TS.BSCC Đinh Văn Lượng – Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương thông tin, 13 giờ chiều ngày 8/2/2024 (ngày 29 Tết), bệnh viện nhận được thông tin từ Bệnh viện Trung ương quân đội 108 có 2 lá phổi hiến từ nam thanh niên 26 tuổi bị chết não do tai nạn giao thông. Ngay lập tức, bệnh viện Phổi Trung ương đã kích hoạt khẩn cấp chương trình ghép phổi và tổ chức hội chẩn lựa chọn người bệnh được nhận tạng ngay trong đêm – lúc 2h sáng ngày 30 Tết.

Sau khi hội chẩn với GS. Jasleen Giám đốc Trung tâm ghép phổi UCSF (là Trung tâm y học uy tín lớn nhất miền Tây, Mỹ), GS.TS. Lê Ngọc Thành (Chủ tịch Hội Phẫu thuật Tim mạch lồng ngực Việt Nam), TS.BS. Nguyễn Công Hựu (Giám đốc Bệnh viện E) đã quyết định khởi động ca ghép phổi này.

Bệnh viện quyết định thực hiện ghép phổi cho nữ bệnh nhân 21 tuổi, đang là sinh viên của một trường đại học. Bệnh nhân mắc bệnh lý u cơ trơn bạch huyết ở phổi (LAM) hay còn gọi là bệnh phổi đục lỗ, là một bệnh hiếm gặp và thường xảy ra ở phụ nữ trẻ. Bệnh lý này tạo các kén khí trong phổi, lan toả và làm mất chức năng phổi. Tình trạng của bệnh nhân rất nặng, khả năng tử vong trong vòng vài tháng tới nếu không được ghép phổi.

Bệnh nhân đã được quản lý, theo dõi tại Bệnh viện Phổi Trung ương từ năm 2020 và chờ ghép phổi từ vài tháng nay vì 2 lá phổi tổn thương nghiêm trọng, tình trạng suy hô hấp nặng, tiên lượng tử vong cao.

Ca phẫu thuật được tiến hành vào ngày 9/2/2024 (30 Tết), kéo dài 12 giờ (từ 10 giờ tới 22 giờ) do TS.BSCC. Đinh Văn Lượng cùng các thầy thuốc và chuyên gia Bệnh viện Phổi Trung ương phối hợp với GS.TS. Lê Ngọc Thành và các thầy thuốc và chuyên gia từ Bệnh viện E thực hiện. Với sự hỗ trợ của hệ thống tim phổi nhân tạo (ECMO), các bác sĩ lần lượt ghép phổi trái và phổi phải.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Bích Ngọc, Trưởng Khoa Hô hấp, Phó Giám đốc Trung tâm Ghép phổi, Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết, ca ghép phổi đã thành công tốt đẹp ở mức cao nhất theo tiêu chuẩn của UCSF. 12 giờ sau mổ, sáng ngày mùng 1 Tết Giáp Thìn, nữ bệnh nhân đã tỉnh, tự thở những hơi thở đầu tiên của hai lá phổi mới trong những giọt nước mắt hạnh phúc của cả người bệnh và kíp thực hiện ghép phổi.

Ngay trong ngày đầu tiên sau ghép phổi, bệnh nhân đã phục hồi tốt, các chỉ số hô hấp ổn định. Sau 14 giờ, các bác sĩ tiến hành rút ống nội khí quản thành công. Ngày thứ 3, cô gái đã có thể đi lại trong 5 phút liên tục, với sự hỗ trợ của kíp ghép phổi. Bệnh nhân được rút hết đường truyền tĩnh mạch trung tâm, được rút ống dẫn lưu khí màng phổi trái và đã ăn bữa ăn đầu tiên.

"Ngày thứ 4 sau mổ (tức ngày 13/2), bệnh nhân được rút ống dẫn lưu khí màng phổi 2 bên, liều ức chế miễn dịch của bệnh nhân gần đạt theo đúng dự kiến để chống thải ghép. Ngày thứ 5 sau mổ (14/2) liều ức chế miễn dịch đạt gần ngưỡng mong muốn, bệnh nhân có thể đi lại rất tốt”.

Chia sẻ với PV Gia Đình Mới, bà Phạm Thị Tuyền – mẹ của nữ bệnh nhân xúc động: “Tôi đã từng nghĩ tới tình huống xấu nhất có thể xảy ra với con gái khi tình trạng của cháu trước khi được ghép phổi rất xấu. Thật may mắn khi cháu đã được ghép phổi. Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc nghĩa cử cao cả của gia đình người hiến tạng, xin cảm ơn các bác sĩ bệnh viện đã nỗ lực ghép phổi cho con gái, cảm ơn sự hỗ trợ từ bảo hiểm y tế để giúp cháu được sống và theo đuổi ước mơ của mình".

PGS.TS Đồng Văn Hệ, Giám đốc Trung tâm Điều phối Quốc gia về Ghép bộ phận cơ thể người cho biết, ghép tạng Việt Nam đã trải qua hơn 30 năm với các kỹ thuật ghép thận, gan, tim, tụy, ghép giác mạc… và một số bộ phận cơ thể khác. Thực tế, ghép phổi vẫn là một thách thức lớn với nền y học.

Theo đánh giá, ghép phổi là kỹ thuật khó nhất trong các kỹ thuật ghép tạng đòi hỏi sự phối hợp nghiêm ngặt của tất cả các bộ phận. Các bác sĩ, chuyên gia phải đáng giá tình trạng phổi của người cho, người nhận rất chặt chẽ, quy trình lấy phổi và ghép phổi phức tạp đòi hỏi kỹ thuật cao từ khâu bảo quản, vận chuyển, kiểm soát nhiễm khuẩn, gây mê hồi sức, tim mạch, phẫu thuật lồng ngực, dược, huyết học, miễn dịch, phục hồi chức năng, dinh dưỡng… Bên cạnh đó, quá trình chăm sóc hậu phẫu cũng là yếu tố quyết định sự sống của người bệnh.

Là kỹ thuật ghép tạng khó nên đây là ca thứ 10 được ghép phổi trên toàn quốc. Nếu như một người chết não có thể lấy thận ghép cho 20 người, lấy gan ghép cho 10 người thì ước tính cứ 10 người bị chết não thì chỉ có 2 ca lấy được phổi để ghép.

TS.BSCC Đinh Văn Lượng thông tin, ca ghép phổi thực hiện chiều 30 Tết này là ca ghép phổi thứ hai bệnh viện Phổi Trung ương. Ca phẫu thuật đã được thực hiện chặt chẽ, bài bản theo quy trình tiêu chuẩn quốc tế từ Trung tâm ghép phổi UCSF – là 1 trong 9 Trung tâm ghép phổi lớn và có uy tín nhất tại Hoa Kỳ. Ca ghép thành công là dấu mốc lớn ghi nhận tiến bộ vượt bậc của các thầy thuốc Bệnh viện Phổi Trung ương với những chỉ đạo và quan tâm đặc biệt của Bộ Y tế, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.

Với những thành công này, chương trình ghép phổi của nước ta sẽ được ghi nhận vào danh sách của hệ thống ghép phổi trên thế giới. Thành công của ca ghép phổi này đã góp phần quan trọng vào thành tựu kỹ thuật ghép tạng của Việt Nam. Chương trình ghép phổi sẽ giúp cứu được hàng nghìn người bệnh mà chỉ thay phổi mới cứu chữa được. Các quy trình kỹ thuật chẩn đoán, điều trị nội khoa và phẫu thuật phổi sẽ như các nước phát triển.

Chiều ngày 15/2, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan tới chúc mừng thành tựu ghép tạng của Bệnh viện Phổi Trung ương. Bộ trưởng gửi lời tri ân tới gia đình hiến tạng ở Tiền Giang và gửi lời tưởng nhớ đến bệnh nhân đã hiến tặng mô tạng cứu nhiều người khác. Bộ trưởng chúc mừng ca ghép thành công là một tin rất vui trong những ngày đầu năm Giáp Thìn 2024 của BV Phổi Trung ương nói riêng và của ngành Y tế nói chung. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh đây là dấu ấn lớn trong lĩnh vực ghép tạng của Việt Nam. Sự thành công của các ca ghép phổi đã cho thấy Việt Nam đã tiếp cận và làm chủ được những kỹ thuật đỉnh cao trong lĩnh vực ghép tạng. Đây là thành tựu tiêu biểu của ngành y tế Việt Nam, mang lại những giá trị to lớn cho sức khỏe người bệnh và nhân dân.