16 tác dụng phụ của Isotretinoin bạn cần lưu ý khi sử dụng

Isotretinoin là một loại thuốc được dùng để điều trị mụn trứng cá nặng cho những người trên 12 tuổi. Tuy vậy, isotretinoin có thể để lại những tác dụng phụ được thể hiện ngay trên da hoặc tác động trực tiếp đến sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu tác dụng phụ của isotretinoin qua bài viết dưới đây nhé.

1 Dư thừa vitamin A

Isotretinoin là dẫn xuất hoạt tính mạnh của vitamin A, có thể cạnh tranh chuyển hóa và gây tích lũy vitamin A ngay cả khi bổ sung vitamin A ở mức bình thường.. Do đó, trong quá trình sử dụng, bạn có thể xuất hiện tình trạng phổ biến gồm da mặt, môi, niêm mạc trở nên khô, tróc vảy với mức độ nặng nhẹ khác nhau. 

Ngoài ra, khi cơ thể dư thừa vitamin A còn có thể gây ra một số tình trạng ít gặp bao gồm: 

• Viêm kết mạc.
• Đục giác mạc, không dùng được kính áp tròng.

Isotretinoin là một dạng vitamin A liều cao nên khi sử dụng có thể gây dư thừa vitamin A

2 Ảnh hưởng lên niêm mạc

Viêm môi hoặc khô môi là tác dụng phụ phổ biến nhất được thấy ở khoảng 90% bệnh nhân dùng isotretinoin. Đồng thời, da khô, da mỏng manh, khô miệng, khô mũi và nhạy cảm với ánh nắng mặt trời cũng là những tác dụng phụ trên niêm mạc thường gặp ở những bệnh nhân này.

Viêm hoặc khô môi là tác dụng phụ phổ biến nhất ở bệnh nhân dùng isotretinoin

3 Ảnh hưởng tai, mắt

Khi sử dụng isotretinoin, trên mắt có thể gây ra tác dụng phụ teo tuyến lệ và tuyến meibomian. Từ đó khiến mắt bị khô hoặc kích ứng và viêm mí mắt dẫn đến những thay đổi về thị lực như nhìn mờ, giảm thị lực ban đêm, thay đổi kết mạc hoặc đau mắt. Đồng thời, việc giảm chất lượng màng nước mắt còn dẫn đến viêm kết mạc, đục giác mạc và giảm độ nhạy cảm của giác mạc.

Đối với tai, isotretinoin có thể gây mất thính lực và ù tai.

Sử dụng isotretinoin gây ra những thay đổi về thị lực và thính lực

4 Ảnh hưởng vùng mũi họng

Retinoid như isotretinoin gây ra các triệu chứng khô mũi, chảy máu cam, khô các mô niêm mạc khác và rối loạn thanh thải niêm mạc. Tuy nhiên, chúng thường không nghiêm trọng, đặc biệt là khi dùng isotretinoin với liều thấp. 

Do đó, làm ẩm niêm mạc có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng hoặc tỷ lệ mắc các tác dụng phụ trên vùng mũi họng này.

Isotretinoin gây ra các triệu chứng khô mũi, chảy máu cam

5 Dị ứng nặng

Isotretinoin có thể gây ra phản ứng dị ứng, có thể nghiêm trọng khi xuất hiệu các triệu chứng sau:

• Các vấn đề về hô hấp hoặc thở khò khè.
• Tim đập nhanh.
• Sốt.
• Ngứa, phát ban trên da hoặc nổi mề đay.
• Sưng hạch bạch huyết, mặt, môi, miệng, lưỡi hoặc cổ họng.
• Khó nuốt.
• Buồn nôn hoặc nôn.
• Chóng mặt, cảm thấy choáng váng hoặc ngất xỉu.
• Đau bụng quặn thắt.
• Đau khớp.

Ngoài ra, isotretinoin cũng có thể gây ra phản ứng da nghiêm trọng gọi là Hội chứng Stevens-Johnson (SJS) và Hội chứng hoại tử biểu bì nhiễm độc (TEN). Hai hội chứng này có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị. Vì thế, hãy ngừng dùng isotretinoin và liên hệ ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện phát ban hoặc các phản ứng như:

• Da đỏ hoặc tím trông giống như bị bỏng và bong ra.
• Phát ban đỏ phẳng hoặc mụn nước trên da, miệng, mũi và bộ phận sinh dục.
• Mắt đỏ, đau, chảy nước mắt.

Ngứa, phát ban trên da là dấu hiệu dị ứng nặng khi sử dụng isotretinoin

6 Dị tật bẩm sinh ở trẻ

Nếu một người dùng isotretinoin trong khi đang mang thai, loại thuốc này có thể gây ra:

• Dị tật bẩm sinh nghiêm trọng.
• Sảy thai.
• Thai chết lưu.

Vì thế, để được kê đơn isotretinoin, bệnh nhân phải thực hiện 2 lần thử thai để đảm bảo không mang thai. Bệnh nhân có khả năng mang thai cũng phải đồng ý rằng trong khi dùng thuốc này, họ sẽ phải thử thai hàng tháng và sử dụng các hình thức kiểm soát sinh sản để tránh những tác dụng phụ không mong muốn.

Sử dụng isotretinoin khi mang thai gây dị tật bẩm sinh nghiêm trọng

7 Loãng xương, gãy xương

Ở những đối tượng vẫn đang phát triển về xương, chẳng hạn như thanh thiếu niên, isotretinoin có thể khiến một số xương ngừng phát triển sớm hơn bình thường.

Ngoài ra, isotretinoin có thể làm giảm mật độ xương, khiến xương yếu đi (loãng xương), dễ gãy hơn (gãy xương). Vì thế, nếu sử dụng isotretinoin, bạn cần được theo dõi mật độ khoáng xương trong cơ thể thường xuyên.

Isotretinoin khiến xương ngừng phát triển, gây loãng hoặc gãy xương

8 Gây ra các vấn đề về cơ

Isotretinoin có thể gây ra tình trạng tiêu cơ vân (rhabdomyolysis), nghiêm trọng có thể dẫn đến tổn thương thận và tử vong xảy ra sau khi hoạt động gắng sức. Vì thế, hãy ngừng dùng isotretinoin và liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu bạn có bất kỳ triệu chứng của tình trạng tiêu cơ vân như:

• Đau cơ, yếu cơ hoặc đau nhức không rõ nguyên nhân.
• Dễ cảm thấy mệt mỏi, đặc biệt là khi hoạt động.
• Nước tiểu có màu sẫm.
• Sốt.
• Chuột rút.
• Đau dạ dày.
• Buồn nôn hoặc nôn.

Isotretinoin có thể gây ra tình trạng tiêu cơ vân (rhabdomyolysis)

9 Rối loạn tiêu hóa

Một tác dụng phụ đáng lo ngại của isotretinoin là tăng triglyceride máu, có thể dẫn đến viêm tụy gây giảm khả năng sản xuất enzyme quan trọng trong việc tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng. Đồng thời, thuốc cũng mang lại những tác dụng độc hại đối với gan, khiến gan bị suy có thể gây ra các triệu chứng khó tiêu.

Sử dụng isotretinoin làm giảm khả năng tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng

10 Tăng đường huyết, tăng triglycerides

Isotretinoin có thể làm tăng nồng độ một số chất béo trong máu (lipid) và lượng đường trong máu của bạn. Từ đó gây tăng triglyceride và tăng đường huyết. 

Vì thế, nếu bạn sử dụng isotretinoin, bác sĩ sẽ cần theo dõi nồng độ triglyceride và lượng đường trong máu để duy trì mức độ ổn định trong cơ thể.

Isotretinoin làm tăng nồng độ chất béo (lipid) và lượng đường trong máu

11 Tăng áp lực nội sọ

Isotretinoin có thể gây ra áp lực nội sọ - một tình trạng đe dọa tính mạng. Các triệu chứng tăng áp lực não có thể xuất hiện gồm:

• Đau đầu dữ dội.
• Tầm nhìn mờ.
• Chóng mặt.
• Buồn nôn, nôn.
• Co giật.
• Đột quỵ.

Isotretinoin gây ra áp lực nội sọ, đe dọa tính mạng

12 Viêm tụy

Isotretinoin có thể gây tác dụng phụ viêm tụy do gây tăng triglyceride. Ngừng sử dụng isotretinoin và liên hệ ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện các triệu chứng của viêm tụy gồm nôn mửa hoặc đau dữ dội ở phần trên bụng lan ra lưng.

Isotretinoin có thể gây tác dụng phụ viêm tụy

13 Bệnh viêm ruột (IBD)

Isotretinoin – hoạt chất thường được dùng trong điều trị mụn trứng cá nặng – đã được báo cáo có liên quan đến nguy cơ khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm bệnh viêm ruột (IBD) ở một số trường hợp. Dù mối liên hệ này vẫn đang được nghiên cứu, nhưng một số bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy kéo dài, hoặc có máu trong phân khi sử dụng isotretinoin. Do đó, người có tiền sử viêm ruột nên thông báo cho bác sĩ trước khi điều trị và cần được theo dõi chặt chẽ trong suốt quá trình dùng thuốc.

Bệnh viêm ruột (IBD) có thể xảy ra khi sử dụng isotretinoin

14 Tổn thương gan

Tổn thương gan có thể xảy ra khi dùng isotretinoin. Một số triệu chứng thường gặp khi cơ thể có dấu hiệu tổn thương gan:

• Buồn nôn hoặc nôn.
• Đau dạ dày hoặc bụng.
• Sốt.
• Yếu ớt hoặc mệt mỏi bất thường.
• Ngứa.
• Mất cảm giác thèm ăn.
• Phân màu nhạt.
• Nước tiểu sẫm màu.
• Da hoặc lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng (còn gọi là bệnh vàng da).

Tổn thương gan có thể xảy ra khi dùng isotretinoin

15 Giảm sức đề kháng

Một nghiên cứu cho rằng isotretinoin làm giảm hoạt động của tế bào tiêu diệt tự nhiên. Từ đó, khiến sức đề kháng của cơ thể giảm sút khi tiếp xúc với dị nguyên gây bệnh.

Isotretinoin hạn chế hoạt động của tế bào tiêu diệt tự nhiên, giảm sức đề kháng của cơ thể

16 Tăng nhiễm khuẩn

Nhiễm trùng và sốt là những phản ứng phụ hiếm gặp liên quan đến việc sử dụng isotretinoin. Ngoài ra, nghiên cứu phân tích cơ chế bệnh sinh cho thấy isotretinoin còn có khả năng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Isotretinoin còn có khả năng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng

17 Ảnh hưởng sức khỏe tâm thần

Isotretinoin đường uống có khả năng làm giảm sự hình thành tế bào thần kinh ở hồi hải mã và thay đổi biểu hiện của các thành phần hệ thống serotonin. Nghiên cứu cho thấy liệu pháp trị mụn bằng isotretinoin làm giảm nồng độ axit folic, vitamin B12 trong huyết thanh và làm tăng nồng độ homocysteine ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần, mệt mỏi và kiệt sức.

Isotretinoin làm giảm nồng độ axit folic, vitamin B12 ảnh hưởng sức khỏe tâm thần

18 Tăng nhạy cảm với ánh sáng mặt trời

Da có thể rất nhạy cảm với ánh sáng từ mặt trời và các thiết bị phát ra ánh sáng như đèn tắm nắng và giường tắm nắng trong khi đang dùng một số loại thuốc nhất định, bao gồm isotretinoin. 

Vì thế, việc để da tiếp xúc với loại ánh sáng, ngay cả trong thời gian ngắn, có thể khiến da bạn bị cháy nắng nghiêm trọng, phồng rộp hoặc sưng tấy. Hãy sử dụng kem chống nắng, đội mũ và mặc quần áo che phủ da nếu bạn cần ra ngoài khi tiếp xúc với ánh nắng, đặc biệt trong quá trình sử dụng isotretinoin.

Da bị kích ứng với ánh sáng mặt trời khi đang dùng isotretinoin

19 Ảnh hưởng đến một số thông số trong xét nghiệm

Liệu pháp sử dụng isotretinoin ảnh hưởng đến các xét nghiệm chức năng gan và hồ sơ lipid, với xu hướng tăng lipid nhiều hơn so với các enzym gan. Trong một số trường hợp, tốc độ lắng hồng cầu cũng tăng lên. 

Ngoài ra, trong một số nghiên cứu, protein niệu và trọng lượng riêng tăng lên khi được quan sát trong quá trình điều trị isotretinoin.

Liệu pháp sử dụng isotretinoin ảnh hưởng đến các xét nghiệm chức năng gan và hồ sơ lipid

20 Một số tác dụng phụ khác của isotretinoin

Hội chứng Stevens–Johnson (SJS) là phản ứng thuốc isotretinoin gây viêm niêm mạc da có thể đe dọa tính mạng. Hội chứng này thường bắt đầu bằng các triệu chứng ở đường hô hấp trên như sốt, đau họng, ớn lạnh, đau đầu và khó chịu. 

Một số giả thuyết cũng cho rằng điều trị mụn trứng cá bằng isotretinoin có thể làm thay đổi chức năng buồng trứng bằng cách giảm AMH, hormone kích thích nang trứng (FSH), hormone hoàng thể (LH) và estradiol (E2).

Ngoài ra, một nghiên cứu vào năm 2016 đánh giá tác động của isotretinoin toàn thân với liều dùng hàng ngày là 0,5–1,0 mg/kg có tác dụng tích cực đến khả năng sinh sản của nam giới.

Hội chứng Stevens–Johnson là một trong phản ứng phụ khác của thuốc isotretinoin

21 Các tác dụng phụ sau khi ngưng sử dụng isotretinoin

Hầu hết các tác dụng phụ từ việc dùng isotretinoin sẽ được cải thiện trong vòng vài ngày đến vài tuần sau khi dừng điều trị. Tuy nhiên, một số tác dụng phụ có thể tồn tại lâu hơn ngay cả sau khi điều trị kết thúc. Nếu không được điều trị, những tác dụng phụ này có thể dẫn đến các vấn đề vĩnh viễn như sẹo hoặc mất thị lực.

Vì thế, hãy trao đổi với bác sĩ càng sớm càng tốt nếu tác dụng phụ vẫn tiếp tục trong hơn một vài tuần sau khi ngừng sử dụng isotretinoin. Đồng thời, isotretinoin có thể gây nguy hiểm cho người mang thai nên không hiến máu trong khi dùng thuốc hoặc một tháng sau khi ngừng thuốc.

Hầu hết các tác dụng phụ từ việc dùng isotretinoin sẽ được cải thiện sau khi dừng điều trị

Xem thêm:

• Vitamin E có bổ mắt không? 7 tác dụng của vitamin E đối với mắt
• Thiếu vitamin A gây ra bệnh gì? Cách phòng, chống vitamin A
• Hướng dẫn cách sử dụng vitamin E cho da mặt đúng cách, an toàn

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin về tác dụng phụ của isotretinoin đối với sức khỏe. Hãy chia sẻ bài viết này đến mọi người nếu bạn thấy hữu ích nhé!