Không tường, không phòng: Những lớp học trong rừng ở Scotland

Một sáng mùa xuân trong lành, không khí tươi mát, các bé ở lớp "mẫu giáo trong rừng" Lauriston Castle đang chế biến một bữa ăn bằng bùn trong một căng tin do các em tưởng tượng.

Cánh rừng ở phía Tây Bắc trung tâm thành phố Edinburgh này đã trở thành lớp học ngoài trời cho các bé mầm non, với những chiếc áo mưa và những hộp cơm trưa treo quanh những cành cây thâm thấp.

Một chú chó labrador đen tự tách khỏi chủ, nhảy nhót qua những vạt nắng, đến vui đùa cùng những đứa trẻ trong lớp học đặc biệt này.

Chính những cuộc gặp gỡ bất ngờ như thế này chính là điều đặc biệt trong lớp học ngoài trời - cô giáo mầm non Amanda Patrick giải thích. 

"Buổi sáng các cô trò có thể nhặt nhạnh những quả thông, giải thích cho các con đó là gì và có thể làm gì với nó.

Rồi cả lớp cùng làm những con cú bằng quả thông, rồi kể một câu chuyện về loài cú và học được một từ mới, "noctural" (loài ăn đêm).

"Ở trong phòng học, trẻ con phải xin phép làm chuyện này, chuyện kia, nhưng khi ở ngoài chúng sáng tạo hơn nhiều và chẳng cần người lớn chỉ dẫn. 

Đây mới chính là giáo dục sớm, phải lấy trẻ làm trung tâm và trẻ là người dẫn đường." - Cô Patrick cho biết.

Các nhà giáo dục và hoạch định chính sách đang ngày càng bị thuyết phục về những lợi ích của việc học ngoài trời, trẻ có thể tận mắt ngắm mọi vật, biết đánh giá hiểm họa và học tập cũng sôi nổi hơn.

Trước tình trạng ngày càng nhiều trẻ bị béo phì ở Scotland, một dự án tiên phong tại trường tiểu học Stirling đã khuyến khích các bé học sinh dưới 5 tuổi nên hoạt động 3 giờ/ngày, và trải nghiệm lớp học ngoài trời đã trở thành một phần của hệ thống giáo dục Scotland.

Những nhà chức trách khu vực cũng ôm tham vọng mở rộng những lớp học ngoài trời như vậy cho trẻ em và nhận được hỗ trợ nhiều hơn từ chính phủ cho hoạt động này, biến những lớp học ngoài trời thành "điểm riêng biệt trong tuổi thơ ở Scotland".

Ở những phần còn lại của Vương quốc Anh cũng chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của những mẫu giáo trong rừng, các khóa đào tạo cho giáo viên và những chiến dịch cho việc học ngoài trời.

Tuy nhiên thiếu không gian vẫn là một vấn đề cần phải giải quyết đối với những lớp học ngoài trời như thế này.

Trường mầm non Lauriston Castle nằm trong dự án của Edinburgh (thủ đô Scotland) cung cấp cho trẻ 500 giờ học trong rừng mỗi năm, với 100 thầy cô giáo được tham gia khóa huấn luyện 3 ngày để trở thành những người dẫn đường trong rừng.

Trong khi thử nghiệm, rào cản lớn nhất bước đầu chính là ở sự tự tin của các thầy cô giáo khi dạy ở một lớp học ngoài trời, cũng như khó khăn trong việc khuyến khích sự tham gia của phụ huynh.

Tuy nhiên một khi giáo viên và phụ huynh đã thấy được lợi ích của những lớp học này, thì mọi chuyện lại trở nên rất dễ dàng.

Rachel Cowper là một quản lý dự án cho tổ chức Inspiring Scotland được chính phủ hỗ trợ vốn để hợp tác với các nhà chức trách địa phương nhằm phát triển chương trình học ngoài trời.

Cô kể: "Khi tôi đến thăm trường mầm non Laurieston Castle, lũ trẻ không hề tỏ vẻ ngạc nhiên. Chúng đang nghịch nước mưa và học về khái niệm thể tích và sự chiếm chỗ.

Nếu như là ở trong phòng học bình thường, chuyện này sẽ chẳng bao giờ được cho phép vì sẽ làm sàn trơn trượt, dễ té ngã."

Cowper cho biết, hiện tại việc tổ chức lớp học ngoài trời hay không còn tùy thuộc vào từng trường và cho rằng nên thay đổi văn hóa hoặc có hướng dẫn để mọi trường có thể triển khai hình thức lớp học như vậy.

Cô cũng cho rằng, những lớp học ngoài trời không phải chỉ dành cho người giàu.

Cô cho biết tổ chức của mình cũng đang hợp tác với ba khu vực khó khăn, thiếu thốn mà minh chứng cho sự nghèo khó là Castlemilk, Drumchapel và Tollcross (Glasgow).

Lãnh đạo hội đồng thành phố Glasgow Heather Douglas đồng tình: "Mô hình lớp học này hoàn toàn có thể áp dụng với tất cả mọi người. 

Chúng ta cần trao đổi với phụ huynh để cho họ nhận thấy những lợi ích của lớp học này, đặc biệt là những phụ huynh trẻ - vì bản thân họ cũng từng là những đứa trẻ hay ngồi nhà xem TV hơn là ra ngoài.

Tuy nhiên những việc làm của tổ chức Inspiring Scotland đã cho thấy sự tham gia của cộng đồng cũng có tác dụng."

"Những khu vực ngoài trời đều trong phạm vi có thể đi bộ, do đó không cần mất phí di chuyển, không tốn nhiều phí tổn ban đầu do không cần cơ sở vật chất đắt đỏ, trường học khang trang. 

Cái cần đầu tư là đảm bảo quần áo ấm, chống nước cho trẻ và thầy cô giáo. Cũng không cần dành tiền vào đồ chơi, trang thiết bị vì tất cả đều được tự nhiên cung ứng cả rồi."

Bà Douglas nhận thức rõ vấn đề thiếu không gian ở đô thị. Do đó hội đồng thành phố cũng suy xét việc sử dụng các công viên để tổ chức các lớp học ngoài trời, hoặc đăng ký sử dụng những không gian ngoài trời đang bị bỏ trống ở gần trường và "hoang hóa" các khu vực đó. 

Bà cho biết: "Chúng tôi đang nghiên cứu tất cả không gian trong thành phố, những nơi nào chưa được sử dụng, ai là chủ sở hữu và liệu có thể sử dụng nó không. Chẳng có lý do gì lại không để những công viên cây xanh ngập tràn tiếng cười của con trẻ."