Chuyên gia chỉ ra những dấu hiệu lâm sàng về bệnh ung thư gan

Những dấu hiệu của bệnh ung thư gan

Bác sĩ Hà Hải Nam - Phó trưởng khoa ngoại bụng 1, Bệnh viện K vừa cho biết, theo thống kê năm 2020, Việt Nam đã ghi nhận 182.000 ca mắc ung thư mới, trong đó ung thư gan chiếm tỷ lệ cao nhất, lên đến 14,5%, tương đương hơn 26.000 ca. Đặc biệt, 90% số ca ung thư gan là ung thư biểu mô tế bào gan (HCC).  

Mỗi năm căn bệnh này cướp đi hơn 25.000 sinh mạng, đứng đầu trong các nguyên nhân tử vong do bệnh lý ác tính và chiếm 21% tổng số tử vong do ung thư.

Điều đáng lo ngại là phần lớn người bệnh phát hiện ở giai đoạn muộn, tiên lượng sống chỉ còn khoảng 3 đến 6 tháng.

Nguyên nhân chính xác gây ra ung thư gan vẫn chưa được xác định, tuy nhiên nhiều yếu tố nguy cơ được ghi nhận như viêm gan B, C, xơ gan, gan nhiễm mỡ, béo phì, độc tố aflatoxin trong thực phẩm mốc, lạm dụng rượu bia, thuốc lá và các tác nhân môi trường độc hại.

Đặc biệt, nam giới cũng có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn đáng kể so với nữ khi 77% số ca ung thư gan là nam giới.

Về cơ bản, ung thư gan được xếp vào nhóm ung thư "kín" bởi triệu chứng ở giai đoạn đầu thường mơ hồ, dễ nhầm với các bệnh lý khác. Tuy nhiên, theo bác sĩ chuyên khoa, vẫn có thể nhận diện bệnh qua một số dấu hiệu cảnh báo sớm.

Khó chịu âm ỉ dưới vùng sườn phải cũng có thể là dấu hiệu của ung thư gan - ảnh minh họa

Theo bác sĩ Hà Hải Nam, thông thường có 5 dấu hiệu nhận biết sớm ung thư gan như sau:

Thứ nhất, dấu hiệu vàng da: Một trong những biểu hiện đầu tiên thường gặp là vàng da, do chức năng gan suy giảm, khiến sắc tố mật bilirubin tăng cao trong máu. Vàng da có thể đi kèm ngứa dữ dội như là dấu hiệu xuất hiện khi chất bilirubin tích tụ trong cơ thể, kích thích thần kinh dưới da.

Thứ hai, sụt cân: Sụt cân nhanh chóng dù không ăn kiêng hay vận động nhiều cũng là cảnh báo nghiêm trọng. Đây là triệu chứn khi tế bào ung thư tấn công gan, cơ quan đảm nhiệm chức năng chuyển hóa, thải độc, tạo mật và dự trữ, cơ thể mất dần khả năng hấp thu dinh dưỡng, dẫn đến sụt cân không kiểm soát.

Thứ ba, khó chịu âm ỉ dưới vùng sườn phải: Người bệnh có thể cảm thấy khó chịu âm ỉ dưới vùng sườn phải, nơi gan nằm, một số trường hợp có thể tự sờ thấy gan to bất thường. Bên cạnh đó, nước tiểu có dấu hiệu chuyển màu vàng sẫm hoặc nâu, cho thấy bilirubin đang bị đào thải qua đường tiết niệu thay vì qua hệ tiêu hóa.

Thứ tư, buồn nôn và chán ăn: Dấu hiệu buồn nôn và chán ăn có thể xảy ra do gan ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa của dạ dày và ruột. Người bệnh thường không muốn ăn, đặc biệt là các món dầu mỡ, bụng dễ đầy chướng.

Thứ năm, mệt mỏi kéo dài: Mệt mỏi kéo dài, không rõ nguyên nhân, dù không lao động nặng, cũng là dấu hiệu cảnh báo chức năng gan suy giảm nghiêm trọng.

Đặc biệt, ở giai đoạn muộn, các triệu chứng sẽ trở nên rõ rệt hơn: bụng chướng to, đau tức vùng hạ sườn phải thường xuyên, gầy sút cân nhanh 5- 6 kg/tháng, vàng da vàng mắt, phân bạc màu, khó thở, buồn nôn liên tục. Lúc này, việc điều trị trở nên rất khó khăn, tiên lượng sống giảm sút đáng kể.

Cũng theo bác sĩ Nam, cách hiệu quả nhất để phòng ngừa và phát hiện sớm ung thư gan là khám sức khỏe định kỳ, siêu âm gan mỗi 6 tháng một lần.

Đối với những người có yếu tố nguy cơ cao như viêm gan B, C, xơ gan, lạm dụng rượu bia, việc tầm soát nên tiến hành 3 tháng/lần, kể cả khi không có triệu chứng.

“Việc phát hiện càng sớm, cơ hội điều trị càng cao, đó là nguyên tắc sống còn trong cuộc chiến với ung thư gan” - bác sĩ Nam cho biết.

Một số cách phòng ngừa ung thư gan

Theo bác sĩ nội tiết Nguyễn Xuân Tuấn - Giảng viên Trường Đại học Y dược (ĐH Quốc gia Hà Nội), gan làm các chức năng, nhiệm vụ như: Chức năng chuyển hóa: glucid, lipid, protid; Chức năng chống độc: có tác dụng ngăn chặn các chất độc xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa và thải trừ một số chất cặn bã do chuyển hóa chất trong cơ thể tạo nên; Chức năng tạo mật; Chức năng dự trữ…

Bác sĩ Tuấn cũng chỉ ra một số phương pháp phòng ngừa hạn chế các bệnh về gan và ung thư gan như sau:

Thứ nhất, thăm khám gan định kỳ và tiêm vaccine phòng bệnh bằng các xét nghiệm tổng hợp phân tích tế bào máu ngoại vi; Đánh giá chức năng gan qua các xét nghiệm ALT(GPT), AST(GOT), GGT, định lượng bilirubin toàn phần; Tầm soát nhiễm virus viêm gan B, C qua xét nghiệm HCV Ab miễn dịch tự động và xét nghiệm HBs Ag bằng phương pháp test nhanh; Tầm soát qua xét nghiệm định lượng AFP, CEA, CA 19.9, tầm soát u gan qua siêu âm ổ bụng hoặc CT scan vùng bụng.

Đặc biệt, xét nghiệm viêm gan B, C và chích phòng ngừa viêm gan B nếu chưa nhiễm bệnh là một cách phòng ngừa ung thư gan hữu hiệu, cần được thực hiện trước tiên.

Thứ hai, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý trong sinh hoạt hàng ngày một cách lành mạnh. Đặc biệt, tránh xa: Thức ăn bị mốc; Thực phẩm chứa lượng muối cao; Dầu, mỡ biến chất chiên đi chiên lại nhiều lần; Đồ ăn giàu protein như trứng, cá, sữa, thịt, gia cầm..., người bệnh nên sử dụng với mức độ vừa phải; Hạn chế đường…

Đồng thời, hạn chế rượu bia và thuốc lá - yếu tố nguy cơ làm tăng tỷ lệ mắc bệnh ung thư gan vì rượu bia khiến gan không thể lọc hết các chất độc, từ đó các tế bào gan bị thương tổn và bị thay thế thành mô sẹo, gây xơ gan mạn tính và dẫn tới ung thư gan.

Thứ ba, cân bằng cảm xúc, luôn giữ tinh thần lạc quan và tranh thủ nghỉ ngơi khoa học, ngủ đủ giấc…để đảm bảo sức khỏe nói chung và gan nói riêng.

Thứ tư, cải thiện chức năng gan kịp thời khi thấy chỉ số bất thường về men gan và bilirubin để bổ sung các loại thực phẩm và thuốc chứa vitamin C, vitamin B và các loại thuốc khác có tác dụng tốt cho gan theo tỷ lệ phù họp hoặc theo tư vấn của bác sĩ…

Phạm Sinh