Cách xử trí khi người cao tuổi bị ngã từ trên giường xuống đất

Kết quả nghiên cứu mới đây của các bác sĩ BV Lão khoa Trung ương cho thấy, đa số ngã ở người già xảy ra tại nhà, chủ yếu trong phòng ngủ và nhà tắm. Các yếu tố thường thấy ở nhà gây ra ngã thường do nền nhà trơn trượt, cầu thang, nhà vệ sinh, bồn cầu, phòng bếp, chiều cao giường ngủ không hợp lí…

Theo bác sĩ Trần Anh Thắng, Phó giám đốc Trung tâm Cấp cứu 115 Hà Nội, đối với người cao tuổi, chỉ cần một va chạm nhẹ (cú ngã nhẹ) cũng có nguy cơ dẫn đến chấn thương phần mềm, chấn thương xương, chấn thương não, có thể tử vong… Nguy cơ chấn thương ở người già khi ngã với các mức độ tổn thương như:

- Chấn thương phần mềm hoặc vết thương rách da chảy máu

- Chấn thương khung châu, gãy cổ xương đùi…. Người bệnh khó hồi phục và có thể không tự sinh hoạt được

- Chấn thương vùng đầu và cột sống cổ có thể dẫn đến chấn thương cột sống và chấn thương sọ não.

Các dấu hiệu nhận biết khi người già bị ngã từ trên giường xuống đất

- Đau tại vị trí tổn thương, đau tăng khi vận động

- Sưng nề, bầm tím

- Giảm vận động hoặc mất vận động hoàn toàn (có thể sai khớp, bong gân, gãy xương…)

- Vết thương rach da hoặc chảy máu

Cách sơ cứu người cao tuổi khi bị ngã từ trên giường xuống đất

Trường hợp người cao tuổi ở nhà một mình, nếu chẳng may bị ngã từ trên giường xuống đất cần làm những việc sau:

- Nằm yên vài phút và tự kiểm tra cơ thể xem có bị tổn thương, chảy máu hay không. Sau đó cử động nhẹ nhàng, từ từ các chi.

- Cố gắng giữ bình tĩnh xem mình có bị chảy máu ở đâu không. Nếu không bị chảy máu hoặc cảm giác có thể ngồi được thì hãy ngồi nghỉ ngơi một lúc. Sau đó đứng dậy từ từ hoặc bò dần ra ngoài phòng ngủ để gọi người khác trợ giúp.

- Nếu không thể đứng dậy, tay chân đau tăng khi vận động, thấy di lệch bất thường ở tay chân, bị chảy máu, thì người bị nạn hãy cố gắng làm những việc sau:

+ Thu hút sự chú ý của mọi người bằng cách kêu cứu, gây tiếng động lớn

+ Nếu có thể, hãy tìm điện thoại và gọi cho người thân hoặc 115 yêu cầu xe cấp cứu. Đặc biệt hạn chế tối đa việc cố gắng di chuyển vì có thể sẽ làm di lệch chèn ép vào tủy hoặc nguy cơ biến chứng nặng hơn

+ Với lấy quần áo hoặc chăn để đắp lên người, đặc biệt là vùng chân và bàn chân để giữ ấm

Các bước sơ cứu khi gặp người cao tuổi bị ngã từ trên giường xuống đất

- Tiếp cận người bệnh một cách bình tĩnh, cẩn trọng, cảnh giác với những nguy hiểm xảy ra cho mình hoặc người bị nạn. Loại bỏ các yếu tố nguy hiểm môi trường xung quanh người bệnh (điện, trơn trượt…).

- Đừng vội di chuyển như bế hoặc kéo bệnh nhân ra ngoài, cần đánh giá nhanh chóng tình trạng bệnh nhân bằng cách kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân như: Bệnh nhân có tỉnh táo, giao tiếp được không; bệnh nhân còn thở không; có mạch cổ hoặc bẹn không?

+ Trường hợp nạn nhân không phản ứng, các dấu hiệu sinh tồn đều không có (nạn nhân bất tỉnh, không thở, thở ngáp, không có mạch cảnh, bẹn) thì tiến hành ngay ép tim ngoài lồng ngưc, hô hấp nhân tạo cho nạn nhân.

+ Trường hợp nạn nhân còn phản ứng:

• Nếu nạn nhân đang thở thì xem xét kỹ tư thế ngã và cẩn thận đưa vào khu vực thông thoáng, dễ thở hơn (nếu có thể).
• Trao đổi nhanh với nạn nhân và xác định xem tai nạn xảy ra như thế nào. Lưu ý, không nên làm người bệnh đang căng thẳng trở nên bối rối.
• Hãy thử và xác định vị trí đau nhất và quan sát kỹ xem có vết thương, bầm tím hay sự co cứng biểu hiện của một chấn thương cụ thể nào không.
• Nếu nạn nhân tỉnh táo nhưng bị thương ở cổ hoặc cột sống thì tuyệt đối không di chuyển. Cố gắng giữ yên tư thế. Gọi cấp cứu và động viên nạn nhân cho đến khi nhân viên y tế đến.
• Nếu không có chấn thương, cẩn thận và chậm rãi giúp nạn nhân ngồi, quan sát xem có bất kỳ dấu hiệu đau đớn, khó chịu hoặc chóng mặt nào không.
• Không thăm dò vết thương, không cố gắng kéo nắn nếu chi bị gãy và cố định tạm thời bằng các vật dụng (nẹp, thanh gỗ, bìa cứng….) bất động chi gãy nếu có thể.

+ Nếu nạn nhân chảy máu thì thực hiện việc cầm máu tạm thời bằng cách lấy các khăn sạch ấn trực tiếp vào vết thương, băng ép cầm máu.

+ Tìm các dấu hiệu của sốc như mạch nhanh, da tái hoặc bấm vào đầu ngón tay bệnh nhân không hồng trở lại sau 2-3 giây, hướng dẫn người bệnh nằm xuống và nâng cao chân.

- Có thể dùng thuốc giảm đau: Paracetamol,…

- Gọi hỗ trợ 115

Cách phòng tránh té ngã ở người cao tuổi

- Người cao tuổi cần duy trì vận động, tập thể dục hàng ngày. Hạn chế vận động đột ngột, nhất là sau khi ngủ dậy. Khi thức giấc, người cao tuổi nên ngồi trên giường một lúc rồi hãy di chuyển. Đứng dậy từ từ và có cảm giác không chóng mặt, mất thăng bằng thì hãy đứng dậy di chuyển

- Ánh sáng trong nhà, nhất là phòng ngủ phải luôn đủ sáng, công tắc đèn để nơi dễ bật (ngay đầu giường)

- Khi thiết kế sàn nhà cần chú ý chống trơn cho sàn. Có rất nhiều biện pháp và giải pháp chống trơn trượt sàn nhà như lát gạch chống trơn, dùng thảm, băng dính chống trơn…

- Dép đi trong nhà có độ tăng ma sát tránh những đế dép bằng cao su…

- Các thiết bị nội thất, trang trí trong nhà, nhất là phòng ngủ nên chọn các loại có thiết kế bo tròn, không có góc cạnh làm vừa tầm để giảm nhẹ mức độ thương tích nếu không may va đập. Độ cao của giường vừa tầm.

- Lắp đặt thêm các thanh chắn ở giường để hạn chế ngã lăn xuống đất cũng sẽ làm giảm nguy cơ bị trượt ngã và có thể làm tay vịn khi ngồi dậy sẽ hạn chế bị ngã.

- Có thể lắp chuông không dây ở đầu giường.

- Mang điện thoại di động bên người

- Ban đêm, có bô đi tiểu tại giường khi cần.

- Không tự ý điều trị tại nhà hãy gọi 115 hoặc đưa bệnh nhân đến viện nếu có thể