Áp lực chạy đua thành tích thời mạng xã hội: Bẫy tâm lý vô hình đang bào mòn người trẻ

"Mới 22 tuổi đã là giám đốc, 19 tuổi du học học bổng toàn phần, 24 tuổi sở hữu 2 căn nhà"... Những dòng trạng thái tưởng như đầy cảm hứng này đang khiến không ít người trẻ cảm thấy bản thân “thất bại”, dù họ vẫn đang nỗ lực mỗi ngày. 

Theo Tiến sĩ Vũ Sơn Tùng - Bệnh viện Tâm thần Trung ương, có khoảng 30% số bệnh nhân đến khám rối loạn tâm thần là nhóm tuổi 18-35, trong đó lý do chính là căng thẳng và kiệt sức tinh thần do áp lực nghề nghiệp, học hành và mạng xã hội.

Mạng xã hội: Nơi truyền cảm hứng hay tạo áp lực vô hình?

TikTok, Instagram, Facebook... không chỉ là nơi giải trí mà còn trở thành sàn diễn để “khoe thành tựu”. Từ việc được thăng chức, tốt nghiệp loại giỏi, tới mở công ty riêng, đi du lịch hạng sang. 

Điều đó khiến những người vẫn đang đi học, làm thêm, hoặc "chênh vênh" với câu hỏi "tôi là ai?" dần cảm thấy bản thân tụt lại phía sau. 

Mạng xã hội khiến tiêu chuẩn về thành công ngày càng cao và xa vời, trong khi sự thật đằng sau thất bại, áp lực, nước mắt lại không mấy ai chia sẻ.

Cuộc đua không hồi kết mang tên “phải thành công sớm”

Khác với thế hệ trước, Gen Z lớn lên trong môi trường được bao phủ bởi mạng lưới thông tin dày đặc, nơi mọi thành tựu đều được cập nhật từng giây. 

Áp lực thành công sớm khiến không ít bạn trẻ chán nản, lo âu, thậm chí mắc chứng "burnout - kiệt sức tinh thần”, dù vẫn đang ở tuổi đôi mươi, độ tuổi đáng ra nên được trải nghiệm và học hỏi.

Hệ lụy tâm lý: Thành công nhanh, trống rỗng cũng nhanh

Một khảo sát của Đại học Stanford (Mỹ) cho thấy 72% người trẻ dưới 26 tuổi thừa nhận từng cảm thấy bản thân vô dụng khi so sánh với người khác trên mạng xã hội. 

Tại Việt Nam, các chuyên gia tâm lý cũng ghi nhận số lượng Gen Z tìm đến trị liệu tâm lý vì áp lực thành công ngày càng tăng.

Giải pháp nào để Gen Z “thành công” đúng nhịp sống của mình?

• Hiểu rõ giá trị cá nhân: Không phải ai cũng cần là CEO hay thật nổi tiếng. Mỗi người có một “thành công” riêng, đó có thể là sống hạnh phúc, khỏe mạnh, hoặc giúp đỡ được người khác.
• Thiết lập ranh giới mạng xã hội: Không cần xoá app, nhưng cần giới hạn thời gian sử dụng và “detox” khi thấy bản thân bị ảnh hưởng quá nhiều.
• Học cách thất bại: Thành công không thể đến khi bạn chưa từng vấp ngã. Gen Z nên được dạy rằng thất bại là bình thường, không phải điều đáng xấu hổ.
• Tập trung vào hành trình, không phải điểm đến: Sự tiến bộ từng ngày, dù nhỏ cũng đáng được ghi nhận và tự hào.

Gen Z đang sống trong thời đại nhiều cơ hội nhưng cũng đầy áp lực. Họ vừa là người kiến tạo tương lai, vừa phải gồng gánh những kỳ vọng khổng lồ từ xã hội và chính mình. 

Đã đến lúc dừng đánh giá một người trẻ chỉ bằng “thành công sớm”, mà thay vào đó là sự kiên trì, sự tử tế và khả năng sống đúng với chính bản thân họ.