Kẽm có tác dụng gì cho da? 10 tác dụng và lưu ý khi sử dụng

Kẽm là một khoáng chất thiết yếu giúp chống viêm, điều trị mụn cũng như các dấu hiệu bất thường về da khác. Hãy cùng tìm hiểu kẽm có tác dụng gì cho da và những lưu ý khi sử dụng qua bài viết dưới đây nhé.

Kẽm là gì? 

Kẽm là một chất dinh dưỡng quan trọng mà cơ thể không tự tổng hợp được, cần thiết cho các chức năng khác nhau của cơ thể như:

• Biểu hiện gen.
• Tham gia vào quá trình chuyển hóa tế bào, xúc tác của nhiều loại enzyme.
• Chức năng miễn dịch.
• Tổng hợp protein và DNA.
• Chữa lành vết thương.
• Tăng trưởng và phát triển,...

Vì cơ thể không thể tự sản xuất nên kẽm thường được bổ sung từ thực phẩm trong chế độ ăn uống đa dạng.

1 Tác dụng của kẽm đối với làn da 

Điều trị mụn trứng cá 

Mụn trứng cá xảy ra do sự sản xuất quá mức của tuyến bã nhờn, từ đó dẫn đến lỗ chân lông bị bít tắc và viêm, khiến hình thành các tổn thương trên da. 

Nghiên cứu năm 2014 nhận định rằng các đặc tính chống viêm của kẽm phù hợp và có tác dụng hữu ích trong nhiều bệnh nhiễm trùng da như mụn trứng cá, mụn cóc, nám da, ung thư biểu mô tế bào đáy,... Các nhà nghiên cứu cũng tin rằng kẽm có thể giúp điều trị mụn trứng cá bằng cách ức chế sản xuất bã nhờn và chống lại vi khuẩn gây mụn trứng cá.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nồng độ kẽm trong máu ở những người bị mụn trứng cá thấp hơn so với những người không bị. Do đó, tiêu thụ chế độ ăn nhiều kẽm cũng là một cách giúp điều trị mụn trứng cá hiệu quả.

Một nghiên cứu khác năm 2012 cũng báo cáo rằng tiêu thụ kẽm gluconate đường uống có thể làm giảm bớt các triệu chứng của mụn trứng cá. Ngoài ra, kẽm được chứng minh có thể ngăn ngừa sự phát triển của các chủng P. acnes kháng erythromycin hình thành mụn.

Tiêu thụ kẽm gluconate đường uống làm giảm bớt các triệu chứng của mụn trứng cá

Cải thiện tình trạng nám da 

Một nghiên cứu năm 2008 nhận thấy điều trị bằng dung dịch kẽm sulfat 10% có thể cải thiện diện tích và mức độ nghiêm trọng của nám da 49,78%. Hơn nữa, các bệnh nhân vẫn có thể duy trì tình trạng cải thiện 3 tháng sau khi ngừng điều trị.

Sử dụng dung dịch kẽm sulfat 10% giúp cải thiện tình trạng nám da

Điều trị bệnh chàm 

Trong mỗi đợt bùng phát bệnh chàm, cơ thể giải phóng histamin khiến bạn cảm thấy ngứa cũng như hình thành các mụn nước nhỏ, da khô, nứt nẻ hoặc bong tróc. Sử dụng kem chứa kẽm cung cấp độ ẩm giúp làm dịu làn da khô, bong tróc. Đồng thời, nhờ đặc tính kháng khuẩn tự nhiên và khả năng thúc đẩy quá trình chữa lành của kẽm cũng giúp chống lại các bệnh nhiễm trùng có thể xảy ra.

Nghiên cứu năm 2014 còn chỉ ra rằng kẽm là một lựa chọn điều trị hữu ích cho bệnh chàm bởi chúng ức chế sự thoái hóa tế bào mast, làm giảm sự bài tiết của histamin có thể gây ngứa.

Kẽm là một lựa chọn điều trị hữu ích cho bệnh chàm

Ngăn ngừa chứng hăm tã

Kẽm oxit gần như không tan trong nước, được phát hiện có đặc tính chống oxy hóa, kháng khuẩn, chống viêm, chống kích ứng, tái tạo và dưỡng ẩm nhẹ. 

Sử dụng thuốc mỡ chứa 5% kẽm oxit giúp chống mồ hôi và giảm các triệu chứng của viêm da ở vùng hăm tã. Hiệu quả được đánh giá cao nhất khi bôi kẽm oxit sau mỗi lần thay tã.

Sử dụng thuốc mỡ chứa 5% kẽm oxit giúp ngăn ngừa chứng hăm tã

Trị vết bỏng da 

Nghiên cứu cho thấy hạt nano silica kẽm được phát hiện có khả năng tăng cường hoạt động hình thành mạch máu cũng như thể hiện khả năng tái tạo mạch máu và sợi thần kinh. Từ đó, tái tạo mô da hiệu quả và chữa lành các vết thương bỏng da tốt hơn.

Một nghiên cứu khác cho thấy kẽm được dùng đường uống với liều chứa 15mg nguyên tố kẽm giúp cải thiện tình trạng thiếu kẽm sau bỏng. Điều này có thể cải thiện tình trạng bỏng do tác dụng chống oxy hóa, điều hòa miễn dịch cũng như quá trình chữa lành vết thương.

Kẽm giúp tái tạo mô da và chữa lành các vết thương bỏng da hiệu quả

Bảo vệ da khỏi tia cực tím 

Tổn thương da do ánh nắng mặt trời chủ yếu là do tia cực tím UVA (320 - 400 nm) và UVB (280 - 320 nm). Ngoài ra, UVA có thể gây ức chế miễn dịch có thể dẫn đến ung thư.

Theo một nghiên cứu năm 2019 , kẽm oxit được công nhận là một thành phần an toàn, bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím (UV), ngăn chúng xâm nhập vào da và gây tổn thương tế bào.

Kẽm oxit được công nhận là một thành phần an toàn, bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím (UV)

Điều trị bệnh nấm da 

Nghiên cứu cho thấy sử dụng kẽm kết hợp với axit undecylenic giúp điều trị bệnh nấm da. Đồng thời, các triệu chứng nấm da như ban đỏ, bong tróc và ngứa da cũng có sự cải thiện.

Kẽm kết hợp với axit undecylenic giúp điều trị bệnh nấm da

Cải thiện bệnh vảy nến 

Nghiên cứu năm 2011 phát hiện ra rằng sử dụng kem bôi chứa 0,25% kẽm pyrithione tại chỗ 2 lần/ngày có hiệu quả đối với bệnh vảy nến.

Sử dụng kem bôi chứa 0,25% kẽm pyrithione 2 lần/ngày có hiệu quả đối với bệnh vảy nến

Điều trị bệnh lang ben

Lang ben là một rối loạn nấm phổ biến biểu hiện dưới dạng các mảng vảy giảm sắc tố trên da. Kẽm pyrithione 1% là phương thức điều trị đã được chứng minh đối với lang ben do tác dụng chống viêm và tác dụng gây độc tế bào trực tiếp đối với vi khuẩn Pityrosporum ovale. 

Một nghiên cứu cũng nhận thấy bệnh lang ben khỏi hoàn toàn sau 3 tuần điều trị bằng cách bôi kẽm sulfat 15% tại chỗ một lần mỗi ngày.

Bệnh lang ben khỏi hoàn toàn sau 3 tuần điều trị bằng cách bôi kẽm sulfat 15%

Hỗ trợ điều trị bệnh phong

Bệnh phong là một bệnh nhiễm trùng mạn tính ở da và dây thần kinh ngoại biên do vi khuẩn Mycobacterium leprae gây ra. Sử dụng kẽm đường uống đã được phát hiện có hiệu quả trong việc kiểm soát các phản ứng của bệnh phong do đặc tính kích thích miễn dịch.

Một nghiên cứu cho thấy những bệnh nhân bị bệnh phong ban đỏ dạng nốt được bổ sung kẽm có thể được giảm dần hoàn toàn, thời gian tái phát và mức độ nghiêm trọng của phản ứng cũng cải thiện. Từ đó, kẽm đường uống được xem là một chất bổ trợ được lựa chọn trong liệu pháp điều trị bệnh phong.

Sử dụng kẽm đường uống có hiệu quả trong việc kiểm soát các phản ứng của bệnh phong

2 Hướng dẫn sử dụng kẽm đúng cách 

Dạng bôi

Nếu bạn đang bổ sung đủ kẽm trong chế độ ăn uống và xuất hiện kèm tình trạng mụn trứng cá, kẽm bôi dùng tại chỗ có thể là phương pháp điều trị mụn hiệu quả. Tuy nhiên, kẽm trị mụn ở dạng bôi thường không có tác dụng với các nốt mụn bọc, mụn nang nghiêm trọng.

Tuy nhiên, trước khi sử dụng cho toàn mặt, bạn nên đánh giá nguy cơ phản ứng dị ứng bằng cách thoa một ít sản phẩm lên da:

• Chọn một vùng da nhỏ cách xa khuôn mặt.
• Thoa một lượng nhỏ sản phẩm trong vòng 24 giờ.
• Nếu không có tác dụng phụ, bạn có thể thoa lên mặt nhưng nếu xuất hiện mẩn đỏ, phát ban hoặc nổi mề đay, hãy ngừng sử dụng sản phẩm.

Bạn nên đánh giá nguy cơ phản ứng dị ứng trước khi sử dụng kẽm bôi toàn mặt điều trị vấn đề về da

Dạng uống

Để tránh việc tiêu thụ quá mức và gây ra những tác dụng không mong muốn, bạn nên tiêu thụ kẽm với liều lượng được khuyến nghị như sau:

• 0 - 6 tháng: 2mg với cả bé trai và gái.
• 7 tháng - 3 tuổi: 3mg.
• 4 - 8 tuổi: 5mg.
• 9 - 13 tuổi: 8mg.
• 14 - 18 tuổi: 11mg đối với nam và 9mg đối với nữ.
• Trên 19 tuổi: 11mg đối với nam và 8mg đối với nữ.
• Những phụ nữ mang thai và cho con bú nên tiêu thụ lần lượt 11mg và 12 mg mỗi ngày.

Ngoài ra, nếu sử dụng kẽm dạng bổ sung, hãy chọn các dạng hấp thụ như kẽm citrate hoặc kẽm gluconate thay vì oxit kẽm không hòa tan hơn được hấp thụ kém hơn.

Nên tiêu thụ kẽm với liều lượng được khuyến nghị để tránh mang lại những tác dụng không mong muốn

3 Lưu ý khi sử dụng kẽm trong da liễu 

Kẽm an toàn cho cơ thể khi dùng với liều lượng không quá 40 mg mỗi ngày. Tuy nhiên chỉ nên dùng trong thời gian ngắn vì kẽm ở liều cao có thể gây nguy hiểm và xuất hiện triệu chứng độc tính:

• Buồn nôn.
• Nôn.
• Chuột rút.
• Tiêu chảy.
• Đau bụng.
• Nôn ra máu.

Sử dụng kẽm trên vùng da bị trầy xước có thể gây bỏng, châm chích và ngứa. Những người có làn da nhạy cảm khi sử dụng các phương pháp điều trị kẽm tại chỗ có thể gây kích ứng da. Ngoài ra, kẽm có thể không an toàn khi hít qua mũi và gây mất khứu giác vĩnh viễn.

Đặc biệt, kẽm có thể gây ra tương tác không mong muốn với một số thuốc sau:

• Thuốc kháng sinh: Sử dụng kẽm đường uống có thể làm giảm lượng kháng sinh quinolon hoặc tetracycline mà cơ thể hấp thụ từ ruột, ảnh hưởng đến khả năng chống lại vi khuẩn của chúng. Hãy dùng kháng sinh ít nhất 2 giờ trước hoặc 4 - 6 giờ sau khi bổ sung kẽm để có thể giảm thiểu tương tác này.
• Penicillamine (Cuprimine, Depen): Sử dụng kẽm cùng với thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp penicillamine có thể làm giảm khả năng cải thiện triệu chứng viêm khớp của thuốc. Dùng kẽm và penicillamine cách nhau ít nhất 2 giờ.
• Thuốc lợi tiểu thiazid: Các loại thuốc huyết áp này làm tăng lượng kẽm bị mất qua nước tiểu.

Bên cạnh đó, một số đối tượng cũng nên thận trọng khi sử dụng kẽm và nên tham khảo ý kiến bác sĩ như:

• Trẻ em với liều lượng nên được cân nhắc.
• Phụ nữ có thai và cho con bú.
• Những người bị thiếu đồng hoặc có các yếu tố nguy cơ thiếu đồng như suy dinh dưỡng hoặc phẫu thuật đường tiêu hóa: Uống quá nhiều kẽm có thể dẫn đến thiếu đồng nên cần được cân nhắc khi sử dụng.
• Những người mắc bệnh thận: Lượng kẽm hấp thụ vào cơ thể thấp có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận.
• Phẫu thuật giảm cân (bariatric): Phẫu thuật bariatric làm giảm khả năng hấp thụ và có thể làm tăng nguy cơ thiếu kẽm.

Buồn nôn và nôn là một trong những triệu chứng khi xuất hiện độc tính kẽm

Xem thêm: 

• Kẽm có trong thực phẩm nào? 11 thực phẩm giàu kẽm và lưu ý
• Kẽm có tác dụng gì với trẻ? 13 tác dụng của kẽm với trẻ em

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin về tác dụng của kẽm đối với làn da cũng như những lưu ý khi sử dụng. Hãy chia sẻ bài viết này đến mọi người nếu bạn thấy hữu ích nhé!