Cây máu chó có tác dụng gì? 8 lợi ích sức khỏe bạn nên biết

Máu chó là dược liệu thuộc họ Myristicaceae (Nhục đậu khấu) có tác dụng giảm viêm, kháng khuẩn và tăng cường khả năng phục hồi tổn thương,... Tìm hiểu ngay 8 lợi ích và một số bài thuốc từ cây máu chó qua bài viết sau!

1 Giới thiệu chung về cây máu chó

Cây máu chó là gì?

Cây máu chó có tên khoa học là Knema corticosa, thuộc họ Nhục đậu khấu. Loài cây này phân bố rộng rãi ở Miến Điện, Thái Lan, Campuchia cũng như các tỉnh miền núi từ Bắc đến Nam ở nước ta.

Cây máu chó thuộc dạng cây gỗ lớn, lá mọc so le và hoa có lông mịn màu nâu nhạt. Quả có hình trứng hay hình cầu, bề mặt nhẵn bóng. Hạt máu chó được bao bọc bởi một lớp vỏ mỏng và trơn láng. Dân gian thường sử dụng hạt máu chó để làm thuốc hoặc ép lấy dầu, ứng dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh ngoài da.

Quả máu chó có hình trứng hay hình cầu và bề mặt nhẵn bóng

Thành phần hóa học của cây máu chó

Hạt máu chó chứa nhiều thành phần dinh dưỡng như 22 - 26% tinh bột, 24 - 28% chất béo, 8% protein, 4 - 5% đường, 1,5 - 2% chất vô cơ và một số enzyme như invectaza, amylase và photphatase. Ngoài ra, một số thành phần vẫn chưa xác định được.

Hạt máu chó chứa nhiều thành phần dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe

2 Cây máu chó có tác dụng theo Y học cổ truyền

Hạt máu chó có tính sát trùng mạnh và từ lâu đã được dân gian sử dụng để trị ghẻ rất hiệu quả. Có hai cách phổ biến để chế biến và sử dụng: một là giã nhuyễn hạt máu chó đã bỏ vỏ rồi trộn với dầu hoặc mỡ lợn, hai là ngâm với rượu trắng (35-40 độ).

Cả hai phương pháp đều giúp giảm ngứa, sát trùng và hỗ trợ làm lành tổn thương da. Tuy nhiên, bạn cần bôi đúng liều lượng và giữ vệ sinh da sạch sẽ để đạt hiệu quả tốt nhất.

Hạt máu chó từ lâu đã được dân gian sử dụng để trị ghẻ rất hiệu quả

3 Cây máu chó có tác dụng theo Y học hiện đại

Kháng viêm

Một số hợp chất trong hạt máu chó bao gồm isoliquiritigenin, (+)-catechin và (−)-epicatechin có khả năng kháng viêm nhờ ức chế sản xuất nitric oxide (NO) – một chất trung gian quan trọng trong phản ứng viêm của cơ thể. Hiệu quả kháng viêm của các hợp chất này được đánh giá thông qua giá trị IC50, tức là nồng độ cần thiết để ức chế 50% lượng NO được tạo ra.

Kết quả cho thấy isoliquiritigenin, (+)-catechin và (−)-epicatechin có IC50 lần lượt là 11,52; 5,61 và 6,76 mcM. Đáng chú ý, hoạt tính kháng viêm của (+)-catechin và (−)-epicatechin vượt trội hơn khi so sánh với chứng dương sappanone A (IC50 = 8,34 mcM).

Thành phần (+)-catechin và (−)-epicatechin trong cây máu chó có khả năng kháng viêm hiệu quả

Kháng khuẩn

Ở nồng độ 10%, tinh dầu chiết xuất từ lá cây máu chó có khả năng kháng khuẩn mạnh trên bốn vi khuẩn gồm Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis và một nấm men Candida albicans với hiệu suất lần lượt là 94,7%, 94,7%, 88,9%, 79,7% và 95,1%. Trong khi đó, tinh dầu chiết xuất từ cành cây máu chó chỉ có tác dụng với hai loại vi khuẩn gram âm là E. coli và K. pneumoniae.

Tinh dầu chiết xuất từ lá cây máu chó có khả năng kháng khuẩn mạnh

Hỗ trợ điều trị tiểu đường

Các hợp chất như quercetin, catechin và 11-O-acetyl bergenin chiết xuất từ cây máu chó có hoạt tính ức chế enzym α-glucosidase mạnh giúp làm chậm quá trình phân giải carbohydrate thành đường và kiểm soát đường huyết tốt hơn. Trong đó, 11-O-acetyl bergenin thể hiện hiệu quả cao nhất và mở ra tiềm năng ứng dụng cây máu chó trong các sản phẩm hỗ trợ điều trị tiểu đường từ tự nhiên.

Hỗ trợ điều trị Alzheimer

Cardanol và cardol chiết xuất từ quả cây máu chó có tác dụng ức chế enzyme acetylcholinesterase (AChE) mạnh với giá trị IC50 lần lượt là 2,60 mcM và 2,46 mcM. AChE là một yếu tố quan trọng trong quá trình tiến triển của bệnh Alzheimer. Khi AChE bị ức chế, nồng độ chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine sẽ tăng lên, giúp cải thiện trí nhớ và khả năng nhận thức. 

Quả cây máu chó có tác dụng hỗ trợ điều trị Alzheimer hiệu quả

Giúp làm sáng da

Cây máu chó có tiềm năng làm sáng da tự nhiên nhờ khả năng ức chế tyrosinase, enzyme chịu trách nhiệm chính trong quá trình hình thành melanin (sắc tố da).

Tinh dầu từ cây máu chó chứa nhiều hợp chất có khả năng ức chế enzyme tyrosinase với IC50 = 70,2 mcg/mL, trong đó δ-selinene là hoạt chất có năng lượng liên kết tốt nhất và tương tác chặt chẽ với các axit amin quan trọng của tyrosinase. Nhờ đó, tinh dầu này giúp kiểm soát quá trình sản xuất melanin, giảm thâm nám và cải thiện độ sáng của da.

Cây máu chó có khả năng chống lão hóa da hiệu quả

Chống oxy hóa

Cây máu chó có tác dụng chống oxy hóa mạnh nhờ chứa các hợp chất tự nhiên như quercetin, catechin, 11-O-acetyl bergenin và bergenin. Đây là các flavonoid giúp trung hòa gốc tự do và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.

Quercetin là hợp chất nổi bật với khả năng chống oxy hóa mạnh hơn cả chứng dương vitamin C. Ngoài ra, chiết xuất methanol và ethyl acetate của cây máu chó cũng giúp làm chậm quá trình lão hóa, ngăn ngừa các bệnh do stress oxy hóa và góp phần tăng cường sức khỏe.

4 Hướng dẫn cách sử dụng cây máu chó an toàn, hiệu quả

Cây máu chó từ lâu đã được sử dụng để chữa các bệnh ngoài da như ghẻ ruồi, hủi… Trong đó, hạt máu chó nấu với rượu là một phương pháp phổ biến và hiệu quả.

Bạn cần chuẩn bị 50g hạt máu chó đã đập dập và 200ml rượu trắng (35 – 40 độ). Cho tất cả vào nồi, đun sôi rồi hạ nhỏ lửa và tiếp tục nấu khoảng 30 phút cho rượu bay hơi hết. Trong quá trình nấu, bạn hãy khuấy đều đến khi hỗn hợp trở nên sền sệt thì để nguội.

Trước khi sử dụng, bạn nên làm sạch da bằng nước muối sinh lý và lau khô. Dùng tăm bông chấm một lớp mỏng hỗn hợp lên vùng da bị tổn thương và thoa đều đặn 2 lần/ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Ngoài ra, hạt máu chó còn được giã nhuyễn, trộn với muối rang khô, hấp chín rồi ép lấy dầu để trị ghẻ. Khi sử dụng, người bệnh nên tắm sạch, gãi nhẹ nhàng để nốt ghẻ bong ra sau đó bôi một lớp dầu mỏng. Để tăng hiệu quả sát trùng, bạn có thể pha thêm một chút dầu long não.

Bạn nên làm sạch da và dùng tăm bông để thoa lớp mỏng hỗn hợp lên vùng da bị tổn thương

5 Một số bài thuốc có sử dụng cây máu chó

Lưu ý rằng trước khi sử dụng bất kì loại thảo dược hoặc dược liệu nào để chữa bệnh, bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế hoặc bác sĩ y học cổ truyền. Đồng thời, tìm hiểu về cách sử dụng các loại dược liệu và liều lượng cụ thể để tránh những tác dụng không mong muốn.

Bài thuốc chữa lở loét, ghẻ

Chuẩn bị hạt máu chó, hạt củ đậu và quả bồ hòn theo tỷ lệ 1: ½ : ½, giã nhỏ, trộn đều hỗn hợp rồi bôi.

Bài thuốc từ cây máu chó giúp chữa lở loét, ghẻ hiệu quả

Bài thuốc chữa đau lưng

Chuẩn bị 16g cây máu chó; xuyên khung, tục đoạn, dây đau xương, cẩu xích, mỗi vị 12g nấu với 1 lít nước đến khi còn 1 nửa. Chia đều, uống làm 3 lần mỗi ngày.

Bài thuốc từ cây máu chó giúp chữa đau lưng hiệu quả

Bài thuốc chữa đau đầu, chóng mặt

Chuẩn bị 16g cây máu chó, 20g hà thủ ô đỏ, 20g đương quy, 20g nhân sâm, 20g thục địa nấu với 1 lít nước, dùng uống mỗi ngày trong 3 – 5 ngày liên tục.

Bài thuốc từ cây máu chó giúp chữa đau đầu, chóng mặt hiệu quả

Bài thuốc điều hòa kinh nguyệt

Chuẩn bị 12g ích mẫu, 10g ngưu tất, 6g nghệ vàng và 16g cây máu chó đem rửa sạch, sắc cùng 1 lít nước để lấy nước uống mỗi ngày. Bài thuốc này cần duy trì liên tục 5 - 10 ngày mới đạt được hiệu quả giảm đau bụng kinh, bổ máu, điều hòa kinh nguyệt.

Bài thuốc từ cây máu chó giúp điều hòa kinh nguyệt hiệu quả

6 Lưu ý khi dùng cây máu chó

Cây máu chó có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng nếu sử dụng không đúng cách có thể gây ra tác dụng không mong muốn. Để đảm bảo hiệu quả và an toàn, bạn cần lưu ý các điều sau:

• Chỉ bôi một lượng vừa đủ lên da để tránh kích ứng hay sưng đau.
• Các triệu chứng thường giảm sau 3 ngày nhưng để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn hãy tiếp tục sử dụng trong 10 ngày đến 1 tháng.

Khi dùng cây máu chó, bạn chỉ nên bôi một lượng vừa đủ lên da để tránh kích ứng hay sưng đau

Xem thêm:

• Quả gấc có tác dụng gì? 13 tác dụng của gấc với sức khỏe bạn nên biết.
• Hạt gai dầu có tác dụng gì? 12 công dụng của hạt gai dầu với sức khỏe.
• Ca cao có tác dụng gì? 13 tác dụng của ca cao đối với sức khỏe.

Bài viết trên đây đã cung cấp thông tin về những tác dụng tuyệt vời của cây máu chó đối với sức khỏe con người. Nếu thấy bài viết này hay và bổ ích, hãy chia sẻ ngay cho bạn bè và người thân của bạn nhé!