Axit nucleic là gì? Công dụng và cách bổ sung cho cơ thể hiệu quả

Axit nucleic là thành phần quan trọng trong mọi tế bào sống, góp phần tái tạo tế bào, hỗ trợ hệ miễn dịch và thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Vậy axit nucleic là gì và làm thế nào để bổ sung hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.

1 Giới thiệu chung về axit nucleic

Axit nucleic là gì?

Axit nucleic là hợp chất hóa học tự nhiên, đóng vai trò trong việc lưu trữ và truyền đạt thông tin di truyền của tế bào. Ngoài ra, axit nucleic còn tham gia chỉ đạo quá trình tổng hợp protein, quyết định đặc điểm di truyền của mọi sinh vật sống.

Về mặt cấu trúc, axit nucleic có thể bị phân giải để tạo ra acid phosphoric, đường và hỗn hợp các bazơ hữu cơ (purin và pyrimidin).

Axit nucleic là phân tử mang thông tin di truyền của tế bào

Phân loại axit nucleic

Bảng phân loại axit nucleic

Axit nucleic gồm 2 loại chính là DNA và RNA

Cấu trúc của axit nucleic

Axit nucleic là các polynucleotide, tức là chuỗi dài gồm nhiều đơn phân nucleotide gần như giống nhau. Mỗi nucleotide bao gồm 3 thành phần chính:

• Base nitơ.
• Nhóm phosphate.
• Đường pentose (đường 5 carbon và 1 nguyên tử oxy).

Axit nucleic có 5 loại base nitơ: adenine (A), guanine (G), cytosine (C), thymine (T) và uracil (U). Trong đó: 

• A và G thuộc nhóm purine.
• C, T và U thuộc nhóm pyrimidine.

Tất cả các axit nucleic đều chứa A, C và G; riêng T chỉ có trong DNA, còn U chỉ xuất hiện trong RNA.

Axit nucleic có 2 loại đường pentose:

• Đường ribose trong RNA.
• Đường deoxyribose trong DNA.

Ribose có nhóm hydroxyl (-OH) ở vị trí carbon số 2 và số 3, trong khi deoxyribose chỉ có nhóm hydroxyl ở carbon số 3. Sự khác biệt này ảnh hưởng đến tính ổn định và chức năng của DNA và RNA.

Khi một base nitơ gắn với đường nhưng chưa có nhóm phosphate, hợp chất này được gọi là nucleoside. Trong chuỗi polynucleotide, nhóm phosphate liên kết với nhóm hydroxyl ở vị trí 5′ của một đường và nhóm hydroxyl ở vị trí 3′ của đường tiếp theo, tạo thành liên kết phosphodiester. Kiểu liên kết này giống nhau ở cả DNA và RNA, giúp ổn định cấu trúc chuỗi axit nucleic.

Axit nucleic là chuỗi dài gồm nhiều đơn phân nucleotide

2 Các tác dụng của axit nucleic đối với sức khỏe

Axit nucleic đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học của cơ thể. Dưới đây là một số tác dụng chính của axit nucleic đối với sức khỏe:

• Tăng cường miễn dịch: Axit nucleic giúp cơ thể tạo ra các tế bào mới, hỗ trợ sản xuất protein cần thiết cho hệ miễn dịch, từ đó cải thiện khả năng chống lại bệnh tật.
• Cải thiện tiêu hóa: Một số dạng RNA có vai trò điều hòa quá trình tổng hợp enzym tiêu hóa, hỗ trợ cơ thể hấp thụ và chuyển hóa dinh dưỡng hiệu quả hơn.
• Phục hồi cơ bắp: RNA đóng vai trò quan trọng trong tổng hợp protein, giúp tái tạo và phục hồi mô cơ sau chấn thương hoặc vận động cường độ cao.
• Giảm stress oxy hóa: Axit nucleic tham gia vào quá trình bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do gây ra, giúp duy trì ổn định chức năng của tế bào.
• Điều hòa quá trình chuyển hóa: Axit nucleic có liên quan đến việc điều chỉnh nhiều quá trình trao đổi chất trong cơ thể, từ sản xuất năng lượng đến tổng hợp các phân tử sinh học.
• Lưu trữ và truyền đạt thông tin di truyền: DNA chịu trách nhiệm lưu giữ thông tin di truyền và đảm bảo sự sao chép chính xác qua các thế hệ. RNA tham gia vào quá trình tổng hợp protein, giúp tế bào thực hiện các chức năng sinh học.
• Cung cấp năng lượng cho tế bào: ATP - một dạng nucleic acid đặc biệt đóng vai trò là nguồn năng lượng chính cho các quá trình sống của tế bào, bao gồm vận chuyển chất, co cơ và duy trì cấu trúc tế bào.

Axit nucleic đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học của cơ thể

3 Khi nào cần bổ sung axit nucleic?

Thông thường, cơ thể có khả năng tự tổng hợp đủ lượng axit nucleic cần thiết để duy trì các chức năng sinh học. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, nhu cầu axit nucleic có thể tăng cao như:

• Khi bị bệnh: Cơ thể cần axit nucleic để tái tạo tế bào và tăng cường miễn dịch chống lại các tác nhân gây bệnh.
• Khi bị chấn thương: Quá trình phục hồi mô tổn thương cần axit nucleic để tổng hợp protein và tế bào mới.
• Giai đoạn tăng trưởng: Trong thời kỳ dậy thì hoặc mang thai, sự phát triển của cơ thể và thai nhi đòi hỏi nhiều nguyên liệu sinh học hơn bao gồm axit nucleic.

Khi bị bệnh hoặc chấn thương, cơ thể cần nhiều axit nucleic để tái tạo tế bào và tăng cường miễn dịch

4 Một số thực phẩm giàu axit nucleic

Axit nucleic có mặt trong nhiều loại thực phẩm, đặc biệt tập trung ở thịt nội tạng (gan, thận), hải sản, nấm, đậu và các loại hạt, do đây là những thực phẩm giàu tế bào và có tốc độ chuyển hóa cao. Sau đây là một số thực phẩm giàu axit nucleic:

Thịt

Thịt là một trong những nguồn thực phẩm giàu axit nucleic nhất, với hàm lượng từ 1,5 đến 8g/100g. Hơn nữa, thịt còn cung cấp protein, sắt, kẽm và vitamin B12.

Tuy nhiên, chế độ ăn nhiều thịt đỏ hoặc thịt chế biến sẵn có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa. Vì vậy, bạn nên ưu tiên ăn thịt nạc tươi và hạn chế ăn thịt mỡ, thịt đóng hộp.

Thịt là một trong những nguồn thực phẩm giàu axit nucleic nhất

Cá

Cá có hàm lượng axit nucleic tương đương thịt (1,5 - 8g/100g) và giàu protein, omega 3, vitamin D, selen và iốt. Các loại cá béo như cá hồi, cá mòi được khuyến khích tiêu thụ ít nhất 2 lần/tuần để hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Tuy nhiên, một số loài cá có hàm lượng thủy ngân cao (cá thu vua, cá mú cam, cá kiếm, cá ngừ mắt to) cần hạn chế, đặc biệt đối với phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ.

Cá có hàm lượng axit nucleic tương đương thịt

Hải sản

Hải sản cung cấp lượng axit nucleic thấp hơn thịt và cá (0,5 - 1,5g/100g), nhưng vẫn thuộc top thực phẩm tốt cho sức khỏe. Hải sản cũng chứa nhiều protein, omega 3, sắt, kẽm và vitamin B12.

Tuy nhiên, hải sản cũng có thể bị nhiễm kim loại nặng như cadmium và thủy ngân. Hãy ưu tiên các loại hải sản có hàm lượng thủy ngân thấp như tôm, nghêu, hàu, cua và mực.

Hải sản là thực phẩm giàu axit nucleic nhưng thấp hơn thịt và cá một chút

Các loại đậu

Các loại đậu (đậu, đậu lăng, đậu Hà Lan) là nguồn cung cấp axit nucleic dồi dào với hàm lượng tương đương hải sản (0,5 - 1,5g/100g). Chúng còn giàu protein, chất xơ, sắt, folate và magie. 

Hơn nữa, các hợp chất thực vật có lợi có trong đậu cũng có thể giúp giảm viêm, nguy cơ tiểu đường loại 2, bệnh tim và một số loại ung thư. Hàm lượng chất xơ trong các loại đậu cũng có thể giúp bạn no lâu hơn, hỗ trợ duy trì cân nặng và giảm cân dễ dàng hơn.

Các loại đậu chứa axit nucleic giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và hỗ trợ kiểm soát cân nặng

Nấm

Nấm là một trong số ít loại rau củ có hàm lượng axit nucleic cao (0,5 - 1,5g/100g), tương đương với hải sản và các loại đậu. Nấm cũng chứa nhiều vitamin nhóm B, chất xơ, đồng và chất chống oxy hóa, góp phần hỗ trợ tiêu hóa, giảm cholesterol và cải thiện sức khỏe đường ruột.

Nấm là loại rau giàu axit nucleic nhất

5 Một số lưu ý khi bổ sung axit nucleic cho cơ thể

Việc bổ sung axit nucleic cho cơ thể cần có sự điều chỉnh hợp lý để tối ưu lợi ích sức khỏe. Dưới đây là một số lưu ý khi tiêu thụ thực phẩm giàu axit nucleic:

• Ưu tiên thực phẩm ít chế biến: Thực phẩm càng ít chế biến thì càng giữ được nhiều axit nucleic. Vì vậy, bạn hãy hạn chế các phương pháp chiên rán để bảo toàn giá trị dinh dưỡng.
• Tiêu thụ ở mức vừa phải: Các thực phẩm như thịt, cá, hải sản, nấm và đậu chứa nhiều axit nucleic và các dưỡng chất quan trọng, nhưng không nên ăn quá nhiều để tránh mất cân bằng dinh dưỡng.
• Duy trì chế độ ăn đa dạng: Kết hợp thực phẩm giàu axit nucleic với rau củ và trái cây để bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất, giúp cơ thể phát triển toàn diện.
• Cẩn trọng với người bị gout hoặc rối loạn chuyển hóa purin: Những người mắc các bệnh này cần hạn chế thực phẩm giàu axit nucleic, vì chúng có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu và ảnh hưởng đến sức khỏe.

Việc bổ sung axit nucleic cho cơ thể cần có sự điều chỉnh hợp lý để tối ưu lợi ích

Xem thêm: 

• Enzyme có tác dụng gì? Top 6 vai trò của enzyme đối với cơ thể
• Axit amin thiết yếu là gì? Lợi ích và nguồn thực phẩm bổ sung
• Hyaluronic Acid là gì? Công dụng của HA đối với làn da và sức khỏe

Việc bổ sung axit nucleic đúng cách giúp cơ thể hoạt động tối ưu và phòng ngừa nhiều vấn đề sức khỏe. Hy vọng bài viết đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về axit nucleic là gì cũng như cách sử dụng hiệu quả trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày.