Sáng 9/10 tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế (Hà Nội), Bộ Công Thương phối hợp cùng các bộ, ngành, hiệp hội và doanh nghiệp tổ chức Diễn đàn “Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc – Nâng tầm hàng Việt”, nhằm thúc đẩy xây dựng hệ sinh thái thương mại minh bạch, hiện đại và nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng Việt trong hội nhập toàn cầu.

Công nghệ định danh – “tấm hộ chiếu vàng” bảo vệ người tiêu dùng Việt

Theo ông Trần Hữu Linh – Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, khi Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA), việc minh bạch hóa nguồn gốc hàng hóa đã trở thành yêu cầu sống còn.

Truy xuất nguồn gốc không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan quản lý, mà còn là trách nhiệm của doanh nghiệp và người tiêu dùng. Bởi chỉ khi sản phẩm có “chứng minh thư” rõ ràng về xuất xứ, quy trình sản xuất, chất lượng và hành trình lưu thông, thị trường mới có thể vận hành minh bạch, bền vững.

Ông Linh nhấn mạnh: Định danh và truy xuất nguồn gốc là hai trụ cột của quản lý thị trường hiện đại. Định danh giúp nhận diện sản phẩm chính xác từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ, còn truy xuất nguồn gốc cung cấp thông tin đầy đủ, xác thực về hành trình của sản phẩm. Khi hai yếu tố này kết hợp, sẽ hình thành một “hệ sinh thái quản lý minh bạch”, nơi mọi giao dịch đều có thể được kiểm chứng và xác thực.

Công nghệ này cho phép mỗi sản phẩm có “căn cước riêng” – qua mã QR, blockchain, mã UID hoặc hệ thống GS1, toàn bộ hành trình từ nguyên liệu, sản xuất đến phân phối đều được ghi lại.

Người tiêu dùng chỉ cần quét mã là biết rõ nguồn gốc, thời gian, nhà cung cấp, thậm chí cả điều kiện vận chuyển. Điều đó không chỉ giúp họ mua hàng thông minh, mà còn có bằng chứng xác thực nếu sản phẩm có vấn đề – một quyền lợi trước đây gần như bị bỏ quên.

Minh bạch để niềm tin lên ngôi – hàng Việt vươn tầm, người tiêu dùng hưởng lợi

Theo Bộ Công Thương, chỉ trong nửa đầu năm 2025, hơn 50.000 vụ kiểm tra và 1.600 vụ hàng không rõ nguồn gốcđã bị xử lý. Những con số ấy phản ánh nhu cầu cấp bách phải có hệ thống truy xuất minh bạch, vừa giúp quản lý nhà nước, vừa bảo vệ doanh nghiệp chân chính.Các chính sách như Chỉ thị 13/CT-TTg và Công điện 72/CĐ-TTg đã đặt nền móng, nhưng công nghệ mới chính là công cụ giúp biến quy định thành hành động cụ thể.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp Việt đã bắt đầu “lên đời” nhờ công nghệ này.Ví dụ, mô hình iTrace247 sử dụng blockchain đã giúp nông sản như vải thiều Thanh Hà hay xoài cát Chu xuất khẩu thành công sang Nhật và Singapore nhờ hồ sơ truy xuất minh bạch.Các doanh nghiệp dệt may, thực phẩm, thủy sản… cũng chuyển sang gắn mã định danh, không chỉ để chống hàng giả mà còn tăng uy tín với người mua trong nước và quốc tế.

Với người tiêu dùng, lợi ích rõ ràng: mua hàng minh bạch, giảm rủi ro, có quyền đòi hỏi trách nhiệm nếu bị lừa. Khi thương hiệu nào cũng phải “trần trụi” trước dữ liệu, người mua chính là người nắm quyền lực thật sự.

Tuy nhiên, để công nghệ này phổ biến rộng, vẫn cần giảm chi phí triển khai cho doanh nghiệp nhỏ, tăng khả năng kết nối dữ liệu, và có bên kiểm chứng độc lập để đảm bảo thông tin không bị làm giả.Chỉ khi mọi bên cùng vào cuộc – từ Nhà nước, doanh nghiệp đến người tiêu dùng – “truy xuất nguồn gốc” mới trở thành công cụ sống chứ không chỉ là khẩu hiệu.

Người tiêu dùng hiện nay có thể chủ động bảo vệ mình bằng cách:

• Luôn yêu cầu mã truy xuất trước khi mua.

• Báo cáo sản phẩm không minh bạch cho cơ quan chức năng.

• Ưu tiên thương hiệu có hồ sơ công khai – chính là cách góp phần làm sạch thị trường.

Trong kỷ nguyên số, minh bạch chính là “đơn vị tiền tệ mới” của niềm tin.Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc không chỉ nâng tầm hàng Việt – mà quan trọng hơn, trao lại quyền kiểm tra, quyền lựa chọn, và quyền an tâm cho người tiêu dùng.