Bệnh nhược thị là gì? 5 dấu hiệu của nhược thị và những lưu ý bạn nên biết

Nhược thị là một trong những bệnh về mắt khiến khả năng nhìn của chúng ta không những bị hạn chế mà còn ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt trong cuộc sống hằng ngày. Cùng Nhà thuốc An Khang tìm hiểu nhược thị là gì và những dấu hiệu của nó nhé!

1  Nhược thị là gì?

Nhược thị là tình trạng thị giác ở mắt bị suy yếu do não không phát triển đúng cách trong thời kỳ sơ sinh. Đây là một dạng rối loạn thường gặp ở trẻ nhỏ, xảy ra khi não không xử lý tốt những hình ảnh mà mắt gửi đến do một nguyên nhân nào đó. Điều này khiến não không có khả năng nhận diện hoàn chỉnh những gì mắt nhìn thấy.

Nhược thị thường xuất hiện ở trẻ em

2 Các dấu hiệu của nhược thị

Triệu chứng của nhược thị khó để nhận biết. Trẻ em bị nhược thị có thể bị thiếu khả năng phán đoán khoảng cách - họ không biết vật gì gần hay xa. Bố mẹ cũng có thể nhận biết dấu hiệu cho thấy con mình gặp khó khăn trong việc nhìn rõ, như:

• Nheo mắt
• Nhắm 1 mắt
• Nghiêng đầu

Trong nhiều trường hợp, bố mẹ không biết con mình bị nhược thị cho đến khi bác sĩ chẩn đoán khám mắt. Đó là lý do tại sao tất cả trẻ em cần được kiểm tra thị lực ít nhất một lần trong độ tuổi từ 3 đến 5.

Nhược thị thường gây ra bởi mắt lác, khúc xạ kém hoặc các bệnh khác của mắt

3 Nguyên nhân gây ra nhược thị

Nhận thức độ sâu kém 

Do nhược thị làm cản trở thị lực của một hoặc thậm chí là cả hai bên mắt, do đó nhận thức về độ sâu của trẻ sẽ kém dần. Nhận thức về chiều sâu là khả năng nhìn thế giới bên ngoài theo ba chiều (3D). 

Thông thường nhận thức về chiều sâu sẽ phân phối tín hiệu cho cả hai mắt để mắt tiếp nhận hình ảnh vật thể, kích thước, thị sai chuyển động. Do đó khi nhược thị gây nên giảm thị lực một bên mắt thì sự nhận sức về độ sâu cũng kém đi. 

Nhận thức về độ sâu của trẻ sẽ kém dần do nhược thị

Mắt lác 

Mắt lác (lé) xuất hiện bởi vì sự sắp xếp sai của mắt dẫn đến các hình ảnh võng mạc khác nhau được gửi tới võ não của vùng thị giác. Khi sự sai lệch này xảy ra, não chỉ chú ý đến chỉ một mắt mỗi lần và đầu vào từ mắt còn lại bị ngăn chặn. 

Các cơ vận nhãn lúc này xảy ra sự mất cân bằng, không còn phối hợp đồng bộ và nhịp nhàng. Từ đó dẫn đến hiện tượng mắt lác. 

Các cơ vận nhãn không còn phối hợp nhịp nhàng dẫn đến mắt lác

Bất thường khúc xạ (bị cận, loạn hoặc viễn thị)

Các tật khúc xạ gây giảm thị lực do hình ảnh bị mờ khi truyền đến não. 

Trường hợp nhược thị dị hướng xảy ra khi khúc xạ giữa hai mắt không đều nhau dẫn đến hình ảnh ở võng mạc có tiêu điểm khác nhau. Do đó hình ảnh từ mắt có tật khúc xạ lớn hơn thì hội tụ kém hơn. 

Giảm thị lực hai bên xảy ra khi các tật khúc xạ như cận, loạn, viễn thị ở mức cao và khiến não nhận hình ảnh ngày càng mờ. 

Các tật khúc xạ gây giảm thị lực do hình ảnh bị mờ khi truyền đến não

Hay nheo mắt, nghiêng đầu, ngoẹo cổ để nhìn rõ hơn. 

Trẻ thường hay nheo mắt, nghiêng đầu, ngoẹo cổ khi xem ti vi, nhìn bảng đen hay một vật gì đó chứng tỏ mắt trẻ đã có dấu hiệu nhược thị bởi một bên mắt hoạt động tốt hơn bên còn lại nên sẽ sử dụng bên tốt nhiều hơn.

Nheo mắt, dụi mắt khi ra ánh sáng chứng tỏ mắt không thoải mái khi tiếp xúc với ánh sáng.

Trẻ hay nheo mắt, nghiêng đầu, ngoẹo cổ để nhìn rõ hơn

Tổn thương thành phần trong suốt của mắt

Các tổn thương thành phần trong suốt của mắt như đục thủy tinh thể, sẹo giác mạc, tổn thương dịch kính cũng là các nguyên nhân gây ra giảm thị lực ở mắt của trẻ.

Tổn thương thành phần trong suốt của mắt có thể dẫn đến nhược thị

4 Biến chứng nguy hiểm của bệnh

Biến chứng nghiêm trọng của nhược thị là một vấn đề y tế cần được quan tâm. Nếu không được điều trị kịp thời, nhược thị có thể dẫn đến những hậu quả sau:

• Khó khăn trong việc học tập và đọc hiểu ở trẻ em.
• Rối loạn chức năng thị giác, như giảm thị lực.
• Có thể gây mù lòa ở một số trường hợp.
• Độ lệch nặng của mắt (mắt lác hoặc mắt lác ngược).

Biến chứng nguy hiểm nhất của nhược thị là mất vĩnh viễn thị lực

5 Cách chẩn đoán nhược thị

Để chẩn đoán nhược thị, các bác sĩ có thể sử dụng một số phương pháp sau đây:

• Siêu âm nhãn cầu: Là phương pháp sử dụng sóng siêu âm để tạo hình ảnh của nhãn cầu và các cấu trúc bên trong. Phương pháp này giúp phát hiện các bất thường của nhãn cầu, như khối u, viêm, hoặc tổn thương.
• Điện võng mạc: Là phương pháp đo hoạt động điện của võng mạc khi tiếp xúc với ánh sáng. Phương pháp này giúp đánh giá chức năng của võng mạc và hệ thống thị giác trung ương.
• Kiểm tra thị lực: Là phương pháp đo khả năng nhìn rõ của mỗi mắt bằng cách sử dụng các biểu đồ chữ cái hoặc hình ảnh. Phương pháp này giúp xác định mức độ giảm thị lực của mắt bị nhược thị.
• Đo khúc xạ: Là phương pháp đo sự khúc xạ của ánh sáng khi đi qua mắt. Phương pháp này giúp xác định tật khúc xạ của mắt, như cận thị, viễn thị, hoặc loạn thị.

Siêu âm nhãn cầu giúp phát hiện các vấn đề bất thường của nhãn cầu

6 Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Nếu bạn thấy mắt của trẻ bị lát trong những tuần đầu tiên sau khi sinh, hãy mang trẻ đến gặp bác sĩ. Tất cả trẻ em cũng nên được khám mắt toàn diện một lần trong độ tuổi từ 3 đến 5.

Kiểm tra thị lực rất quan trọng nếu trong gia đình có người bị lác mắt, đục thủy tinh thể hoặc các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị, loạn thị.

Hãy đưa trẻ đi khám khi có các dấu hiệu nhược thị

Nơi khám chữa bệnh nhược thị

Sau đây là một vài bệnh viện mắt uy tín ở TP. HCM và Hà Nội: 

Tại TP. HCM: Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, Bệnh viện Mắt TP HCM, Bệnh viện Trưng Vương,...

Tại Hà Nội: Bệnh viện Mắt Trung Ương, Bệnh viện mắt Việt Nga, Bệnh viện Bạch Mai,...

7 Các phương pháp chữa nhược thị

Nếu có vấn đề về thị lực gây ra chứng giảm thị lực, bác sĩ có thể điều trị bệnh đó trước. Ví dụ, các bác sĩ có thể khuyên dùng kính hoặc kính áp tròng (đối với trẻ cận thị hoặc viễn thị) hoặc phẫu thuật (đối với trẻ bị đục thủy tinh thể).

Bước tiếp theo là đào tạo lại bộ não và buộc nó sử dụng mắt yếu hơn. Bộ não càng sử dụng nó nhiều thì nó càng trở nên mạnh mẽ hơn. Phương pháp điều trị bao gồm:

• Đeo kính chỉnh thị: Kính hoặc kính áp tròng có thể giúp điều chỉnh các vấn đề như cận thị, viễn thị hoặc loạn thị góp phần khắc phục mắt lười.
• Đeo miếng dán mắt: Trẻ em đeo miếng che mắt trên mắt có thị lực tốt hơn từ hai đến sáu giờ mỗi ngày để kích thích mắt yếu hơn. Tuy nhiên, cần nhớ không để đeo miếng quá lâu để tránh gây chứng giảm thị lực ở mắt bị che.
• Bộ lọc Bangerter: Loại bộ lọc đặc biệt này được đặt trên kính của mắt khỏe hơn. Nó làm mờ mắt khỏe đi và tạo cảm giác như miếng dán mắt, kích thích bên mắt yếu hơn.
• Thuốc nhỏ mắt: Có một loại thuốc nhỏ mắt gọi là atropine (Isopto Atropine) có thể tạm thời làm mờ thị lực ở mắt khỏe hơn. Việc sử dụng thuốc nhỏ mắt khuyến khích trẻ em sử dụng bên mắt yếu hơn và có thể thay thế miếng dán. Tuy nhiên, thuốc có thể gây ra tác dụng phụ như nhạy cảm với ánh sáng và kích ứng mắt.
• Phẫu thuật: Nếu trẻ bị sụp mí mắt hoặc đục thủy tinh thể gây ra giảm thị lực, có thể cần phẫu thuật. Nếu mắt vẫn lác hoặc nhìn lệch khi đeo kính, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật để làm thẳng mắt, kết hợp với các phương pháp điều trị nhược thị khác.

Đối với hầu hết các trường hợp, điều trị sẽ cải thiện thị lực trong vài tuần đến vài tháng. Điều trị có thể kéo dài từ 6 tháng đến 2 năm.

Điều quan trọng là con bạn phải được theo dõi để kiểm tra xem bệnh có tái phát không - điều này có thể xảy ra ở 25% số trẻ bị bệnh. Nếu bệnh tái phát, sẽ phải điều trị lại từ đầu.

Đeo kính chỉnh thị giúp khắc phục các tật về mắt như: viễn thị, cận thị

8 Các biện pháp phòng ngừa nhược thị

Không có cách nào để phòng ngừa các bệnh về mắt làm suy giảm thị lực. Để bảo vệ đôi mắt và thị lực cho con bạn, bạn nên cho chúng khám mắt định kỳ.

Xem thêm: 

• Bệnh đau mắt hột
• 7 triệu chứng đau mắt hột bạn cần biết
• Đau mắt đỏ lây qua đường nào? Cách phòng ngừa bệnh đau mắt đỏ
  

Nhà thuốc vừa cung cấp thông tin về nhược thị và một số dấu hiệu của nó cũng như một vài dấu hiệu để bạn nhận biết nhược thị ở trẻ để phát hiện và chữa trị kịp thời. Nếu thấy hữu ích thì hãy chia sẻ rộng rãi đến người thân và bạn bè nhé!

Nguồn: Johns Hopkins Medicine, Mayo Clinic, Nation Eye Institute, Cleveland Clinic