10 thói quen khiến bộ não lão hóa sớm, biết để sửa trước khi quá muộn

Theo tuổi tác, cấu trúc não sẽ thay đổi. Cụ thể, các liên kết mô thần kinh Synap bị suy giảm dẫn đến sự mỏng đi bề mặt ngoài của não, khả năng nhận thức chậm hơn.

Bên cạnh đó, các khu vực liên quan đến chức năng nhận thức và mã hóa các ký ức mới (thùy trán) bắt đầu co lại. Điều này bắt đầu xảy ra ở khoảng 60 tuổi.

Với sự lão hóa, não bắt đầu tạo ra ít chất hóa học thần kinh hơn. Có sự suy giảm hoạt động của acetylcholine, dopamine, serotonin và norepinephrine, liên quan tới suy giảm trong nhận thức và bộ nhớ. Điều này cũng dẫn đến trầm cảm gia tăng.

Nhưng bạn có biết, có những việc bạn đang làm hàng ngày có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa của bộ não? Những thói quen xấu có thể là nguyên nhân dẫn đến suy giảm nhận thức sớm. Hãy thay đổi trước khi quá muộn.

1. Uống nhiều rượu bia 

Nếu bạn uống nhiều bia rượu - hoặc là uống vừa phải - thì sẽ làm tổn thương hồi hải mã, vùng não chịu trách nhiệm ghi nhớ và định vị. 

Trong một nghiên cứu đăng tải trên BMJ, các nhà nghiên cứu đã thực hiện chụp MRI não bộ của 550 người sống tại London. Nghiên cứu nhằm tìm kiếm mối liên quan giữa thói quen uống chất cồn và những thay đổi của não bộ.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng vùng hồi hải mã - vùng não chịu trách nhiệm ghi nhớ và định vị của những người uống vừa phải trong hơn 30 năm qua có sự co lại và thoái hóa. Họ cũng nhận thấy có sự thoái hóa chất trắng trong não.

Về bản chất, “càng uống nhiều, vùng hồi hải mã càng co nhỏ”, GS tâm thần học Anya Topiwala, ĐH Oxford, giải thích trên Stat.

Theo đó, tiêu thụ thêm một lượng cồn mỗi tuần có liên quan với việc giảm 0,01% kích thước của vùng đồi hải mã. So sánh với sự lão hóa mỗi năm (giảm 0,02%) thì sự suy giảm này là đáng chú ý.

Tất nhiên, điều này không nói lên rằng bạn không thể thưởng thức một chút rượu trong bữa tối hay những dịp đặc biệt. Tuy nhiên hãy nhớ hấp thụ quá nhiều chất cồn sẽ gây tổn thương cho bộ não, ảnh hưởng khả năng ghi nhớ và học các kỹ năng mới.

2. Hay ngồi một chỗ, lười vận động

Nếu bạn dành phần lớn thời gian để ngồi cả ngày và không tham gia hoạt động thể chất, lối sống này có thể khiến bạn dễ bị sa sút trí tuệ theo tuổi tác.

Nghiên cứu cho thấy những người thường xuyên tập cardio có nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ thấp hơn 88% so với những người ít tập luyện.

3. Không giao lưu với mọi người

Việc bạn bè, thậm chí người thân, dần dần xa cách là chuyện không hiếm. Nhưng khi mất đi một mối quan hệ thân thiết, càng lớn tuổi thì bạn càng có thể sẽ khó xây dựng một mối quan hệ mới.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người cao tuổi thường xuyên tham gia các hoạt động xã hội có tỷ lệ suy giảm nhận thức thấp hơn nhiều so với những người không giao tiếp xã hội. Các hoạt động bao gồm:

- Thăm người thân

- Gặp gỡ bạn bè

- Xem các trận đấu thể thao

- Tham gia các câu lạc bộ

- Tận hưởng các hoạt động giải trí cộng đồng

Nguyên nhân có thể là bởi việc giao lưu, tương tác với mọi người có thể làm giảm mức độ căng thẳng, giảm các vấn đề về nhận thức và thần kinh.

4. Không chăm sóc trái tim

Trái tim chịu trách nhiệm duy trì sự sống cho toàn bộ cơ thể. Do đó, nếu trái tim không khỏe mạnh thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến bộ não.

Các nghiên cứu đã chỉ ra người bị tiểu đường, tăng huyết áp hoặc các bệnh về tim khác ở tuổi trung niên có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn khi về già.

5. Hút thuốc

Hút thuốc có thể làm tăng nguy  cơ mắc bệnh Alzherimer.

Nghiên cứu được công bố trên chuyên san Radiology cho thấy hút thuốc lá và tiểu đường có thể làm tắc nghẽn vùng não rất quan trọng đối với trí nhớ, làm tăng nguy cơ mất trí nhớ.

Kết luận dựa trên khảo sát ở gần 2.000 người có độ tuổi trung bình 78, do các nhà khoa học thuộc Bệnh viện University Medical Center Utrecht (UMCU) ở Hà Lan thực hiện.

"Chúng tôi nhận thấy hút thuốc lá và tiểu đường là những yếu tố làm tăng nguy cơ gây bệnh tim mạch. Do đó, hút thuốc lá và tiểu đường cũng có thể làm tăng nguy cơ vôi hóa vùng hồi hải mã" - Trưởng nhóm nghiên cứu Esther J.M.de Brouwer cho biết.

Theo các chuyên gia, suy giảm chức năng của hippocampus thường có liên quan tới bệnh Alzheimer.

6. Không ngủ đủ

Thiếu ngủ sẽ làm cho sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn bị ảnh hưởng. Khi không ngủ đủ giấc, tốc độ phản ứng của bạn bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Nghiên cứu cho thấy một đêm không ngủ sẽ khiến các bác sĩ phẫu thuật tăng nguy cơ mắc lỗi từ 20-32%. Những vận động viên chơi các môn thể thao đòi hỏi độ chính xác như bắn súng cũng mắc nhiều sai lầm hơn khi họ thiếu ngủ.

7. Nghe tai nghe quá to

Những thói quen gây ảnh hưởng xấu đến thính giác như nghe tai nghe nhạc quá to có thể ảnh hưởng đến cả bộ não. Nghiên cứu cho thấy người ngoài 60 bị lãng tai có nguy cơ bị suy giảm nhận thức cao hơn khi già đi. Lãng tai có thể dẫn đến hai vấn dề: 

- Cố căng tai hoặc tập trung để nghe âm thanh

- Bị tách biệt với cộng đồng, tăng nguy cơ bị sa sút trí tuệ.

Tóm lại, tổn thương thính giác sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến bộ não.

8. Không đội mũ bảo hiểm

Khi bạn đi xe đạp, xe máy, trượt băng hay các môn thể thao cần đội mũ bảo hộ/ bảo hiểm mà không đội, bạn có thể làm tăng nguy cơ tổn thương vùng đầu não nếu xảy ra va chạm. Dù là vết thương nhẹ cũng có thể gây tổn thương não bộ nghiêm trọng về lâu về dài.

Ví dụ nếu bạn bị chấn thương sọ não ngoài 20 tuổi, nguy cơ suy giảm trí nhớ của bạn sẽ tăng 60% khi bạn 50 tuổi.

9. Bạn không tập luyện cho bộ não

Bộ não cũng cần tập luyện để không mất đi kỹ năng tư duy sắc bén. Những người thường xuyên rèn luyện bộ não sẽ giảm 29% nguy cơ bị sa sút trí tuệ so với những người không rèn luyện.

Bạn có thể rèn luyện bộ não với một số trò chơi đơn giản như chơi cờ, giải câu đố, chơi Suduku hoặc học một số kỹ năng mới.

10. Bạn ngừng học tập

Không phải ai cũng thích học, nhưng học tập không chỉ giúp bạn trau dồi kiến thức mà còn duy trì hoạt động của não bộ.

Khi học một kỹ năng mới hay kiến thức mới, não bộ sẽ phát triển mạnh mẽ và dẻo dai hơn. Nó có được bài tập cần thiết để luôn khỏe mạnh và linh hoạt.

Nghiên cứu cũng cho thấy rằng những người đạt trình độ học vấn cao hơn có nguy cơ mắc các bệnh suy giảm nhận thức thấp hơn. Tuy nhiên, đó có thể là mối quan hệ tương quan chứ không phải quan hệ nhân quả, vì những người có trình độ học vấn cao hơn thường có mức sống tốt hơn.

(Theo POP)