Có nên dùng hoa Cúc tím (Echinacea) điều trị bệnh cho trẻ em không?

Cúc tím (Echinacea) là một loại thảo mộc phổ biến, thường được sử dụng dưới dạng trà hoặc thực phẩm bổ sung nhằm hỗ trợ hệ miễn dịch. Tuy nhiên, việc sử dụng cúc tím cho trẻ em để phòng ngừa hoặc giảm nhẹ triệu chứng cảm lạnh vẫn còn là chủ đề gây tranh cãi.  

1 Cúc tím (Echinacea) là gì?

Cúc tím (Echinacea) là một loài thực vật thuộc họ Cúc (Asteraceae) - một loại thảo dược quý mà cả rễ và các phần trên mặt đất (hoa, lá) đều được sử dụng dưới dạng bào chế thành dạng viên, cồn thuốc, trà và chiết xuất.
Cúc tím chứa nhiều hoạt chất có ích đối với sức khỏe như axit caffeic, alkamide, axit phenolic, axit rosmarinic, polyacetylen. Nhờ đó, loại thảo dược này được biết đến với có khả năng giảm viêm, tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ  điều hoà đường huyết .

Xem chi tiết: Hoa Cúc tím (Echinacea) là gì? Công dụng và lưu ý khi sử dụng

Cúc tím chứa nhiều hoạt chất có ích với sức khỏe

2 Các lợi ích của Cúc tím (Echinacea) đối với trẻ em

Trẻ bị cảm lạnh

Cúc tím là một phương pháp thường được các bậc phụ huynh sử dụng trong điều trị cảm lạnh cho con mình. Các nghiên cứu đã cho thấy việc sử dụng cúc tím có khả năng làm giảm 58% khả năng bị cảm lạnh. Bên cạnh đó, cúc tím còn giúp rút ngắn thời gian cảm lạnh thông thường xuống 1,4 ngày.

Tuy nhiên, trong một phân tích được tiến hành với 4631 người tham gia trong ngăn ngừa và điều trị cảm lạnh thì việc sử dụng cúc tím không có khả năng hoặc ít khả năng trong điều trị cảm lạnh thông thường.

Ở một thử nghiệm lâm sàng về hiệu quả và độ an toàn của echinacea trong điều trị nhiễm trùng hô hấp được thực hiện ở trẻ em khỏe mạnh có độ tuổi từ 2 đến 11, kết quả nhận thấy rằng echinacea không hữu ích để điều trị các triệu chứng nhiễm trùng hô hấp.

Thử nghiệm trên cũng cho thấy trẻ em sử dụng cúc tím có nguy cơ bị phát ban cao hơn nhóm đối tượng là trẻ em không sử dụng, tác dụng phụ này có thể là do dị ứng hoặc là do phản ứng quá mẫn cấp tính ở trẻ em .

Một số nghiên cứu cho thấy cúc tím không có hiệu quả trong điều trị cảm lạnh

Trẻ bị nhiễm trùng tai

Nhiễm trùng tai ở trẻ em là một căn bệnh phổ biến gây cảm giác chịu đau nhức, thậm chí là sốt. Trong một nghiên cứu về hiệu quả điều trị ở trẻ em bị nhiễm trùng tai, cho thấy echinacea không những không có giá trị trong điều trị nhiễm trùng mà còn làm tăng thêm nguy cơ mắc bệnh ở trẻ em .

Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu đã thực hiện so sánh hiệu quả của cúc tím và vitamin C trong ngăn ngừa nhiễm trùng đường hô hấp do virus và các biến chứng thứ phát do vi khuẩn. Chính điều này đã giúp giảm nhu cầu sử dụng sử dụng kháng sinh trong phòng ngừa và điều trị nhiễm trùng đường hô hấp .

Cúc tím có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tai

Trẻ bị mụn trứng cá

Một nghiên cứu in vitro (phòng thí nghiệm) về khả năng sử dụng echinacea trong mụn trứng cá phát hiện ra rằng cúc tím có thể tiêu diệt vi khuẩn - tác nhân gây mụn trứng cá và làm giảm tình trạng viêm. Tuy nhiên, vẫn cần thực hiện các thử nghiệm trên người để xác nhận rằng cúc tím có hiệu quả trên người hay không .

Thí nghiệm in vitro chứng minh rằng Cúc tím có hiệu quả trong giảm viêm và tiêu diệt vi khuẩn gây mụn

3 Liều lượng sử dụng Cúc tím (Echinacea) cho trẻ em

Tuy rằng, ở thời điểm hiện tại chưa có khuyến cáo chính thức về liều lượng sử dụng cúc tím nhưng liều lượng được một số nghiên cứu khuyên dùng là mỗi ngày 450 - 4000mg trong thời gian tối đa 4 tháng cho đối tượng người trưởng thành.

Đối với trẻ em, một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2020 đã đánh giá giới hạn an toàn của hoa cúc tím thông qua việc sử dụng viên Echinaforce Junior mỗi ngày trong điều trị cảm lạnh và cúm. Nghiên cứu này đã công bố rằng liều lượng an toàn dùng cho trẻ em ở độ tuổi từ 4 đến 12 là tối đa 2000mg mỗi ngày. Và hãy lưu ý rằng Cúc tím không được khuyến khích sử dụng cho trẻ em dưới 12 tuổi.

Hơn nữa, bạn cần tham khảo hướng dẫn sử dụng đối với chế phẩm cúc tím bạn đang sử dụng để xác định liều lượng hợp lý dựa trên độ tuổi và cân nặng .

Cúc tím không được khuyến khích sử dụng cho trẻ em dưới 12 tuổi

4 Lưu ý khi sử dụng Cúc tím (Echinacea) đối với trẻ em

Tuy rằng việc sử dụng Cúc tím có mang đến hiệu quả điều trị cho các đối tượng là trẻ em, nhưng phụ huynh vẫn cần lưu ý một số điều để đảm bảo sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả hợp lý:

• Việc xác định liều lượng an toàn dựa trên các yếu tố bao gồm loại Echinacea mà bạn sử dụng, bộ phận dùng của cây và phương pháp chiết xuất. 
• Một số sản phẩm Cúc tím bị phát hiện có nhiễm các chất độc như chì, arsen, selen - chất độc phụ thuộc liều lượng hoặc một số sản phẩm có hàm lượng Cúc tím thấp hơn so với chỉ định. Bởi vậy, bạn cần tìm đến những nhà cung cấp uy tín, có minh chứng về thành phần có trong sản phẩm của họ. 
• Bạn nên thông báo cho bác sĩ điều trị về các loại thuốc không kê đơn (OTC) và thảo dược đang được sử dụng để tránh các tương tác thuốc xảy ra. Bên cạnh đó, bạn cũng cần tham khảo ý kiến bác sĩ để xem xét việc sử dụng Cúc tím có phù hợp với tình trạng bệnh lý hay không. 
• Ngoài ra, bạn cần lưu ý những tác dụng không mong muốn có thể xảy ra khi sử dụng Cúc tím quá liều hoặc trong thời gian dài như phát ban, mẩn ngứa, buồn nôn, rối loạn tiêu hoá . 
• Và một số sản phẩm của Cúc tím có thể có chứa thêm các thành phần khác như vitamin C, kẽm có thể không mang đến bất kỳ lợi ích nào cho trẻ, ngoại trừ trường hợp trẻ đang bị thiếu hụt vitamin và khoáng chất.
• Đặc biệt, Cúc tím được sản xuất ở nhiều dạng bào chế khác nhau như viên ngậm, siro, trà, bột, cao lỏng... Các sản phẩm này có thể chứa những thành phần có thể bạn cần tránh sử dụng như: dầu cọ, siro bắp, đường.

Sử dụng Cúc tím có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn như phát ban, mẩn ngứa, buồn nôn

Xem thêm:

• Hoa Cúc tím (Echinacea) là gì? Công dụng và lưu ý khi sử dụng
• Cúc tím (Echinacea) có tác dụng đối với bệnh cảm lạnh không?
• Trà hoa cúc có tác dụng gì? Tìm hiểu ngay 15 tác dụng của trà hoa cúc

Hy vọng những thông tin trên có thể giúp bạn hiểu hơn về việc sử dụng Cúc tím cho trẻ em, những nghiên cứu về Cúc tím cho trẻ em còn hạn chế và cần được nghiên cứu thêm, tốt hơn hết bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có thể nhận được lời khuyên cho việc sử dụng hoa Cúc tím ở trẻ em.