Thị trường quạt tích điện: Người tiêu dùng cứ thấy ‘đẹp là mua’ mà không biết những nguy hiểm bên mình

Năm 2023, dưới tác động của hiện tượng khí hậu Elnino, khiến cho thời tiết nắng nóng bất thường, lượng mưa ít dẫn đến việc cung ứng điện của các nhà máy thủy điện bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Đặc biệt trong mùa nắng nóng cao điểm, nhu cầu sử dụng điện của người dân tăng cao; nhằm đảm bảo vận hành hệ thống lưới điện an toàn, EVN không thể tránh khỏi việc phải tiến hành cắt điện luân phiên tại nhiều điểm, khu vực trên các tỉnh ở miền Bắc như Hà Nội, Bắc Ninh, Quảng Ninh.

Để khắc phụ tình trạng này, người dân đổ xô đi tìm mua các sản phẩm như quạt tích điện, máy phát điện, bộ lưu trữ điện,…

Quạt tích điện: Thấy là mua

Khảo sát thị trường điện máy, các thiết bị quạt tích điện rất đa dạng về mẫu mã và chủng loại, có giá trị từ 1,2triệu đồng cho đến 4 triệu đồng với chất lượng và thông số kỹ thuật cũng khác nhau.

Các sản phẩm quạt tích điện được rao bán như thương hiệu TIROSS của Balan sử dụng nguồn 5V, sạc qua các bộ sạc nguồn điện thoại thông thường, pin lưu trữ sử dụng 2 cục pin 2000mAh; 7.4Wh có giá từ 1,2 triệu; hoặc thương hiệu Dreamer của Australia sử dụng động cơ 1 chiều 12Vdc, công suất 36W, kết nối với điện 220Vac thông qua Adapter, với thiết bị này, các nhà cung cấp hướng dẫn sử dụng thêm bên ngoài bộ nạp acquy 12Vdc và Acquy rời 12Vdc để kết nối sử dụng quạt khi mất điện, ngoài ra còn có rất nhiều các thương hiệu quạt tích điện khác như Sunhouse…

Ngoài siêu thị điện máy thì các mặt hàng trôi nổi bán trên thị trường mới gọi là bạt ngàn. Từ vài chục ngàn tới vài triệu đều có. Dân văn phòng đua nhau mua các loại quạt tích điện mini, quạt tích điện cầm tay, thậm chí có cả những loại quạt tích điện đeo cổ… Các loại hàng này bán trên Shopee, chạy quảng cáo trên Facebook với số lượng vô cùng lớn.

Người dân hầu hết đang có thói quen mua quạt theo… quảng cáo. Cứ thấy bài quảng cáo hấp dẫn, chụp ảnh đẹp hoặc đơn giản là “nhìn chill chill” là mua để dùng. Tuy nhiên, việc này có những nguy hiểm tiềm tàng mà không phải ai cũng nhìn thấy.

Quạt tích điện sẽ... tích những nguy cơ gì? 

Trao đổi với Gia Đình Mới, một kỹ sư điện tử phân tích: Chất lượng, kiểu dáng, vật liệu cũng như công năng của những chiếc quạt tích điện loại này thường thua xa các thiết bị làm mát thông thường. Do đó, việc sử dụng ngắn hạn các thiết bị này cũng là một nhu cầu mang tính xu thế, và nhu cầu ngắn hạn.

Sự cố mất điện cũng như cắt điện luân phiên, chỉ diễn ra chủ yếu vào mùa hè, trong vòng 2 tháng cao điểm, nên việc đổ xô đi mua các thiết bị làm mát tích điện không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đảm bảo chất lượng lại có giá thành cao đột biến như hiện nay được đánh giá là một hành động chưa thông minh của người tiêu dùng.

Đặc biệt, các loại pin sạc này rất nhanh bị hư hỏng khi không được bảo trì bảo dưỡng, sạc / xả pin theo định kỳ. Khi đó, người dân sẽ dễ dàng vứt bỏ các sản phẩm có chứa pin lưu trữ này, vừa tốn kém vì hiệu năng sử dụng thấp, lại gây ra áp lực lớn đến việc xử lý rác thải nguy hại, gây ô nhiễm môi trường.

Quạt tích điện bao gồm các thiết bị chính như:

Động cơ quạt, là thành phần quan trọng nhất, tuy nhiên, khảo sát trên thị trường thì rất hiếm các cửa hàng hay nhãn hiệu công bố thông tin này.

Bộ phận thứ 2 đó là phần nguồn, bao gồm hệ thống dây dẫn điện, adapter chuyển đổi điện. Đây là các thiết bị động lực chính, nó đảm bảo cho việc an toàn sử dụng thiết bị điện, giảm các nguy cơ cháy nổ hay hư hỏng thiết bị. Tuy nhiên, rất ít khách hàng quan tâm đến chất lượng và các thông số kỹ thuật của các bộ phận này.

Bộ phận thứ 3 là hệ thống bộ điều khiển sạc pin và bộ lưu trữ điện năng như pin, acquy. Để đảm bảo thiết bị lưu trữ hoạt động bền bỉ và an toàn phòng chống cháy nổ, hệ thống điều khiển sạc pin phải đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật khi sạc, xả pin; có chế độ tự ngắt pin khi đầy; cảnh báo nhiệt độ pin và tự ngắt an toàn khi nhiệt độ vượt ngưỡng trong khi sử dụng.

“Khi quyết định lựa chọn một thiết bị quạt tích điện, chúng ta phải quan sát và lựa chọn dựa trên tiêu chí như: Động cơ quạt có phải loại tốt, an toàn hay không? Chất liệu chế tạo quạt có phải là vật liệu đảm bảo an toàn ví dự như nhựa nguyên sinh hay tái chế, cách điện tốt không, an toàn phòng chống cháy nổ không? Dây nguồn, phích cắm có đảm bảo tiêu chuẩn an toàn điện và phù hợp với các thiết điện trong nhà không? Các pin, bộ lưu trữ có đảm bảo an toàn, dễ dàng sử dụng và dễ dàng thay thế, sửa chữa khi cần không?”, vị kỹ sư điện tử tư vấn. 

Thêm một giải pháp khác là trên thị trường có những hãng sản xuất các loại thiết bị như quạt thông minh không cánh chất lượng cao, sử dụng ít năng lượng (từ 18W – 36W) và sử dụng điện áp DC an toàn và có thể dễ dàng kết hợp với các thiết bị lưu điện DC chuyên dụng như UPS, acquy… Người dùng có thể dễ dàng chuyển đổi chúng trở thành quạt tích điện bằng cách kết hợp các bộ UPS, bộ lưu trữ điện chuyên dụng vừa an toàn, lại bền đẹp và có hiệu năng xuyên suốt, không gây lãng phí như các thiết bị thời vụ tràn lan hiện nay. 

Những lưu ý khi sử dụng quạt tích điện

Thời gian sạc của quạt tích điện là bao lâu?

Việc này phụ thuộc vào khả năng lưu trữ của pin hay acquy là bao nhiêu mAh. Đối với các loại quạt có pin lưu trữ lớn, đòi hỏi quá trình sạc pin sẽ lâu hơn.

Với nhiều loại quạt sạc tích điện không khả năng tự ngắt sau khi sạc đầy, bạn cần nhìn đèn báo trên thiết bị (thường là có đèn đỏ báo đang sạc, đèn xanh báo khi ắc quy đã lưu đầy điện) để rút sạc khi pin đã đầy. Không nên sạc quạt lâu quá 30 tiếng, sẽ làm giảm độ bền và pin nhanh bị hỏng.

Thời gian sử dụng của quạt tích điện phụ thuộc vào công suất của quạt là bao nhiêu W, và khả năng lưu trữ của pin hoặc acquy, hiện nay các thiết bị trên thị trường thường có thời gian sử dụng từ 3 giờ đến 6 giờ.

Quạt tích điện vừa sạc vừa dùng có sao không?

Thông thường nhà sản xuất chế tạo ra các thiết bị Adapter, bộ chuyển đổi và sạc với công suất đảm bảo cho việc sử dụng quạt ổn định, tuy nhiên khi chúng ta vừa sử dụng quạt vừa ở chế độ sạc pin thì năng lượng tiêu thụ sẽ lớn hơn công suất của Adapter và sạc khá nhiều; điều này dẫn đến nguy cơ hỏng bộ sạc hoặc cháy nổ thiết bị, làm giảm tuổi thọ của pin, chai pin, …

Do đó, thông thường các nhà sản xuất khuyến cáo người sử dụng không nên sử dụng các thiết bị điện này ở chế độ vừa sạc vừa sử dụng.