Tuần Lễ Quốc tế Phòng chống Nhiễm độc Chì 2022: Trẻ em không thể chờ đợi
Tuấn Anh
"Trẻ em Việt Nam không thể chờ đợi, hãy loại bỏ sơn chì ngay!" là thông điệp kêu gọi của các nhóm hành động vì sức khoẻ cộng đồng nhân dịp Tuần Lễ Quốc tế Phòng chống Nhiễm độc Chì năm 2022.
Độc hại với trẻ nhỏ, chuyện không nhỏ
Có rất nhiều bằng chứng cho thấy không có mức độ phơi nhiễm chì nào là an toàn. Chì là một chất độc mạnh, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể, đặc biệt có hại với trẻ nhỏ.
Trẻ nhỏ đặc biệt dễ bị tổn thương vì các em có mức phơi nhiễm cao hơn người lớn và vì chì ảnh hưởng đến não đang phát triển, có khả năng làm giảm khả năng trí tuệ.
Trung tâm Nghiên cứu Giới, Gia đình và Môi trường trong Phát triển (CGFED) nhấn mạnh nhu cầu cấp bách cần bảo vệ sức khoẻ của trẻ em thông qua hành động loại bỏ việc sử dụng sơn chì.
“Nghiên cứu năm 2022 cho thấy tất cả 20 trẻ mầm non tham gia nghiên cứu đều có hàm lượng chì máu cao hơn mức độ tham chiếu của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC Mỹ) – là 3,5 μg/dL. Cụ thể hàm lượng chì máu trung bình của trẻ em tham gia nghiên cứu là 4,75 μg/dL, thấp nhất là 3,59 μg/dL và cao nhất là 9,77 μg/dL” – Bà Nguyễn Kim Thúy, giám đốc điều hành CGFED cho biết.
Theo ông Manny Calonzo, nhà sáng lập Chương trình Chứng nhận Sơn chì An toàn của IPEN, nhiều quốc gia trên thế giới đã chấm dứt việc bán sơn chì từ nhiều thập kỷ trước. Tuy nhiên, ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, sơn chì vẫn được sử dụng và gây ra các nguy cơ sức khoẻ suốt đời cho hàng triệu trẻ em. “Trẻ em không thể đợi thêm mười năm nữa để loại bỏ sơn chì - Chúng ta cần hành động khẩn cấp để ngăn chặn tình trạng nhiễm độc chì của con em mình”, ông kêu gọi.
Ngay cả ở những quốc gia đã cấm sơn chì, những ngôi nhà cũ được sơn bằng sơn chì vẫn tiếp tục gây ra các vấn đề sức khoẻ có liên quan đến chì cho hàng triệu trẻ em. Đó là lý do vì sao hành động loại bỏ sơn chì trên toàn cầu là cấp thiết - các loại sơn chì được bày bán hiện nay sẽ tiếp tục đe doạ sức khoẻ của con em chúng ta trong nhiều thập kỷ tới.
Ở Việt Nam có một số nghiên cứu về tình trạng ngộ độc chì ở trẻ em, tập trung ở những trẻ sống ở vùng nguy cơ cao như làng nghề, khu sản xuất tái chế sản phẩm chứa chì, nghiên cứu về chì trong đồ chơi, đồ dùng học tập của trẻ em trong các trường mầm non. Các nghiên cứu đã bước đầu cho thấy được bức tranh tổng quan về thực trạng nhiễm độc chì máu đối với những khu vực có nguy cơ cao khi tiếp xúc trực tiếp với chì.
Có gì mới trong Tuần lễ Quốc tế Phòng chống Nhiễm độc Chì 2022?
Được phát động lần đầu tiên vào tháng 10/2013, Tuần lễ Quốc tế Phòng chống Nhiễm độc Chì (ILPPW) diễn ra vào tuần thứ ba của tháng mười hàng năm là sáng kiến của Liên minh Toàn cầu về Loại bỏ sơn chì (Liên minh Sơn chì), do Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) dẫn dắt. Tuần lễ ILPPW năm 2022 đánh dấu 10 năm nỗ lực hành động loại bỏ sơn chì.
“Nói không với nhiễm độc chì” là thông điệp chính của chiến dịch năm nay để nhắc nhở các chính phủ, các tổ chức xã hội, ngành y tế, ngành công nghiệp và người dân về những rủi ro của việc phơi nhiễm chì và kêu gọi các bên cùng hành động.
Chiến dịch nhằm mục tiêu nâng cao nhận thức về những ảnh hưởng đến sức khỏe do phơi nhiễm chì; nêu bật những nỗ lực của các quốc gia và các bên liên quan trong việc ngăn ngừa các nguy cơ phơi nhiễm chì, đặc biệt là ở trẻ em; và thúc giục hành động hơn nữa để loại bỏ sơn có chì thông qua hành động quản lý cấp quốc gia.
Tính đến ngày 31/12/2021, 88 quốc gia đã có các biện pháp kiểm soát ràng buộc pháp lý để hạn chế việc sản xuất, nhập khẩu và bán sơn chì.
Ngày 21/12/2020, Việt Nam đã ban hành Thông tư số 51/2020/TT-BCT phê duyệt Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về giới hạn hàm lượng chì trong sơn (ký hiệu QCVN 08:2020/BCT) ở mức: ≤ 600 ppm trong thời hạn 05 năm đầu kể từ ngày Thông tư có hiệu lực; ≤ 90 ppm sau 05 năm kể từ ngày Thông tư có hiệu lực.
Đối tượng áp dụng Quy chuẩn này là các tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh các loại sơn được quy định trong phụ lục A của Quy chuẩn, các cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan.
Chì là một chất độc đã được công nhận là có tác hại đến sức khỏe con người, đặc biệt là ảnh hưởng đến hệ thần kinh, tim mạch, tiêu hóa và máu.
Các nguồn tiếp xúc với chì chủ yếu bao gồm ô nhiễm môi trường từ các hoạt động khai thác, nấu chảy, sản xuất và tái chế chì, và sử dụng chì trong nhiều loại sản phẩm. Hơn 3/4 lượng chì tiêu thụ trên toàn cầu dành cho việc sản xuất ắc quy axit-chì cho các loại phương tiện giao thông có động cơ.
Các sản phẩm có chứa chì khác bao gồm bột màu, sơn, chất hàn, kính màu, kính pha lê chì, đạn dược, men gốm, đồ trang sức, đồ chơi, một số mỹ phẩm như phấn trang điểm mắt, mỹ phẩm dạng bột phấn có màu đỏ son hoặc cam-đỏ và các loại thuốc truyền thống được sử dụng ở các nước như Ấn Độ, Mexico và Việt Nam. Nước uống được cấp qua đường ống làm từ chì hoặc nối bằng chất hàn chì cũng có thể chứa chì.