Tinh dầu hoa anh thảo: Tác dụng, cách dùng, lưu ý khi sử dụng

Tinh dầu hoa anh thảo được xem là một loại dược liệu có tác dụng hỗ trợ điều trị viêm da, giảm đau trong kỳ kinh nguyệt và các tác dụng khác. Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây để tìm hiểu về loại dược liệu này nhé!

1 Giới thiệu về tinh dầu hoa anh thảo

Tinh dầu hoa anh thảo chiết xuất từ hạt của cây anh thảo (Oenothera biennis) - loài thực vật có nguồn gốc từ châu Mỹ, mọc nhiều ở châu Âu và các vùng thuộc châu Á. Loài cây này có hoa màu vàng, nở vào lúc hoàng hôn và khép lại khi mặt trời lên, từ tháng 6 đến tháng 9. 

Tinh dầu hoa anh thảo chứa axit linoleic (LA), axit gamma-linolenic (GLA) và các axit béo omega-6 khác. Chúng là những chất béo không no mà con người không tự tổng hợp được và phải bổ sung từ thực phẩm.

Tinh dầu hoa anh thảo được chiết xuất từ hạt của hoa anh thảo

2 Các tác dụng của tinh dầu hoa anh thảo đối với sức khỏe

Làm đẹp da

Dưới đây là những tác dụng làm đẹp da nổi bật của tinh dầu hoa anh thảo:

• Duy trì độ ẩm cho da: Nhờ tính chất làm mềm (emollient), tinh dầu hoa anh thảo giúp cải thiện kết cấu da, làm da mềm mại và mịn màng hơn. Đặc biệt, dầu này còn hỗ trợ khóa ẩm, giảm tình trạng mất nước, hạn chế tình trạng da khô, bong tróc và ngứa, đồng thời giữ cho hàng rào bảo vệ da hoạt động tốt.
• Chống lão hóa da: Tinh dầu hoa anh thảo giàu axit linoleic. Axit này giúp củng cố cấu trúc và chức năng của da, từ đó giảm thiểu tình trạng khô và các dấu hiệu lão hóa sớm như nếp nhăn. Ngoài ra, hàng rào da được nuôi dưỡng tốt sẽ chống lại tác động của môi trường như khói bụi và tia UV. 
• Làm đều màu da: Axit linoleic trong tinh dầu hoa anh thảo giúp làm mờ các vết thâm, nám hoặc sự không đồng đều màu da do ánh nắng, viêm hoặc quá trình lão hóa. 

Tinh dầu hoa anh thảo có tác dụng dưỡng ẩm và chống lão hóa da

Hỗ trợ giảm mụn

Axit gamma-linolenic (GLA) có trong tinh dầu hoa anh thảo được cho là có khả năng hỗ trợ giảm mụn thông qua các cơ chế sau:

• Giảm viêm da và ngăn ngừa tổn thương do mụn: GLA trong tinh dầu hoa anh thảo có tác dụng chống viêm, giúp làm giảm sưng tấy và số lượng tế bào da gây tổn thương do mụn. Điều này hỗ trợ giảm cả mụn viêm và mụn không viêm, giúp cải thiện tình trạng da một cách rõ rệt.
• Hỗ trợ dưỡng ẩm và duy trì hàng rào bảo vệ da: Nhờ khả năng giữ ẩm, tinh dầu hoa anh thảo giúp da không bị khô và tăng cường chức năng hàng rào bảo vệ. Điều này đặc biệt hữu ích trong việc ngăn ngừa tình trạng da mất nước, vốn có thể làm mụn trở nên nghiêm trọng hơn.
• Giảm tác dụng phụ của isotretinoin: Một nghiên cứu vào năm 2022 cho thấy tinh dầu hoa anh thảo có thể giúp giảm bớt một số tác dụng phụ của isotretinoin (Accutane) - một loại thuốc thường được dùng để điều trị mụn trứng cá nặng.  

GLA trong tinh dầu hoa anh thảo có tác dụng giảm viêm và hỗ trợ điều trị mụn

Chăm sóc tóc

Tinh dầu hoa anh thảo không chỉ nổi tiếng với khả năng chăm da mà còn được biết đến với tác dụng hỗ trợ chăm sóc và bảo vệ sức khỏe tóc, bao gồm:

• Kích thích mọc tóc: Tinh dầu hoa anh thảo chứa axit arachidonic - một thành phần đã được chứng minh là có khả năng thúc đẩy mọc tóc mới và giúp tóc không gãy rụng.
• Hạn chế viêm da đầu và tổn thương nang tóc: Gamma-linolenic acid (GLA) trong tinh dầu hoa anh thảo có đặc tính chống viêm, giúp giảm tình trạng viêm da đầu và bảo vệ nang tóc khỏi tổn thương, từ đó hỗ trợ sức khỏe tóc toàn diện.
• Ngăn ngừa tóc hư tổn: Với hàm lượng vitamin E dồi dào, tinh dầu hoa anh thảo giúp giảm stress oxy hóa do tác động từ hóa chất, nhiệt độ và các sản phẩm tạo kiểu tóc, ngăn ngừa tình trạng tóc gãy rụng và hư tổn.  

Tinh dầu hoa anh thảo kích thích mọc tóc và ngăn ngừa tóc gãy rụng

Hỗ trợ điều trị bệnh chàm

Tinh dầu hoa anh thảo được xem là một liệu pháp tự nhiên tiềm năng trong hỗ trợ giảm triệu chứng của các bệnh viêm da, đặc biệt là chàm (viêm da cơ địa).

Cơ chế tác dụng: Các axit béo trong tinh dầu hoa anh thảo, đặc biệt là gamma-linolenic acid (GLA), giúp phục hồi các chất chống viêm tự nhiên như prostaglandin E1. Ở những người mắc bệnh chàm, mức độ của các chất này thường thấp, dẫn đến tình trạng viêm và khô da.

Tinh dầu hoa anh thảo có khả năng giảm viêm và hỗ trợ điều trị bệnh chàm

Giảm các triệu chứng tiền kinh nguyệt (PMS)

Các nhà nghiên cứu tin rằng một số phụ nữ trải qua hội chứng tiền kinh nguyệt (như phiền muộn, cáu gắt, đầy hơi,...) vì họ nhạy cảm với mức prolactin dù ở ngưỡng bình thường. Gamma-linolenic acid (GLA) trong tinh dầu hoa anh thảo chuyển hóa thành prostaglandin E1 - một chất có thể ngăn chặn tác động của prolactin.

Theo nghiên cứu năm 2019, tinh dầu hoa anh thảo có thể làm dịu các triệu chứng phổ biến như: sưng đau ngực, cáu gắt, đầy hơi, mụn trứng cá...  

Tinh dầu hoa anh thảo có thể làm dịu các cơn bốc hỏa tiền kinh nguyệt

Giảm các triệu chứng mãn kinh

Nghiên cứu cho thấy, việc bổ sung 500mg tinh dầu hoa anh thảo mỗi ngày trong 6 tuần có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng, tần suất và thời gian các cơn bốc hỏa – một trong những triệu chứng phổ biến trong giai đoạn mãn kinh.

Cơ chế tác dụng: Tinh dầu hoa anh thảo chứa phytoestrogen, một hợp chất tự nhiên có khả năng mô phỏng tác dụng của estrogen trong cơ thể. Điều này giúp giảm các triệu chứng liên quan đến sự suy giảm hormone estrogen trong giai đoạn mãn kinh.

Một số thử nghiệm còn ghi nhận việc sử dụng tinh dầu hoa anh thảo không chỉ giảm cơn bốc hỏa mà còn giúp cải thiện tâm trạng, khả năng tương tác xã hội và đời sống tình dục của phụ nữ mãn kinh.  

Tinh dầu hoa anh thảo giúp cải thiện các triệu chứng nghiêm trọng ở phụ nữ mãn kinh

Điều trị đau vú

GLA trong tinh dầu hoa anh thảo giúp giảm viêm và ức chế các prostaglandin - một nhóm chất trung gian gây đau vú trong kỳ kinh nguyệt. Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc bổ sung tinh dầu hoa anh thảo đơn lẻ hoặc kết hợp với vitamin E trong vòng 6 tháng có thể làm giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng của đau vú theo chu kỳ.  

Theo đánh giá năm 2021, mặc dù hiệu quả của tinh dầu hoa anh thảo trong giảm đau vú không vượt trội hơn so với các phương pháp khác như NSAIDs dạng bôi, danazol hay vitamin E, nhưng nó được đánh giá là an toàn và ít gây tác dụng phụ.  

Tinh dầu hoa anh thảo chứa GLA giúp cải thiện tình trạng đau vú trong kỳ kinh nguyệt

Tăng cường sức khỏe tim mạch

Tinh dầu hoa anh thảo được xem là một giải pháp tự nhiên tiềm năng hỗ trợ sức khỏe tim mạch, nhờ vào các tác dụng như:

• Giảm triglyceride: Nghiên cứu tổng quan năm 2020 chỉ ra rằng sử dụng tinh dầu hoa anh thảo (liều tối đa 4g mỗi ngày) giúp giảm nồng độ triglyceride - một loại chất béo trong máu có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch nếu tích tụ quá cao.
• Tăng cường cholesterol "tốt" (C-HDL): Loại cholesterol này đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ các dạng cholesterol có hại khác khỏi mạch máu, từ đó giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.   

Tinh dầu hoa anh thảo được xem là một giải pháp tự nhiên tiềm năng hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Giảm đau dây thần kinh do tiểu đường

Tinh dầu hoa anh thảo có thể mang lại lợi ích trong việc giảm đau dây thần kinh - một biến chứng thường gặp ở bệnh nhân tiểu đường lâu năm. Axit béo gamma-linolenic (GLA) trong tinh dầu hoa anh thảo có khả năng làm giảm các triệu chứng của bệnh đau thần kinh ngoại biên như cảm giác tê, ngứa ran, nhạy cảm với nhiệt độ nóng hoặc lạnh và yếu cơ.

Một nghiên cứu kéo dài 12 tháng trên 80 bệnh nhân đau dây thần kinh do tiểu đường cho thấy việc kết hợp tinh dầu hoa anh thảo với vitamin E giúp cải thiện cơn đau ở 88% số người tham gia.

Tinh dầu hoa anh thảo có tác dụng giảm đau dây thần kinh

Giảm đau khớp

Tinh dầu hoa anh thảo được chứng minh là có lợi trong việc giảm triệu chứng đau khớp, đặc biệt ở những người bị viêm khớp dạng thấp – một bệnh lý tự miễn khiến hệ thống miễn dịch tấn công các mô trong cơ thể.

• Hoạt chất gamma-linolenic acid (GLA) trong tinh dầu hoa anh thảo có đặc tính kháng viêm, giúp giảm tình trạng sưng đau ở các khớp, đặc biệt là ở tay và chân.
• Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc bổ sung tinh dầu hoa anh thảo có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của cơn đau, đồng thời cải thiện khả năng vận động của người bệnh.
• Sử dụng tinh dầu hoa anh thảo kết hợp với các phương pháp điều trị khác giúp cải thiện hiệu quả tình trạng cứng khớp buổi sáng so với việc chỉ dùng thuốc thông thường.

GLA có trong tinh dầu anh thảo giúp giảm đau do viêm khớp dạng thấp

Cải thiện các triệu chứng bệnh xơ cứng bì và hội chứng Raynaud

Đối với bệnh xơ cứng bì, tinh dầu hoa anh thảo giúp cải thiện các triệu chứng như:

• Giảm đau: Hỗ trợ giảm đau ở tay và chân.
• Cải thiện kết cấu da: Giảm tình trạng dày và cứng da, giúp da trở nên mềm mại hơn.
• Hỗ trợ điều trị loét: Giảm nguy cơ và cải thiện tình trạng loét ở các vùng bị ảnh hưởng.
• Cải thiện giãn mao mạch: Giảm biểu hiện của telangiectasia – tình trạng các mạch máu nhỏ giãn rộng và nổi rõ dưới da.

Đối với hội chứng Raynaud, tinh dầu hoa anh thảo có khả năng:

• Tăng lưu thông máu: Hỗ trợ cải thiện dòng máu đến các chi, giảm hiện tượng tê lạnh.
• Kháng viêm: Giảm viêm, góp phần làm dịu các triệu chứng khó chịu liên quan.  

Tinh dầu hoa anh thảo giúp cải thiện triệu chứng hội chứng Raynaud

3 Hướng dẫn cách uống tinh dầu hoa anh thảo đúng cách, hiệu quả

Một ngày nên bổ sung bao nhiêu tinh dầu hoa anh thảo?

Việc xác định liều lượng tinh dầu hoa anh thảo phù hợp phụ thuộc vào nhu cầu và tình trạng sức khỏe của mỗi người. Do đó, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sỹ trước khi sử dụng.

Hiện tại, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) không đưa ra hướng dẫn cụ thể về liều dùng tinh dầu hoa anh thảo. Trong các nghiên cứu khoa học, liều lượng sử dụng dao động từ 240 mg/ngày đến 4 g/ngày. Tuy nhiên, việc sử dụng hàng ngày với liều cao có thể làm tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ.  

Liều lượng tinh dầu hoa anh thảo thường dùng trong nghiên cứu là 240mg đến 4g một ngày

Nên uống tinh dầu hoa anh thảo vào thời điểm nào trong ngày?

Bạn có thể uống tinh dầu hoa anh thảo vào ban ngày hoặc buổi tối trước khi đi ngủ, tùy thuộc vào thói quen và sự thuận tiện của mỗi người. Hướng dẫn khuyến nghị uống tinh dầu hoa anh thảo trong hoặc sau khi ăn.  

Thời điểm uống tinh dầu hoa anh thảo có thể linh hoạt tùy thói quen, miễn là bạn tuân theo hướng dẫn và liều lượng từ nhà sản xuất hoặc chuyên gia y tế.

Bạn có thể uống tinh dầu hoa anh thảo vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày

4 Một số lưu ý khi sử dụng tinh dầu hoa anh thảo

Sử dụng quá nhiều tinh dầu hoa anh thảo có tốt không?

Việc sử dụng quá nhiều tinh dầu hoa anh thảo có thể gây ra các tác dụng không mong muốn. Tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng tinh dầu hoa anh thảo bao gồm:

• Đau bụng hoặc đầy hơi.
• Buồn nôn.
• Thay đổi vị giác.
• Đau đầu.
• Tiêu chảy.  

Những tác dụng phụ trên thường nhẹ và tự hết khi ngừng sử dụng.

Tác dụng phụ nghiêm trọng hiếm khi xảy ra bao gồm:

• Phản ứng dị ứng như phát ban, viêm sưng tay chân, khó thở hoặc thở khò khè.  
• Co giật.

Trong trường hợp xuất hiện các triệu chứng nặng, bạn cần ngừng sử dụng ngay lập tức và liên hệ với cơ sở y tế khẩn cấp.

Đau bụng là tác dụng phụ thường gặp khi uống tinh dầu hoa anh thảo

Tương tác thuốc có thể gặp khi sử dụng tinh dầu hoa anh thảo

Tinh dầu hoa anh thảo có thể tương tác với hơn 200 loại thuốc khác nhau. Phần lớn các tương tác này chỉ gây ra các tác dụng phụ nhẹ như đau đầu hoặc rối loạn tiêu hóa.

Tuy nhiên, một số tương tác có thể nghiêm trọng hơn, vì vậy bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng tinh dầu hoa anh thảo nếu đang dùng bất kỳ loại thuốc nào.

Dưới đây là các loại thuốc phổ biến có thể gây tương tác với tinh dầu hoa anh thảo:

• Thuốc chống đông máu: Tinh dầu hoa anh thảo có thể làm tăng nguy cơ chảy máu khi dùng cùng với các thuốc chống đông máu hoặc chống kết tập tiểu cầu như aspirin hoặc warfarin.
• Lithium: Đây là loại thuốc thường được sử dụng để điều trị rối loạn lưỡng cực. Việc kết hợp với tinh dầu hoa anh thảo có thể làm giảm nồng độ và hiệu quả của lithium.
• Thuốc kháng virus HIV (lopinavir+ritonavir): Đây là thuốc kết hợp điều trị HIV. Khi sử dụng cùng tinh dầu hoa anh thảo, có thể làm tăng tác dụng của thuốc này, dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn.
• Phenothiazines: Các thuốc chống loạn thần thuộc nhóm này có thể làm tăng nguy cơ co giật khi dùng cùng tinh dầu hoa anh thảo.  

Tinh dầu hoa anh thảo không nên uống cùng thuốc chống đông máu hoặc chống kết tập tiểu cầu

Những ai không nên uống tinh dầu hoa anh thảo

Mặc dù tinh dầu hoa anh thảo mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng không phải ai cũng có thể sử dụng. Dưới đây là những đối tượng nên tránh hoặc thận trọng khi uống tinh dầu hoa anh thảo:

• Người bị rối loạn chảy máu: Tinh dầu hoa anh thảo có thể làm tăng nguy cơ chảy máu, đặc biệt với những người có bệnh lý về rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông máu.
• Người sắp phẫu thuật: Nếu bạn chuẩn bị phẫu thuật, nên ngừng sử dụng tinh dầu hoa anh thảo ít nhất hai tuần trước ngày phẫu thuật để giảm nguy cơ chảy máu trong quá trình phẫu thuật.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú: Chưa có đủ nghiên cứu để chứng minh tính an toàn của tinh dầu hoa anh thảo trong thời kỳ mang thai và khi cho con bú. Vì vậy, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.  
• Người bị bệnh động kinh: Một số nghiên cứu cho thấy tinh dầu hoa anh thảo có thể kích thích cơn co giật ở người bị động kinh hoặc có tiền sử co giật.  

Xem thêm:

• Top 20 viên uống nội tiết tố tinh dầu hoa anh thảo chị em tin dùng
• 18 tác dụng của dầu cá đối với sức khỏe bạn nên biết
• 15 tác dụng của thuốc bổ não Ginkgo Biloba và những lưu ý khi sử dụng

Tinh dầu hoa anh thảo trở nên ngày càng phổ biến trên thị trường nhờ vào những đặc tính tuyệt vời mà nó mang lại cho sức khỏe. Để đạt được hiệu quả tối ưu, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn trước khi sử dụng sản phẩm.