưng việc thực thi chưa đủ mạnh để răn đe các hành vi vi phạm.

Vì vậy, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm Chỉ thị 17 của Thủ tướng Chính phủ và Chỉ thị của Ban Bí thư về bảo đảm an toàn thực phẩm.

Đồng thời, cần thiết phải chuyển từ việc kiểm tra định kỳ sang kiểm tra đột xuất để kịp thời phát hiện sai phạm.

“Cần nâng mức xử phạt hành chính với các vi phạm về thực phẩm chức năng, đồng thời thu hồi giấy phép đối với doanh nghiệp không khắc phục được sai phạm. Trong đó, mỗi quý phải tổ chức kiểm tra diện rộng, đồng thời triển khai đợt cao điểm kiểm tra trong tháng 5 này”- ông Tuyên nhấn mạnh.

Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên phát biểu tại Hội nghị

Riêng với thuốc giả, Thứ trưởng Bộ Y tế yêu cầu các địa phương thu hồi ngay các sản phẩm vi phạm đã được công bố. Đồng thời, tăng cường thanh kiểm tra các cơ sở bán buôn, bán lẻ để xác minh nguồn gốc thuốc.

"Phát hiện thuốc giả phải xử lý quyết liệt, truy tận gốc cơ sở sản xuất, không dừng lại ở mức lập biên bản" - Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên quán triệt.

Cũng theo Thứ trưởng Bộ y tế, hiện nay Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Bộ Công Thương, Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia nhằm kiểm soát tình trạng thuốc và thực phẩm giả.

Kết quả trong năm 2024, hàng trăm đoàn kiểm tra đã được triển khai trên cả nước, với nhiều vụ việc bị xử phạt nặng và chuyển cơ quan điều tra.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng yêu cầu các nhà khoa học, chuyên gia y tế - kể cả đã nghỉ hưu không tham gia hoạt động quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm cho người dân.

 “Không chỉ cần chế tài mạnh, mà phải tuyên truyền để người dân nhận biết và cảnh giác với thuốc và thực phẩm chức năng giả. Vì vậy, việc siết chặt quản lý thuốc và thực phẩm chức năng giả không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành Y tế mà đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của các bộ ngành, địa phương và toàn xã hội” - ông Tuyên khẳng định.

Cũng tại Hội nghị, TS.Tạ Mạnh Hùng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cho rằng mức phạt hiện nay đối với hành vi buôn bán thuốc giả còn thấp, chưa đủ sức ngăn chặn.

Ông Hùng lấy ví dụ, một cơ sở kinh doanh thuốc Clorocid TW3 giả, trị giá chỉ khoảng 30.000 đồng/lọ, nếu bị phát hiện chỉ bị phạt hành chính từ 2 đến 6 triệu đồng và tịch thu hàng hóa. Mức xử phạt như vậy là quá thấp để đủ sức răn đe.

Bên cạnh đó, Cục An toàn thực phẩm cũng cho biết, đã phát hiện và xử lý nhiều vụ việc sản xuất và kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả, chủ yếu tiêu thụ qua mạng xã hội.

Đặc biệt, đầu năm 2025 ghi nhận nhiều vụ nghiêm trọng liên quan đến sữa giả, thuốc điều trị không rõ nguồn gốc, khiến người tiêu dùng hoang mang.

Theo ông Lê Minh Hải - Phó giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh, việc xử lý các cơ sở vi phạm còn gặp nhiều trở ngại. Cùng với đó, hành vi quảng cáo sai sự thật trên môi trường số ngày càng phổ biến, nhưng việc xác minh và xử lý lại chậm do vướng mắc về thẩm quyền.

Vì vậy, ông hải kiến nghị, cần tổ chức lực lượng cán bộ hóa trang làm người dân để kiểm tra thực tế tại các hiệu thuốc, từ đó phát hiện thuốc giả và kịp thời chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra...

Tác hại của thuốc giả đối với sức khỏe của con người

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thuốc giả là sản phẩm được gắn nhãn hiệu sai một cách gian dối và có chủ đích về đặc tính hoặc nguồn gốc. Thuốc giả có thể bao gồm sản phẩm đúng hoặc sai hoạt chất, không có hoạt chất hoặc không đủ hàm lượng hoạt chất hoặc với bao bì giả.

Các loại thuốc giả được Công an tỉnh Thanh Hóa triệt phá mới đây. (Ảnh: Công an tỉnh Thanh Hóa)

Thuốc giả có nhiều dạng khác nhau, nhưng kết quả cuối cùng là khi sử dụng cả bác sĩ và người bệnh đều thất bại trong điều trị, tăng độc tính, tăng tình trạng kháng thuốc, thậm chí người bệnh tử vong.

Theo các chuyên gia y tế, nếu tác dụng phụ của thuốc thật nằm trong khoảng 1/100.000 đến 1/10.000 thì nguy cơ độc hại của thuốc giả lên tới 1/10. Trong đó nguy hiểm nhất là ngộ độc thuốc và dị ứng thuốc, đặc biệt nghiêm trọng là sốc phản vệ.

Nghiêm trọng hơn, thuốc giả có thể gây chết người vì nó hầu như không chứa thành phần hoạt chất hoặc chứa các chất hóa học khác không có hiệu lực điều trị bệnh mà còn làm bệnh nặng hơn.

Ngoài ra sử dụng thuốc giả đẩy mạnh quá trình phát triển bệnh tật khi cả bác sĩ và người bệnh đều cho rằng đã sử dụng đúng loại thuốc. Một số thuốc sản xuất tại cơ sở không hợp vệ sinh chứa nhiều vi khuẩn và nấm mốc.

Theo BS. Nguyễn Huy Hoàng - Trung tâm Oxy cao áp Việt Nga (Bộ Quốc Phòng) dùng phải thuốc giả rất nguy hiểm, vì người bệnh  không chữa được bệnh và không biết chính xác thành phần hoạt chất trong thuốc giả, có thể làm gia tăng độc tính cho cơ thể. Thậm chí có khả năng bị ngộ độc do trong thuốc giả có thể chứa nhiều thành phần kém chất lượng, kém tinh khiết, thậm chí tồn tại dư lượng các chất cấm, các kim loại nặng...

Bên cạnh đó, các loại thuốc bổ sung vitamin kém chất lượng, không đủ hàm lượng hoạt chất, khi dùng không đạt được hiệu quả bổ sung như mong muốn.

Đối với những người bệnh mạn tính như rối loạn tiền đình, các bệnh tim mạch, bệnh đái tháo đường, ung thư, hen suyễn, bệnh phế quản mạn tính cần sử dụng thuốc lâu dài, thậm chí suốt đời. Nếu người bệnh dùng phải thuốc giả, thuốc kém chất lượng sẽ không kiểm soát được bệnh, thậm chí đe dọa tính mạng.‏

‏Đối với bệnh nhân mắc bệnh tim mạch, thuốc giả khiến huyết áp và nhịp tim của họ không được kiểm soát, tình trạng xơ vữa mạch máu hay  đông máu không được cải thiện…  khiến cho bệnh nhân dễ gặp các biến cố tim mạch, tăng tỷ lệ phải nhập viện và tử vong.‏

‏Trong đó, thuốc giả khi dùng cho người bệnh ung thư chắc chắn khiến bệnh tình nặng hơn và rút ngắn đáng kể thời gian sống thêm của họ. Tương tự, các thuốc trị đái tháo đường, tăng mỡ máu, gout… nếu bị làm giả sẽ khiến cho bệnh nhân rơi vào tình trạng nguy kịch.‏

‏Với bệnh nhân hen suyễn, ngoài việc dùng thuốc giãn phế quản để cắt cơn thì còn dùng corticoid dạng xịt tại chỗ kết hợp với thuốc giãn phế quản tác dụng chậm để dự phòng cơn hen. Nếu các loại thuốc này là giả thì bệnh nhân có thể lên cơn suy hô hấp, thậm chí tử vong nhanh chóng.‏

‏Trong các bệnh phổi mạn tính, ngoài các thuốc giãn phế quản, vai trò của kháng sinh là rất quan trọng trong dự phòng và điều trị bội nhiễm đường hô hấp. Nếu sử dụng phải kháng sinh giả thì hậu quả thật khôn lường, nhẹ thì kháng kháng sinh, nặng thì viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết và có thể mất mạng.‏

‏Ngoài ra, thuốc giả cũng có thể bị lây nhiễm nấm hoặc các loại vi khuẩn bị ô nhiễm khác... có thể khiến người dùng bị dị ứng, hoặc kháng thuốc, nếu nghiêm trọng có thể dẫn đến tổn thương sức khỏe, thậm chí tử vong…

Phạm Sinh