Nắng nóng 40 độ được dự báo kéo dài đến ngày 6/7. Bị say nắng say nóng rất nguy hiểm, nếu không được cấp cứu kịp thời có nguy cơ tử vong. Vậy biểu hiện của say nắng say nóng là gì, cần xử trí thế nào?
Say nắng say nóng là gì?
Thời tiết nắng nóng lên ngưỡng 40 độ C đang bao trùm miền Bắc và Trung Bộ. Nếu phải làm việc, di chuyển lâu dưới nắng nóng hoặc chịu tác động của nắng nóng gay gắt, cơ thể hấp thụ một lượng lớn nhiệt dẫn tới bị tổn thương do nắng-nóng, còn được gọi là say nắng, say nóng.
Theo TS Vũ Quốc Bình - Phòng khám DR Binh, Nguyên Giám đốc Bệnh viện 354, cảm nắng, say nắng, say nóng là một hình thái đặc biệt của tổn thương do nhiệt khi cơ thể bị phơi nhiễm thời gian dài trong môi trường nắng nóng.
Cơ chế chủ yếu của tăng nhiệt cơ thể là do tác động của tia hồng ngoại trong bức xạ mặt trời, cường độ lao động nặng nhọc, nhiệt trở quần áo, bên cạnh đó còn có thêm yếu tố tác động của tia tử ngoại đến hệ thần kinh trung ương.
Say nắng say nóng ở mức độ nhẹ sẽ có biểu hiệu choáng váng, chuột rút. Mức độ vừa biểu hiện kiệt sức. Say nóng say nắng ở mức độ nặng biểu hiện đột quỵ.
Cụ thể, bị say nắng say nóng ở trường hợp nhẹ, người bệnh sẽ có cảm giác khó thở, mỏi mệt như sắp ngất, mặt đỏ, da khô và nóng, các mạch máu ở cổ, thái dương đập mạnh, các động tác chậm chạp, thiếu chính xác, có thể sốt 38-39 độ C. Trường hợp nặng, ngoài những triệu chứng trên, bệnh nhân bị say nắng say nóng sẽ nhức đầu nhiều, chuột rút, đau bụng, nôn mửa, có thể ngất, mê man, ngừng thở, tim đập nhanh...
Có những trường hợp bệnh xuất hiện rất đột ngột, người bệnh đang làm việc thì ngất đi ngã tại chỗ, co giật, mê man...
Trong trường hợp nặng nhất, khi thân nhiệt quá cao, bệnh nhân có thể dẫn tới viêm toàn thân, hội chứng suy đa phủ tạng, não bị tác động nặng nề và bệnh nhân có nguy cơ đột quỵ.
Khi bị say nắng say nóng, dù bất kể xuất hiện một hay nhiều triệu chứng, cơ thể cũng cần phải lấy lại cân bằng nhiệt bằng việc bù nước, bù chất điện giải tránh để tình trạng tăng nặng. Đồng thời áp dụng các biện pháp làm mát để hạ nhiệt độ cơ thể xuống bằng việc quạt gió, lau khăn lạnh hoặc nước có cồn loãng.
Khi choáng váng do bị say nắng say nóng, bệnh nhân nên lập tức nghỉ ngơi trong bóng mát, cởi bỏ quần áo ngoài, thông khí, nằm ngửa đầu thấp để tạo điều kiện cho máu về não.
Trường hợp bị say nắng say nóng dẫn đến chuột rút, đầu tiên, bệnh nhân cần giảm co cứng cơ bằng việc ngừng hoạt động, từ từ duỗi cơ và xoa bóp nhẹ nhàng vùng cơ cứng. Sau đó, cần nhanh chóng cho người bệnh bị say nắng say nóng bù nước và điện giải, có thể uống nước pha chút muối ăn.
Nếu bị kiệt sức, đột quỵ do say nắng say nóng, cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến vị trí thoáng mát, cởi bỏ quần cáo và báo ngay nhân viên y tế cấp cứu. Nếu nạn nhân bị say nắng say nóng ngừng tuần hoàn hô hấp, người thân cần tiến hành hô hấp nhân tạo. Sau đó, đo nhiệt độ dưới lưỡi hoặc nhiệt độ hậu môn nếu có điều kiện.
Dự báo thời tiết ngày 2/7 ở khu vực Bắc Bộ và các tỉnh Trung Bộ, nắng nóng xảy ra trên diện rộng với nền nhiệt độ cao nhất trong ngày phổ biến khoảng 36-39 độ.
Một số khu vực nắng nóng trên 39 độ như: Chi Nê (Hòa Bình) 39.4 độ, Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc) 40.0 độ, Hà Đông (Hà Nội) 39.7 độ, Hưng Yên và Nam Định 39.5 độ, Hà Nam và Ninh Bình 39.6 độ, Nho Quan (Ninh Bình) 40.3 độ, Thanh Hóa 40 độ, Tĩnh Gia (Thanh Hóa) 39.8 độ, Tây Hiếu (Nghệ An) 40.2 độ,...
Dự báo thời tiết nắng nóng ngày 3/7 cho biết, do ảnh hưởng của rìa Đông Nam vùng áp thấp nóng phía Tây với đới gió Tây Nam gây hiệu ứng phơn nên nắng nóng tiếp tục xảy ra trên diện rộng ở Bắc Bộ với nhiệt độ cao nhất phổ biến 35-38 độ. Nắng nóng có nơi trên 39 độ.
Ngày 3/7/2018 nắng nóng gay gắt xảy ra ở khu vực Đồng Bằng Bắc Bộ và các tỉnh Trung Bộ với nền nhiệt cao nhất trong ngày phổ biến 38-40 độ, có nơi trên 40 độ. Do thời tiết nắng nóng nên thời gian có nhiệt độ trên 35 độ từ 10-18h.
Thời tiết nắng nóng gay gắt diện rộng ở các tỉnh Bắc Bộ và Trung Bộ còn kéo dài đến ngày 6/7. Trong đợt nắng nóng kéo dài này, nhiệt độ cao nhất ở các tỉnh Đồng Bằng Bắc Bộ (trong đó có Hà Nội) phổ biến 37-40 độ; nhiệt độ cao nhất ở các tỉnh Trung Bộ phổ biến 38-40 độ, có nơi trên 40 độ.
Khu vực Hà Nội nắng nóng cũng xảy ra trên diện rộng với nhiệt độ cao nhất phổ biến 38-40 độ. Thời gian có nhiệt độ trên 35 độ từ 10-18 giờ.